Biologie samenvatting Thema 12 en thema 13 : Hormonen en zenuwstelsel
Hormonen zijn signaalstoffen die je lichaam via het bloed naar je cellen vervoert.
Endocriene klieren geven producten af aan het inwendige milieu.
Exocriene klieren geven hun producten af aan het uitwendige milieu.
Alleen cellen met passende receptoren voor een hormoon reageren. Deze doelwitcellen bevinden
zich in de doelwitorganen en weefsels.
Hypofyse zorgt voor de coördinatie van de processen in je lichaam.
- Neurohypofyse : zenuwweefsel met uitlopers van neuronen uit de hypothalamus.
ADH bevordert terugresorptie van water uit de voorurine bloeddruk stijgt.
Oxytocine beïnvloedt contractie van gladde spieren in de baarmoederwand en is
betrokken bij sociaal gedrag.
Deze hormonen stimuleren de neurohypofyse.
- Adenohypofyse : klierweefsel.
Releasing-hormonen stimuleren afgifte van bepaalde hormonen.
Inhibiting-hormonen remmen de afgifte van bepaalde hormonen.
Deze hormonen stimuleren de adenohypofyse.
Hypothalamus geeft informatie door aan de hypofyse.
FSH (hypofyse) stimuleert ontwikkeling follikels in de eierstokken maken oestradiol
stimuleert afgifte van LH ovulatie gele lichaam maakt progesteron hormonen remmen elk
FSH-RH en FSH.
Een hormoon werkt uitsluitend bij de eigen doelwitcellen : alleen zij bezitten de juiste receptoren
voor dat hormoon.
- Steroïdhormonen: passeren het celmembraan hechten aan receptoren in het
grondplasma vormt een hormoon met een eiwitreceptor hormoon-receptor-complex
Dit complex activeert DNA Via RNA ontstaat in het grondplasma een bepaald eiwit.
- Tyrosinehormonen : koppelen aan een specifieke membraanreceptor of passeren het
celmembraan en koppelen aan een receptor in het grondplasma.
- Peptidehormonen : koppelen aan een specifieke membraanreceptor van hun doelwitcel.
De receptoren van adrenaline peptidehormonen veranderen van vorm wanneer er hormonen aan
koppelen een G-eiwit koppelt GTP aan de receptor Er volgt een cascade waarbij een
secundaire boodschapper ontstaat. Die heeft de boodschap overgenomen van het hormoon
vormt een verbinding met het molecuul dat in de cel de actie gaat uitvoeren.
Uit beschadigde cellen komen stoffen vrij die buurtcellen stimuleren te delen : groeifactoren. Die
hechten aan receptoren van buurcellen, waardoor eiwitten vormen, die het controlesysteem van de
celdeling beïnvloeden. DNA-synthese en celdeling volgen de huid herstelt.
Ca2+ is een secundaire boodschapper. Functies:
- Overdracht impulsen zenuwstelsel.
- Samentrekken spieren
De schildklier en de bijschildklier regelen deze concentratie.
, Concentratie boven 2.55 mol/L:
1. Schildklieren geven calcitonine af.
2. Calcitonine stimuleert botcellen om Ca2+ op te nemen en remt de cellen van nefronen Ca2+
uit het voorurine te halen.
3. De concentratie Ca2+ in het bloedplasma verlaagt.
Daling Ca2+:
1. Bijschildklieren scheiden parathormoon (PTH) af.
2. Ca2+ komt vrij uit de botten en cellen van nefronen nemen meer Ca2+ op uit de voorurine.
3. PTH stimuleert ook de vorming van actief vitamine D.
4. Dit hormoon stimuleert darmcellen tot extra opname van Ca2+.
Caltocine en PTH werken als antagonisten.
Botgroei:
1. Osteoclasten scheiden zuren af breken botweefsel af Ca2+ komt vrij.
2. Osteoblasten vormen nieuw botweefsel. Dit wordt geactiveerd door het groeihormoon en
de groeifactoren. De osteoblasten maken de eiwitten (collageen) waar het bot uit bestaat. Ze
versterken het collageen met calciumfosfaatverbindingen.
3. Een osteoblast komt na een tijd in het bot te liggen, omringd door het hemzelf gemaakte
botmateriaal nu is het een osteocyt en het is niet erg actief meer.
In je botten hebben alleen osteoblasten receptoren voor PTH. Onder invloed van PTH maken zij
groeifactoren die de ontwikkeling van osteoclasten stimuleren.
Oestrogenen en testosteron remmen de botafbraak door osteoclasten.
Oestrogeen
1. Indirect : remt de productie van de groeifactoren door de osteoblasten, waardoor er minder
actieve osteoclasten zijn.
2. Direct : remt de activiteit van de osteoclasten en kunnen deze zelfs aanzetten tot celdood.
De alvleesklier speelt een rol bij de glucosehuishouding en maakt hormonen.
Maakt hormonen in de eilandjes van Lagerhans:
1. De B-cellen produceren insuline. Dat bevordert de opname van glucose in cellen.
2. De a-cellen maken glucagon. Dit bevordert de omzetting glycogeen glucose en de afgifte
van glucose aan het bloed.
Insuline stimuleert de opname van vetzuren in de vetcellen en de vorming van vetten.
Glucagon werkt als antagonist van insuline.
Diabetes:
1. De eilandjes van Lagerhans maken weinig of geen insuline, of de receptoren voor insuline
werken niet goed.
2. Cellen kunnen te weinig of geen glucose opnemen bloed bevat hoge concentratie glucose.
3. Cellen van de nefronen kunnen de overmaat aan glucose niet uit de voorurine terughalen
glucose gaat verloren via urine.
Diabetes type 1 : de B-cellen van de eilandjes van Lagerhans zijn zo beschadigd dat ze niet in staat
zijn insuline te maken.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mariekemb. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.