College aantekeningen
Hoorcollege 1-6 Grondslagen van het Recht, BA Rechtsgeleerdheid jaar 1
- Instelling
- Universiteit Leiden (UL)
Hoorcollege aantekeningen (week 1-6) van het vak Grondslagen van het Recht, Bachelor I Universiteit Leiden
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 33 pagina's
Voorbeeld 4 van de 33 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Hoorcollege Grondslagen van het RechtWeek 1
De scheiding tussen kerk en staat en de verhouding tot het rechtsbegrip
Het rechtsbegrip naast de opvattingen (3) over het recht
Kern: hoe verhoudt dit rechtsbegrip zich tot de scheiding tussen kerk en staat
Verschillende rechtsopvattingen suggereren bepaalde ideeën hierover
Het rechtsbegrip Scheiding tussen kerk en staat
1. Recht is de wet De scheiding tussen kerk en staat impliceert
rechtspositivisme
2. Recht is cultuur De scheiding tussen kerk en staat is hier
cultuurrecht
3. Recht is natuur De scheiding tussen kerk en staat laat zich niet
verenigen met de natuurrechtsleer
De (onderzoeks-) vraag
‘’one of the central problems of political and legal philosophy (…) is the question of when exactly, we
are justified in suspending our obedience to the laws of the state’’ (p.1)
- Waarom houden we ons aan de wet? En in welke omstandigheden is het gerechtvaardigd om
je niet aan de wet te houden?
‘’a legal system may be legal, that is to say, in accordance with law, but does that also make it
legitimate? Meaning, is it in keeping with principles of justice? (p.1)
- Zijn de regels in het recht wel juist? Zijn er rechtvaardigingen om je niet te houden aan die
regels?
- Slaat op de verhouding tussen het recht en de legitimiteit daarvan
Het antwoord van Cliteur en Ellian
‘’A legal order must not be only legal but also legitimate. And its legitimacy is attained through
compatibility with the foundational principles of law. The whole of these foundational principles are
referred to here as cultural law.’’ (p.35)
Opvatting: cultuurrechtelijke opvatting
Corpus aan regels die allen samenhangen in wetten, verdragen, rechtspraak etc. maar
uiteindelijk komt het voort uit een aantal beginselen van het recht (die niet per se te vinden
zijn in het gecodificeerde recht).
Die beginselen bepalen sterk dat het geheel een legitiem geheel van regels is; buiten het
recht zijn regels waar wetten aan moeten voldoen, willen ze legitiem zijn
Alternatieve opvattingen:
(1) Natuurrecht
Thomas van Aquino (± 1225-1274)
‘’Thomas Aquina’s natural law theory is based on Plato’s Theory of Forms’’ (p.34)
Ideeënleer van Plato
- Plato is een transcendente denker
Transcendentie is het naar buiten staan of overstijgen van de mens
- Inrichting van de polus (staat); volgens Plato
, - men denkt dat wat zij ervaren met de gegeven zintuigen de enige werkelijkheid is, maar…
o ‘’wij moeten ons ontworstelen uit die werkelijkheid, door zelf te gaan nadenken en onze
menselijke rede te gaan gebruiken. Wij moeten ons realiseren dat dit niet de
werkelijkheid kan zijn, want alles wat zich aan onze zintuigen voordoet, is bedrieglijk.
Blijf kritisch nadenken’’
o Wiskunde leert zuiver denken; begin van uit het bedrog zien te komen -> Verlichting
o Mensen die uit de ‘’grot’’ komen en naar de ‘’echte werkelijkheid’’ komen zijn de
filosofen
Emancipatie van het menselijk denken; 2 werkelijkheden
‘’Aristotle was of the opinion that the ideas should not be imagined in a transcendent reality (a realm
that exceeds that which can be observed by the senses), but within the objects themselves'' (p.8)
- Aristoteles is een immanente denker
Immanentiefilosofie beperkt de kennis tot dat wat er mogelijk is in de bewuste ervaring
- ‘’we hoeven niet uit die grot te klimmen, maar we moeten beter en wetenschappelijker
kijken. Dan gaan we de essentie van dingen die we waarnemen ontdekken en herkennen’’
- De essentie is immanent aan de dingen om ons heen
‘’the acorn, for instance, contains the idea (of the oak) as an immanent impetus. Therein lies the
foundation of classical natural law, which will be further developed by Thomas Aquinas; nature as a
teleological order, an order in which certain values and ideas are said to be immanent.’’ (p.8)
- Wat we om ons heen in de natuurlijke werkelijkheid zien (eiken, vogels, bomen) hebben een
bepaalde essentie; centrale kenmerken zijn te herkennen waardoor dingen onderscheidbaar
zijn
- Basis van het natuurrecht
Omgezet naar de menselijke samenleving:
Bevat ook bepaalde essenties en doeleinden die in de natuur van de mens zitten ingebakken, en
dus ook altijd en overal gerealiseerd zullen worden.
