Hoofdstuk 13 Gezag
§13.1 Inleiding
Gezag valt uiteen in ouderlijk gezag of voogdij. Ouderlijk gezag wordt uitgeoefend door ouders
gezamenlijk of door een ouder alleen. Voogdij wordt uitgeoefend door een of twee niet-ouders. Dit
kunnen natuurlijke personen zijn, maar ook een rechtspersoon. Gezag heeft betrekking op drie
aspecten: de persoon van de minderjarige, het bewind over zijn vermogen en de vertegenwoordiging
van de minderjarige in en buiten rechte.
§13.2 Kenmerken en beginselen
Het gezagsrecht is dwingend recht en staat niet ter vrije bepaling van partijen. Het maken van
afdwingbare afspraken over gezag is niet mogelijk. Ouders hebben daarbinnen grote vrijheid om hun
kinderen naar eigen inzicht op te voeden als ze het samen eens zijn. Dit beginsel van de autonomie
van de ouders is verankerd in het recht op het eerbiedigen van gezinsleven en het daaruit vloeiende
verbod op ongerechtvaardigde overheidsinmenging in het gezin. Het beginsel van autonomie houdt
in dat ouders binnen de door de wet gestelde grenzen hun bevoegdheden naar hun eigen inzicht
kunnen uitoefenen. De andere begrenzing van de autonomie van ouders en voogden wordt gevormd
door het belang van het kind, gewaarborgd door artikel 3 IVRK. De bevoegdheden die ouders hebben
zijn doelgebonden: namelijk met het oog op het belang van het kind. Het belang van het kind is
derhalve leidend. Direct verboden met het belang van het kind is het beschermingsbeginsel. Doordat
minderjarigen zich door hun leeftijd en afhankelijkheid in een kwetsbare positie bevinden, biedt het
recht bescherming aan heb. Met het gezagsrecht geeft de wetgever helderheid over wie
verantwoordelijk zijn voor het kind en worden grenzen gegeven ten aanzien van de wijze waarop die
verantwoordelijk wordt ingevuld. Een ander belangrijk uitgangspunt is het dragen van in het systeem
van het gezagsrecht besloten ligt om bij voorkeur twee gezagsdragers de verantwoordelijkheid voor
het kind te geven. Daarbinnen begrenst het beginsel van gezamenlijkheid de autonomie van de
ouders. Dit beginsel is van belang als gezag door twee persoon gezamenlijk wordt uitgeoefend. het
beginsel van gezamenlijk betekent dat gezamenlijke dragers van het gezag alle belangrijke
beslissingen gezamenlijk moeten nemen – ongeacht of de ouders wel of niet één gezin vormen.
§13.3 Belangrijke ontwikkelingen
Het gezagsrecht heeft in de laatste decennia een spectaculaire ontwikkeling doorgemaakt en is nog
steeds volop in beweging in het streven om de veranderende maatschappelijke ontwikkelingen bij te
houden. Daarbij kan een aantal nauw verbonden ontwikkelingen onderscheiden worden: de positie
van ouders en kinderen is gewijzigd, de loskoppeling van gezag van het huwelijk en de nadruk op
gelijkwaardig ouderschap na scheiding en de mogelijkheid voor niet-ouders om gezag te krijgen. Het
gezagsrecht is steeds meer in de sleutel van het belang van het kind geplaats en steeds minder
beschouwd als een recht dat bestemd is voor ouders. Minderjarigen zijn rechtssubjecten geworden
en hebben een eigen rechtspositie die bescherming verdient. Ten tweede is het gezagsrecht
stapsgewijs losgekoppeld van het huwelijk van de ouders. Gezamenlijk gezag is ook mogelijk
geworden als ouders niet of niet meer getrouwd zijn. In 1997 werd de automatische voortzetting van
het gezamenlijk gezag na de scheiding de hoofdregel en werd toekenning van eenhoofdig gezag aan
de verzorgende ouder de uitzondering. Het gezamenlijk gezag liep nu automatisch door, tenzij de
rechter op verzoek van beide ouders of een van hen, in het belang van het kind slechts een van de
ouders met het gezag belastte. Om eenhoofdig gezag toe te kennen is het nodig dat de
communicatie tussen de ouders zodanig slecht is, dat een onaanvaardbaar risico bestaat dat de
kinderen ‘klem of verloren’ zullen raken. Ten derde is de kring van personen die gezag over een kind
kunnen krijgen door de jaren heen uitgebreid.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper cheyennecaumon. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,74. Je zit daarna nergens aan vast.