Wat is sociologie? De sociologische verbeelding
Wat is sociologie?
Het proberen te begrijpen van de mens in een maatschappelijke context –
groeperingen, samenleving.
Discipline met eigen studieobject: de samenleving, jeugdgroepen,
sportverenigingen, huwelijken en andere primaire relaties, steden, landen, de
wereld – mensen die handelen in maatschappelijke contexten.
Sociologie als manier van denken - Een bepaalde manier van kijken naar
maatschappelijke verklaringen:
“thinking sociologically”
“seeing the general in the particular” (Peter Berger) het begrijpen
van de achtergronden (maatschappelijk) – bijvoorbeeld als iedereen
zwart draagt, kijken naar de achterliggende gedachte.
“defamiliarise the familiar” (Zymund Bauman)
“break free from the immediacy of personal circumstances and put
things into a wider context” (Antony Giddens) bijvoorbeeld ‘mode’
– kwestie van smaak, maar tevens maatschappelijk bepaald.
dingen in een wijdere context begrijpen.
C. Wright Mills (1916-1962): sociologische verbeelding
Individueel of groepsgedrag begrijpen vanuit maatschappelijke (dus
historisch gegroeide) context
Het “wegdenken” van de vanzelfsprekende, alledaagse routines achter ons
handelen
Bijvoorbeeld: Een kopje koffie?
– als maatschappelijk ritueel
– als geaccepteerde drug
– als product van mondiale economie
– als product van historisch gegroeide sociale verhoudingen:
ongelijkheid, kolonialisme
Marxisme – stroming gericht op ongelijkheidsvraagstukken + dingen begrijpen
vanuit een historische ontwikkeling.
Verschil met andere disciplines
Psychologie: zoekt individuele verklaringen – verklaren van gedragingen
individueel gezien - hoe functioneren de hersenen om te verklaren hoe een
mens handelt. Bijvoorbeeld bij jeugdcriminaliteit: psychologen – puberbrein
sociologen – subculturen binnen de samenleving.
Culturele antropologie: nadruk op ‘vreemde culturen’, vaak kwalitatief
onderzoek (participatie). De antropoloog als ontdekkingsreiziger.
, Economie: economisch gedrag als product van individuele nutsafwegingen
(sociologen zien dit anders) verklaren vanuit kosten-batenafwegingen.
Recht: nadruk op formele regels en wetten (sociologen benadrukken graag
informele praktijken)
Bestuurskunde
Sociologische versus psychologische verklaringen
Schoolprestaties van kinderen
o Psychologische verklaring: op basis van intelligentie – erfelijk
overgedragen, cognitieve vermogens.
o Sociologische verklaring: op basis van sociale milieu waaruit
kinderen afkomstig zijn; laag geschoold/ hoog geschoold, type gezin
– samenhangend met intelligentie.
Verliefdheid
o Psychologische verklaring: hormonen die opspelen, endorfine – je
voelt je prettig bij iemand.
o Sociologische verklaring: op basis van cultuur – wie krijgt met wie
een relatie en waarom deze twee? Kan tevens sociaal gezien worden
– hoge opgeleiden met hoger opgeleiden – trouwen met iemand uit
dezelfde groep.
Armoede
Ander onderwerpen?
Twee klassieke debatten binnen de sociologie
Oude versus hedendaagse sociologische theorieën
Klassieke sociologie: op zoek naar de “natuurwetten” van de
samenleving. Probleem: de samenleving en menselijk gedrag
veranderen steeds!
Actuele theorieën: menselijke gedrag en sociale verschijnselen
begrijpen vanuit sociale context
Determinisme versus voluntarisme (of structuur versus handelen):
Sociale structuren zijn geen…
vaststaande dingen, maar worden voortdurend gereproduceerd
(ook veranderd!) door menselijk handelen (“structuratie”, Giddens)
Dichotomie
Structuratie – wisselwerking structuur en handelen
Het individuele handelen wordt deels bepaald door de cultuur of
sociale structuur waarin men zicht bevindt echter wel de
mogelijkheid om afstand te doen van deze waarden en normen – het
doorbreken van de routines anders handelen – ontstaan van
nieuwe structuur met bijbehorende waarden en normen.
Determinisme = Verklaren van menselijk gedrag op basis van externe
omstandigheden.
Voluntarisme = Mensen creëren structuren middels hun handelswijze.
Stijlen van sociologiebeoefening
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper susyanti. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.