Wat is cultuurgeschiedenis?
Cultuurgeschiedenis tracht een gemeenschappelijk verband van gegevens uit diverse
gebieden van de cultuur te creëren en zo een beeld te bieden van een historische periode
of evolutie.
In deze cursus vooral de band leggen tussen de architectuur de ruimte en de cultuur
Architectuur en ruimte:
- bebouwde ruimte. ( materieel )
- imaginaire ruimte. ( kunst en literatuur )
Kunnen ons veel leren over het individu en de maatschappij in een welbepaalde historische
context.
Overzicht:
1. De cultuur ten tijde van de barok.
2. Het interieur als zelfprojectie. Adellijke architectuur in de zeventiende eeuw.
3. De Romantiek en de late negentiende eeuw.
4. De psychologische ruimte. Van impressionisme naar post-impressionisme,
expressionisme en de abstractie.
5. Interieurs zonder exterieur. Het burgerlijke interieur en de lege grootstad.
6. De nieuwe publieke economische ruimte van de consumptiemaatschappij. Play Time.
2. De cultuur van de barok.
begin van de 17e eeuw: opkomst van de cultuur van de barok.
- Trompe-l’oeil = is een techniek waarbij opzettelijk een optische illusie wordt gecreëerd.
- 'net echt' ( raken, twijfelen, overtuigen )
- kunst werd zo ook ingezet in de strijd van de turbulente eeuwen ( bv. religieus )
- De wereld wordt een wereld van verbeelding en van ervaring.
inleiding: ‘leven is een droom’.
- Spaanse dramaturg: Pedro Caldéron de la Barca
- geschreven in de ‘gouden eeuw’
- toneelstuk die expliciet de uitdaging van de barok articuleert.
- Een van de meest vooraanstaande voorbeelden van de literaire barok
- inhoud:
- Werkelijkheid en droom
- Zinsbegoocheling en kennis
- De vraag of we überhaupt onszelf wel kunnen kennen.
- Centrale relatie: illusie en realiteit:
- De geldigheid van kennis van de wereld, van de mogelijkheid om iets anders te
ontdekken dan de eigen puur subjectieve ervaring wordt in vraag gesteld, alsook
het bestaan zelf van een ‘externe’ en ‘echte’ realiteit. Kunnen we droom en realiteit
onderscheiden, is er überhaupt iets buiten de droom? Vindt het individu zich niet
slechts weerspiegeld in schijnbeelden, illusies, in trompe-l'oeil effecten?
- Verhaal:
- Poolse prins Segismundo, opgesloten in kerker.
- Koning Basilio (vader), astroloog tiran gelezen in de sterren.
- S mag voor een dag koning zijn, na ingeslapen naar kasteel van zijn vader gebracht.
- Begint zich wreed te gedragen, en word opnieuw opgesloten na gedrogeerd te zijn.
- Zijn bewaker en opvoeder Clotaldo verteld hem dat het slechts een droom was.
- Segismundo: “Wat is het leven? Een hartstocht. Wat is het leven? Een illusie, een
schaduw, een fictie,
en het hoogste goed is slechts klein, want heel het leven is slechts een droom, en
dromen zijn niets dan dromen.”
, Literatuur en theater tijdens de barok.
Centrale thema’s:
- de mens wordt geregeerd door (blinde) passies waaruit een obsessie tot zelfkennis en
zelfcontrole volgt.
- niets is wat het lijkt, alles is een grote trompe-l’oeil. Alles en iedereen is ambigu,
vermomd of monsterlijk. Wat natuurlijk lijkt is tegelijk artificieel/artistiek. Als alles
slechts schijn is, dan is de wereld een droom en het leven is niet meer reëel dan een
droom.
Chronologisch kader en voorbeelden.
- De kunst en cultuur van de barok :
expressieve kracht die het beeld moest hebben, om het publiek te kunnen binden aan
het geloof en de katholieke doctrine.
- de latere Renaissance :
nadruk op dramatische kracht, beweging en chiaroscuro. Want sterke beelden konden
overtuigend een boodschap brengen.
- katholieke landen :
paste dit streven in het kader van de zogenaamde ‘katholieke hervorming’ en het conflict
met het protestantisme. De katholieke kerk wilde zowel intern hernieuwen als extern de
strijd aanbinden met het oprukkende protestantisme (de zogenaamde ‘contrareformatie’
gericht tegen de ‘reformatie’ of protestantisme).
- protestantse landen :
barok is meer zaal van de burgerij, daarom veel minder monumentaal. En binnen het
kader van het protestantisme: soberder en minder abundant.
- Rembrandt, Hals
- Stilleven
- Italië :
een bijzonder dynamische, abundante en dramatische stijl zal tot stand komen in de
vroege barok onder invloed van:
- Carracci, Caravaggio.
- Spanje
het Spaanse realisme zal zich verbinden met de Italiaanse barok. Tot een letterlijk vaak
zeer duistere, spirituele, mystieke en macabere barok.
- Ribera, Zurbarán, Cano, Velázquez.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper archicami. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.