Verschil natuur buiten de mens en de menselijke natuur:
‘’in those things that lack reason the divine plan manifests as a factual impetus toward the object’s
goal, without their being aware of it. But, as a ration being, man is cognizant of this impetus’’
- De mens is ‘’het redelijke dier’’ en kan overal die redelijkheid zien in de natuur
‘’also typical of mankind is his liberty. Although man too is oriented toward a natural ideal, his free
will allows him to forsake that calling. (…) for man, the natural takes the form of norms.’’ (p.9,10)
- De mens is ook vrij, en kan dus ook afwijken van die menselijke doelen die in de natuurlijke
menselijke samenlevingen zitten ingebakken
- Weten (door rede), herkennen (menselijke essentie / doelen), maar ook (desondanks of
tenzij) afwijken door vrijheid
! Wat voor de natuur causaliteit is, is voor de mens tot op zekere hoogte normativiteit
! Hij zou het moeten doen, maar doet het soms niet omdat hij vrij is
Een deel van die normen is het bevel van de Koning
Het positieve recht
,Characteristic of this natural law are the following elements:
1. Status: absolute validity (absolute geldigheid: wereldwijd universeel en eeuwig)
2. Source: nature
3. Instruments: individual reason (redelijkheid van de mens kan essenties herkennen die
moeten worden nagestreefd)
4. Purpose or function: a critical test (door de ingebakken essenties kan men schending van het
natuurrecht door de Koning herkennen)
5. Content: metaphysical ideas (ideeënleer van Plato)
(p.5)
verhouding tussen de wet en de natuurlijke samenlevingsvorm van de mens
Wat is menselijk om na te streven en hoe moet de menselijke samenleving eruit ziet?
These four principles are called the primary natural law:
The search for truth about God: door God te leren kennen krijgen we een spiegel voor
onszelf
Living in a community with others: de mens is een groepsdier // een gemeenschapswezen
The union of man and woman in matrimony: van nature zoeken mannen en vrouwen elkaar
op
The upbringing of children
(p.10)
dit blijven mensen altijd doen
Men dient dit kritisch te bekijken
- mensen zijn tegenwoordig atheïst
- mensen onttrekken zich ook aan groepen
- norm van individualisme is tegenstrijdig met de natuur
- homohuwelijk staat in de wet in Nederland;
moeten wij de wet niet gehoorzamen, omdat Aquino , Aristoteles en de Bijbel zeggen dat het
de waarheid is dat een man en een vrouw samen horen?
Kern: kritische vragen over het natuurrecht zijn van toepassing voor het toepassen van het
positieve recht
‘’Natural law is a touchstone for positive law. When the ruler issues laws that violate natural law,
then they are not lawful, and the citizens are not bound by them’’
‘’That is the function of natural law in relation to positive law; it is a benchmark. So according to
Thomas, the earthly authorities are also subject to a higher law.’’ (p.12)
Alternatief sinds de Verlichting:
(2) Rechtspositivisme
Hans Kelsen (1881-1973)
‘’Hans Kelsen’s criticism of natural law thinking is right in certain respects…’’
- Scherpe scheiding tussen recht en moraal
- Kritiek op het natuurrecht (3)
3 objections to natural law formulated by Kelson. The objection that
1. Natural law proponents derive an ought from an is
2. Natural law principles are only formal principles that are practically useless
3. Natural law principles cannot be legitimized because normative principles are about
irrational expressions of emotion.
Natuurrecht ziet een hiërarchie tussen moraal en recht
Rechtspositivisme ziet geen relatie tussen recht en moraal
, Kritiek uitgewerkt:
Natuurrecht is gebaseerd op een drogreden:
Hoe iets eruit ziet is niet per se hoe het zou moeten zijn
Feiten en normen moeten gescheiden blijven; verschillende domeinen
Feiten zijn gebaseerd op waarnemingen. Normen zijn gebaseerd op goede redenen
‘’naturalistic fallacy’’
Het natuurrecht bestaat uit lege formele abstracte principes:
Gulden Regel: Tien Geboden: Ieder het Zijne Geven
Lege normen; welk gedrag is overduidelijk goed of slecht?
Groot grijsgebied kan geen basis zijn voor een rechtsbegrip
Centrale beginselen als onderdeel van het natuurrecht zijn te abstract, te formeel en te leeg
Natuurrecht is gebaseerd op rechtvaardigheidsgevoel
Moralen stammen van menselijke emotie; goed en kwaad
Recht mag niet alleen emotie zijn
Boe en hoera-theorie van de moraal
Rechtpositivistische opvatting van het recht
‘’The legal order is constructed of legal norms that relate to one another in a hierarchical fashion.
The validity of a lower norm depends on a higher one. (…) The Constitution’s validity springs from (…)
the norm (he calls the Grundnorm) that identifies the Constitution as valid (…), [this Grundnorm] is a
hypothetical, assumed norm.’’ (p.14)
- Hiërarchische ordening van regels en normen
- Grundnorm (hoogste norm) bepaalt dat de constitutie / Grondwet geldig is
- Grundnorm is een hypothetische norm
Waarom geldt de Grondwet?
Grundnorm is de oorsprong van het hele systeem en bepaalt dat die Grondwet legitiem is.
Normativiteit stroomt uit de Grundnorm
Het is een noodzakelijke norm
Strikte scheiding tussen recht en legitimaties die je daarvoor zou kunnen geven op basis van
opvattingen over het moraal
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annabelmelese. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 81113 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen