Samenvatting
Samenvatting hoofdstuk 18 - Personen- en familierecht, ISBN: 9789462908000 Personen- En Familierecht
- Instelling
- Hogeschool Zuyd (HZ)
Een samenvatting van hoofdstuk 18 'Erfrecht' van Personen- en familierecht
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 18 Erfrecht§18.1 Inleiding
Erfrecht is het geheel van regels aangaande de vermogensrechtelijke gevolgen van het overlijden van
een natuurlijk persoon (de ‘erflater’). De wet regelt deze gevolgen hoofdzakelijk in Boek 4 BW.
§18.2 Kenmerken en beginselen
Het is belangrijke dat het erfrecht nauwkeurig regelt wie in de rechten en plichten treedt van de
erflater. De rechtszekerheid is gediend met een eenduidig antwoord op de vraag wat er met het
vermogen van de erflater geschiedt.
Een belangrijke onderscheid in het erfrecht is dat tussen het wettelijke en het testamentaire erfrecht.
Het wettelijke erfrecht noemt met ook wel ‘ab-intestaaterfrecht’. Synoniem hieraan is ‘erfrecht bij
versterf’. Het ab-intestaaterfrecht geldt voor zover de erflater niet bij uiterste wil een afwijkende
regeling heeft opgesteld. De mogelijkheid bestaat dat zowel wettelijk als testamentair erfrecht van
toepassing zijn bij de afwikkeling van één nalatenschap. Boek 4 BW bevat veel regelend recht.
De erfgenamen verkrijgen gezamenlijk alle goederen van de erflater (art. 3:80 lid 2 BW). Ook worden
de erfgenamen van rechtswege schuldenaar van zijn schulden. Juridisch gesproken ‘grijpt de dode de
levende’, wat een vertaling is van le mort saisit le vif. Men spreekt daarom wel van het ‘saisine-
beginsel’ (art. 4:182 BW).
Een algemeen rechtsbeginsel luidt dat niemand voordeel mag genieten van zijn eigen misdrijf. In het
erfrecht spreekt men hier van de ‘bloedige hand’: de moordenaar van de erflater mag niets uit de
nalatenschap van de vermoorde ontvangen. De gedragingen die deze zogeheten onwaardigheid met
zich brengen, worden in artikel 4:3 lid 1 BW opgesomd. De onwaardigheid treedt van rechtswege in.
Zij vervalt door de ondubbelzinnige vergeving door de erflater (art. 4:3 lid 3 BW).
§18.3 Belangrijke ontwikkelingen
Het erfrecht kent een rijke historie. Door de eeuwen heen is het een belangrijk rechtsgebied
geweest. In 1923 komt de echtgenoot in eerste groep van erfgenamen, op gelijke hoogte met de
kinderen. In het nieuwe versterferfrecht van 2003 bekleedt de langstlevende echtgenoot een bijna
onaantastbare positie. Opvallend is dat het erfrecht voor de ongehuwd samenlevende partner van de
erflater slechts een zeer beperkte plaats inruimt. Naast de ‘forfaitaire’ legitieme heeft de wetgever in
2003 een nieuwe categorie dwingende aanspraken geïntroduceerd, de ‘andere wettelijke rechten’.
Het nieuwe Boek 4 BW heeft in 2003 het aantal ‘open normen’ in het erfrecht doen toenemen. Een
opvallende ontwikkeling van de laatste jaren is de opkomst van het levenstestament. Met het
levenstestament regelt de opsteller wie zijn zaken behartigt wanneer hij daartoe zelf niet meer in
staat is. Tot slot heeft de rechterlijke macht een aantal handleidingen opgesteld, die enige richting
bieden bij erfrechtelijke procedures.
§18.4 Verhouding tot andere rechtsgebieden
In het erfrecht komen vele rechtsgebieden samen, die alle betrekking hebben op de persoon en het
vermogen van de erflater.
§18.5 Internationaal recht
Het erfrecht behelst een tamelijk nationaal georiënteerd rechtsgebied. Ieder land kent zo zijn eigen
bijzondere regels met betrekking tot nalatenschappen. Op Europees niveau bestaat er geen
materiële bepalingen die direct op het erfrecht zien.
§18.6 Erfgenaamschap
, Een erfgenaam heeft ten aanzien van een aan hem opgekomen nalatenschap drie
keuzemogelijkheden: zuiver aanvaarden, beneficiair aanvaarden of verwerpen. Heeft hij eenmaal een
keuze uitgebracht, dan kan hij daarop niet terugkomen.
