Samenvatting van het vak Communiceren 3 van de lerarenopleiding secundair onderwijs aan AP Hogeschool.
In deze samenvatting komt aan bod:
- COMMUNICATIESCHEMA EN AXIOMA’S
- GESPREKSTECHNIEKEN WANNEER DE ANDER EEN PROBLEEM HEEFT: ACTIEF LUISTEREN EN DE GRROW-METHODIEK
- GESPREKSTECHNIEKEN W...
Communiceren 3
HOOFDSTUK 1: COMMUNICATIESCHEMA EN AXIOMA’S
Communicatieschema
1. Inleiding
Een gesprek in de klas neemt vaak een heel andere wending dan de leraar had bedoeld. Hoe
je invloed hebt in de klas, de taal die gesproken wordt in een groep, de communicatielagen
en wie er uiteindelijk gelijk heeft kan je les plots helemaal uit de hand doen lopen.
1.1. Invloeden in de groep
Er zijn vele manieren om met een situatie om te gaan (ook niets doen is een manier !)
Door het gedrag dat je als leerkracht stelt, zend je signalen uit zoals; ‘stop er onmiddellijk
mee’, ‘jullie zijn weeral lastig’ of ‘doe maar’.
Je gedrag als lesgever is belangrijk voor de verdere ontwikkeling van de situatie. Kan je vlot
overgaan naar een volgende les, escaleert de situatie of blijft de onrust heel je les aanwezig?
Met jouw reactie kan je het storend gedrag net versterken, al beoogde je het
tegenovergestelde. Indien je het gedrag ‘legitimeert’, geraak je in een vicieuze cirkel, je wil
dat het stopt maar het wordt alleen maar erger.
1.2. Bedoeling en effect
BEDOELING ≠ EFFECT
zijdelingse effecten: je kan in een
klas zelden iets zeggen dat maar
bedoeld is voor één leerling
aanmaning voor de ene
klasgenoot kan behoorlijk wat
stress oproepen bij de andere
klasgenoten
een geruststellend gebaar voor
die ene persoon A tot gevolg
hebben dat een andere persoon
in de klas B geen inspanningen
meer doet
1
,Communiceren 3 examen januari 2021
2. Communicatie: een model
1) De basis
communicatie verloopt circulair: we zijn tegelijk zender en ontvanger
2) Codering – decodering
coderen: de zender kan zijn boodschap op verschillende manieren 'verpakken'
bv. als je dorst hebt:
o vragen om een drankje
o een bevel geven
o zeggen: “Goh, het is hier warm.”
decoderen: jouw boodschap ontcijferen
fouten in proces coderen en decoderen:
delete onze hersenen laten informatie die onbelangrijk lijkt weg
we kleuren onze waarnemen bij in functie van stereotypen die we
veralgemening
onbewust hanteren
we vervormen onze waarneming om ze beter te doen kloppen met
vervorming
wat ons vertrouwd is
Een boodschap komt dus nooit zuiver tot buiten maar is een vertaling van wat er zich
afspeelt in ons hoofd. Als we moeten gissen wat er zich in het hoofd van de ander afspeelt is
het echter nog minder zichtbaar/hoorbaar.
2
,Communiceren 3 examen januari 2021
3) Binnenkanten
We kruipen in het hoofd van de zender en de ontvanger. Een goede luisteraar zal ook
proberen te achterhalen wat de zender bedoelde met zijn communicatie.
4) Communicatievormen
dyadisch verkeer: communicatie tussen twee individuen
VC: verbale communicatie NVC: non-verbale communicatie
5) Ruis en context
ruis: externe factoren die onze communicatie negatief beïnvloeden
3
, Communiceren 3 examen januari 2021
6) Volledig communicatieschema
7) Definities communicatie
Watzlawick: “Alle gedrag is communicatie.”
Satir: “Communicatie is een heel grote paraplu, die alles overspant wat tussen menselijke
wezens gebeurt.”
Stappes: “Communicatie is een intentioneel proces waarbij gepoogd wordt een andere
persoon aan informatie te helpen. Ook bij een eenzijdig geven van informatie is er sprake
van communicatie.”
Communicatie in axioma’s
1. Watzlawick en het systeemdenken
Watzlawick: vertrekt van de idee dat alle mensen verbonden zijn met elkaar
Aangezien we verbonden zijn met elkaar, oefenen we ook steeds een invloed op elkaar uit.
Als één van de leden van een systeem verandert, verandert het systeem als geheel. Het
systeemdenken probeert deze wederzijdse beïnvloeding tussen personen en tussen
verschillende systemen te analyseren. Men spreekt van circulaire beïnvloeding tussen
mensen. Wat persoon A doet is zowel een gevolg van het gedrag van persoon B (A reageert
op gedrag van B) als een oorzaak van het gedrag van persoon B of C (B of C zal reageren op
gedrag van A). Het gedrag van persoon A is dus zowel actie als reactie: communicatie
verloopt dus in een cirkel. Het begin of einde is niet aan te duiden.
Met de bril van het systeemdenken kijken: dat je het grotere geheel probeert te zien en
vanuit helikopterperspectief zicht tracht te krijgen op hoe de verschillende elementen elkaar
beïnvloeden.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper wenkehelsen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
