Spraak behandelen
1.1 fonologische ontwikkeling en contrastontwikkeling
Vocaal vs Consonant
1. Stem Stemhebbend vs Stemloos
2. Wijze Obstruent vs Sonorant
Obstruent: obstructie gedeeltelijk of geheel
Explosief bijv. p
Fricatief bijv f
Sonorant: geen obstructie maar ‘open’
Nasaal
Liquidae (lateraal/ rhotisch)
Semivocalen / halfklinkers / glijklanken
3. Plaats
Labiaal (labiodentaal, bilabialen)
Coronaal (alveolair/ palataal)
Dorsaal (velaren/ uvulair)
Laryngeaal (glottaal)
Verwervingsvolgorde:
Consonanten: van voor naar achter
Vocalen: van achter naar voor
,Wat is fonologie?
Klankleer van een bepaalde taal
- maken van woorden;
- klanken in een bepaalde volgorde;
- betekenisonderscheidende functie
Processen betrokken bij taal en spraak:
Conceptualisator: bedenken van een boodschap
Preverbale boodschap: idee v boodschap, nog niet uitgesproken
Formulator: structuur
grammaticale codering: info uit lexicon: woordbetekenissen en
woordvormen
fonologische codering: fonemen op de juiste plek + toepassing
fonologisch regels van het Nederlands
Fonetisch plan: planning van de opeenvolgende bewegingen
Articulator: uitvoer
,Taal- en spraakproductiemodel van Levelt (1989)
Verwerving
In het algemeen kan men zeggen dat op de leeftijd van 3 jaar er een
consistente productie gezien wordt van een aantal klanken, daarna een
geleidelijke uitbreiding van het repertoire
Op 6-jarige leeftijd zijn meestal alle klanken en klankcombinaties verworven
Verwervingsvolgorde volgens beers
Nederlands
Spontane spraak
Initiale consonanten(begin woord)
, Verwerving van contrasten contrastontwikkeling (voor of achter in de
mond bijv)
Verwerving van distinctieve kenmerken
Kinderen verwerven geen individuele klanken, maar kenmerken die gekoppeld
zijn aan klanken
Contrastgraad 1: leeftijd 1;03 – 1;08 jaar
[sonorant], [labiaal], [coronaal]
manier plaats plaats
Bijbehorende klanken: p, t, m, n, j
Contrast: labiaal tegenover coronaal, vb. p-t
Contrast: sonorant tegenover explosief vb. m-p
Contrastgraad 2 – 1;09 – 1;11 jaar
Plaatscontrast [dorsaal]
Bijbehorende klank: /k/
Contrast: labiaal of coronaal tegenover dorsaal, vb. p – k
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper joym1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.