De erfgenaam die de nalatenschap zuiver aanvaardt, volgt de erflater zonder beperkingen op (art.
4:184 lid 2 onder a BW). Een erfgenaam aanvaardt de nalatenschap zuiver wanneer hij zich
ondubbelzinnig en zonder voorbehoud als een zuiver aanvaard hebbende erfgenaam gedraagt
doordat hij overeenkomsten aangaat strekkende tot vervreemding of bezwaring van goederen van
de nalatenschap of deze op andere wijze aan het verhaal van schuldeisers onttrekt, tenzij hij zijn
keuze reeds eerder heeft gedaan.
Beneficaire aanvaarding is synoniem aan ‘aanvaarding onder het voorrecht van boedelbeschrijving’.
Door deze aanvaarding voorkomt de erfgenaam dat hij met zijn eigen vermogen moet opdraaien
voor de schulden van de nalatenschap. In veel gevallen is het raadzaam beneficiair te aanvaarden.
Helaas is voor deze wijze van aanvaarden griffierecht verschuldigd. In bepaalde gevallen dwingt de
wet tot een beneficiaire aanvaarding, ter bescherming van de erfgenaam.
De erfgenaam die geen erfgenaam wenst te zijn, dient de nalatenschap te verwerpen. Door het
uitbrengen van deze keuze wordt hij geacht nooit erfgenaam te zijn geweest. De keuze heeft
terugwerkende kracht tot het opvallen van de nalatenschap (art. 4:190 lid 4 BW).
Een verklaring van erfrecht blijkt wie de erfgenamen zijn en wie bevoegd zijn om de nalatenschap af
te wikkelen. De kracht van de verklaring van erfrecht schuilt in artikel 4:187 lid 1 BW.
§18.7 Volgorde van erfopvolging
Voor zover niet bij testament is bepaald wie de erfgenamen zijn, wijst het erfrecht bij versterf dit uit.
De erfgenamen die in artikel 4:10 lid 1 BW worden genoemd erven uit eigen hoofde. Andere
erfgenamen kunnen nooit uit eigen hoofde erven; zij erven bij plaatsvervulling (art. 4:10 BW). De
opsomming van degene die (uit eigen hoofde) kunnen erven, is neergelegd in artikel 4:10 lid 1 BW:
als eerst de echtgenoot van de erflater tezamen met diens kinderen, dan de ouders van de erflater
tezamen met diens broers en zussen, dan de grootouders van de erflater en dan de overgrootouders
van de erflater. Degene die tezamen uit eigen hoofde tot een nalatenschap worden geroepen, erven
voor gelijke delen (art. 4:11 lid 1 BW). Zij die erven bij plaatsvervulling, erven staaksgewijze het
erfdeel van degene wiens plaats zij vervullen (art. 4:12 lid 2 BW). Plaatsvervulling treedt op bij
vooroverlijden, onwaardigheid, onterving, verwerping en vervallenverklaring van erfrecht. Zij die de
erflater verder dan de zesde graad van bloedverwantschap bestaan, erven niet bij versterf. Deze
grens van de zesde graad kent ons recht sinds 1923. Voor zover een erflater geen erfgenamen heeft,
worden de goederen der nalatenschap op het ogenblik van zijn overlijden door de Staat onder
algemene titel verkregen.
§18.8 Wettelijke verdeling
Naast de bovenstaande basisregels van het erfrecht bij versterf, bevat artikel 4:13 e.v. BW nog een
bijzondere regeling voor een veelvoorkomende situatie: wanneer de erflater een echtgenoot en een
of meer kinderen als erfgenaam achterlaat, dan vindt de wettelijke verdeling toepassing, tenzij de
erflater bij uiterste wilsbeschikking heeft bepaald dat deze buiten toepassing blijft. De echtgenoot
verkrijgt van rechtswege alle goederen van de nalatenschap. De langstlevende echtgenoot lijkt
hiermee enig erfgenaam te zijn. De kinderen verkrijgen echter als erfgenaam een vordering op de
langstlevende echtgenoot, ter grootte van hun erfdeel. De achterliggende gedachte van de wettelijke
verdeling is dat de langstlevende echtgenoot goed verzorgd achter dient te blijven. Het belang van
op de oude voet verder kunnen leven prevaleert boven de belangen van de kinderen. De echtgenoot
kan binnen drie maanden na het overlijden van de andere echtgenoot de wettelijke verdeling
ongedaan maken (art. 4:18 BW). Er ontstaat dan een onverdeeldheid in de zin van titel 3.7 BW. De
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper cheyennecaumon. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,74. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53249 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen