uitgebreide samenvatting literatuurgeschiedenis, met voorbeelden uit boeken en veel informatie over schrijvers uit verschillende tijden. De middeleeuwen, renaissance, verlichting, romantiek en 20e eeuw worden gebruikt
Literatuur en samenleving
- Literatuur en maatschappij zijn altijd verbonden
- Veranderingen in maatschappij à nieuw impuls aan kunst dus ook aan de literatuur
- Kunst kan invloed uitoefenen op de maatschappij
Taalverandering
- De Nederlandse taal veranderd continue
- Nederlands tot 1100: Oud-Nederlands
- Nederlands van 1100-1500: Middelnederlands
- Nederlands vanaf 1500: Nieuw-Nederlands
Voorbeelden
Des konings zoon à de zoon van de koning
Loech à lachte
Woei à waaide
Waar begint de Nederlandse literatuur?
- Niets is met zekerheid te zeggen
- Het 1e stukje oud-Nederlands komt uit circa 900
- De 1e Nederlandse zin komt van een Vlaamse monnik uit 1100
o "hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic enda thu uuat unbidan uue
nu”
- Vertaling: “hebben alle vogels nesten begonnen behalve jij en ik wat moeten we nu”
De eerste verhalen en gedichten in het Nederlands
- Sprake van vertellerscultuur: orale cultuur (veel rijm à makkelijk te onthouden)
- Veel verhalen kwamen uitwaaien uit andere landen
- Alleen monniken konden toen lezen en schrijven (meestal in het Latijns)
- Er werd geschreven op perkament (het duurde 1 maand om van een geitje
perkament te maken)
- Een handschrift (de tekst) maken duurde soms jaren à monnikenwerk
- Van elk handschrift bestonden er 1 of een paar à veel zijn er verloren gegaan door
bijvoorbeeld brand, waterschade of hergebruik van het perkament
De samenleving in de middeleeuwen
- Er was sprake van een standenmaatschappij (adel, geestelijken, boeren/burgers)
- Gemiddelde middeleeuwer was onwetend
- Gemiddelde middeleeuwer kon niet lezen of schrijven
- De maatschappij was zeer theocentrisch (god staat centraal)
, Middeleeuwse literatuur
Epiek (verhalen)
1. Wereldlijke (liefde, oorlog, ridders (wat er in de wereld speelde)) ridderromans (moed,
kracht en trouw) Karel ende Elegast, Roelantslied, Ferguut, Walewein Lanseloet en het hert
met de witte voet, Floris ende Blancefloer, Tprieel van Troyen
- Voorhoofse: ridders gedragen zich niet hoffelijk
- Hoofse: ridders gedragen zich wel hoffelijk
Karelromans: Karel de Grootte (Frankrijk)
Bloed, heftige verhalen
Arthurromans: King Arthur (Engeland)
Sprookjesachtig (heeft Arthur echt bestaan?)
Queeste (zoektocht voor trofee --> hand van vrouw)
Oosterse romans: Midden-Oosten --> rijk land
Klassieke romans: Klassieke oudheid (Grieken en romeinen)
Dierenepos: fabels, alle dieren staan symbool voor mensen zodat het minder hard
over komt. Van den vos Rijnearde
2. geestelijke ridderromans (met een religieuze boodschap)
Beatrijs
Non uit een klooster wordt geroepen door liefde van haar leven
Ze beleefden samen 7 vette en 7 magere jaren
o 7 vette jaren: 2 kinderen en ze waren gelukkig samen
o 7 magere jaren: man verliet de vrouw, vrouw werd prostitué (dat was een
zonde maar ze bleef bidden tot God)
o Na 7 jaar kwam ze terug in het klooster, Maria had al die tijd haar taak
overgenomen
Boodschap: zolang je maar blijft bidden tot God worden al je zonden
vergeven)
Lijfspreuk uit de middeleeuwen: Memento mori
- Gedenk te sterven (de dood komt, hel of hemel)
- Liet de mensen constant denken dat ze volgens de regels van God moesten leven
zodat ze in de hemel kwamen
Lyriek (liederen)
1. Wereldlijke lyriek: voor allerlei gelegenheden
- Egidiuslied: over de pijn die je hebt als iemand doodgaat waar je veel om geeft
(De tekst en muziek is bewaard gebleven dus weten wij hoe het klonk)
2. Geestelijke lyriek: veel kerstliederen zijn in de middeleeuwen ontstaan
Dramatiek (toneel)
1. Wereldlijke dramatiek (bestond alleen in Nederland)
- Abele spelen à mooi en bekwaam
- Werden gespeeld in kerken, dorpspleinen
o We kenden 4 abele spelen met het thema hoofse liefde (waren allemaal
gevonden in 1 handschrift)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jadeassink. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
