VWO 6 - thema 2, transport
Basisstof 1 - Transportsystemen
Bij de meeste dieren en bij mensen verloopt het transport circulair, een vloeistof met
opgeloste stoffen stroomt rond en is voorzien van een pomp. Circulatiesystemen zorgen voor
een homogeen intern milieu, dit gebeurt door:
- Transport van stoffen tussen intern en extern milieu. (zuurstof, brandstoffen en
afvalstoffen)
- Transport van signaalstoffen (hormonen) tussen delen van het organisme.
- Transport van bestanddelen van het afweersystemen.
- Verdeling van warmte over het lichaam.
Enkelvoudige bloedsomloop: per omloop stroomt het bloed een keer door het hart.
Dubbele bloedsomloop: per omloop stroomt het bloed twee keer door het hart.
De kleine bloedsomloop zorgt ervoor dat het bloed zuurstofrijk wordt gemaakt door de
longen, vervolgens stroomt het terug naar het hart en zorgt de grote bloedsomloop ervoor dat
het zuurstofrijke bloed bij de organen en weefsels terecht komt.
Met een dubbele bloedsomloop kan een hogere druk worden bereikt, de bloedsomloop zorgt
voor homeostase door in het bloed opgeloste stoffen door het lichaam te transporteren en
door de warmte die vrijkomt bij dissimilatie te verdelen over het lichaam.
Een foetus krijgt zuurstof en voedingsstoffen via de placenta. Voor de geboorte bevindt zich
een opening tussen de linker- en rechterboezem: het ovale venster. Het bloed stroomt via
deze opening rechtstreeks van de rechterboezem naar de linkerboezem, daarna wordt het
bloed via de linkerkamer door de aorta gepompt. Bij foetussen zit er een verbinding tussen de
longslagader en de aorta: de ductus arteriosis (ductus botalli). Een groot deel van het bloed
dat door de rechterkamer wordt weggepompt komt via de ductus arteriosis terecht in de
aorta.
Direct na de geboorte vullen de longen zich met lucht, de weerstand in de haarvaten neemt
af. Het bloed stroomt makkelijk vanuit de rechterkamer in de longbloedhaarvaten. Hierdoor
daalt de bloeddruk in de rechter boezem en kamer. De bloeddruk in de linkerboezem stijgt
door de aanvoer van het bloed vanuit de longen. Hierdoor wordt het ovale venster gesloten.
De ductus arteriosis verschrompelt en verdwijnt, net als de resten van de navelstrengslagader
en navelstrengader.
Basisstof 2 - Het hart
Het hart is een holle spier die energie verbruikt. De kransslagaders voorzien het hartweefsel
van zuurstof en voedingsstoffen. Koolstofdioxide en andere afvalstoffen worden afgevoerd
door de kransaders. De linker- en rechterharthelft worden gescheiden door de
harttussenwand. Elke harthelft bestaat uit een boezem en kamer.
Samentrekking van hartspierweefsel: systole.
Ontspanning van hartspierweefsel: diastole.
De hartslag begint als de boezems zijn volgestroomd met bloed uit de holle aders en
longaders. De systole van de boezems vindt in beide harthelften gelijktijdig plaats. Tijdens
systole van de boezems is er diastole in de kamers. Als de kamers zijn volgestroomd vindt de
systole van de kamers plaats. Hierna volgt de hartpauze, de boezems en de kamers zijn
ontspannen.
De samentrekking van het hartspierweefsel wordt veroorzaakt in een groep cellen in de wand
van de rechterboezem: de sinusknoop. Vanuit de sinusknoop worden impulsen eerst naar
spierweefsel in de boezems geleid. Dit veroorzaakt systole van de boezems. Door de laag
bindweefsel in de wand tussen de boezems en kamers worden impulsen niet direct naar de
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper JulieSlagman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.