Dit document is een samenvatting van Hoofdstuk 3 van het boek Thema's Maatschappijleer per paragraaf. Het is gemaakt op basis van de leerdoelen en begrippen. De begrippen zijn dikgedrukt
P1
Politiek = het maken van keuzes waarin iedereen van een staat gebonden aan is
Het dilemma van de politiek is de afweging tussen efficiënt bestuur en maximale
participatie.
kenmerken democratie kenmerken dictatuur
1 volk kiest vertegenwoordigers 1 geen trias politica, alle machten in handen
van kleine groep.
4 politieke grondrechten, stemrecht 4 media onder staatstoezicht
5 beperkte macht politie en defensie 5 geen onafhankelijke rechtspraak
6 onafhankelijke rechters
Een land waar vertegenwoordigers aanwezig zijn is een representatieve democratie,
deze is onder te verdelen in parlementaire stelsels (rechtstreeks gekozen parlement is
hoogste macht) en presidentiële stelsels waar ook een president wordt gekozen die veel
macht heeft. Parlementaire stelsels hebben vaak een niet gekozen staatshoofd, als dit de
koning is spreek je over een constitutionele monarchie.
Er zijn verschillende soorten dictaturen. I
ideologische = dictatuur volledig gericht op ideologie zoals communisme, Cuba en Noord
Korea
Religieuze richt zich op geloof (theocratie), zoals saudi arabië
militaire dictatuur, hier heeft het leger de macht. Zoals Birma vroeger
P2
Ideologie= samenhangend geheel van ideeën over de mens en de gewenste inrichting van
de samenleving. Het gaat hier vooral om normen en waarden en sociaal economische
verhoudingen.
liberalisme socialisme confessionalisme
vrijheid en tolerantie mogelijkheden individu organische staatsopvatting,
alles hangt samen
overheid beperkt tot sterke schouders zware gespreide
kerntaken lasten verantwoordelijkheid
persoonlijke vrijheid gelijkheidsideaal overheid heeft aanvullende
rol, maatschappelijk
middenveld het belangrijkst
rechts sterke verzorgingsstaat rentmeesterschap, mens
moet door God gegeven
aarde goed nalaten.
, pragmatisme= wat de situatie vraagt
ecologisme = voor het welzijn van de aarde
populisme = wil van het volk moet beleid zijn
progressief = gericht op toekomst
conservatief = behoudend
Kosmopolitisten willen het land open houden voor globalisering en nationalisten willen de
grenzen dicht om eigen cultuur, banen en identiteit te houden.
P3
Functies politieke partijen:
● Integratie van ideeën: de wensen van het volk worden gebundeld tot 1
partijprogramma
● Articulatie: het verwoorden van wat er in de samenleving leeft en dit vertalen naar
politiek.
● Informatie: er komen veel standpunten naar buiten waardoor kiezers hun eigen
mening vormen.
● Participatie: Ze zorgen ervoor dat de politiek aantrekkelijk wordt om mee te doen.
● Selectie van kandidaten: ze zorgen voor burgemeesters, wethouders etc.
Politieke partij= alle leden van de partij, ook burgers
fractie = alle leden die in een bepaald bestuur zitten zoals eerste of tweede kamer.
De 4 grote veranderingen:
● Mensen namen geloof minder strikt, er kwamen zwevende kiezers.
● Partij-lidmaatschappen daalden flink rond 1950
● Het bereik van de nationale politiek werd minder doordat veel regels in Brussel
geschreven werden door de uitbreiding van de EU.
● Traditionele partijen hebben moeite met standpunten innemen over euro of
immigratie.
P4
actief kiesrecht = recht om te kiezen, passief = recht om gekozen te worden
kiesdeler = hoeveelheid stemmen voor 1 zetel
kiesdrempel= minimum percentage van stemmen om in bestuur te komen
Evenredigheidsstelsel = kiesdeler is 1 zetel
voordelen: elke stem telt even zwaar, geeft ook kleine partijen de kans, de samenleving
wordt goed vertegenwoordigd.
nadelen: alle partijen hebben spreekrecht waardoor debatten lang duren, een kabinet
vormen kan lastig zijn.
Districtenstelsel= winnaar in district krijgt alles van dit gebied.
voordelen: kiezers kennen kandidaten goed
nadelen: de kans bestaat dat belang district boven algemeen belang komt, stemmen op de
verliezende partij gaan verloren.
Opiniepeilingen tijdens verkiezingstijd kunnen de uitslag beïnvloeden. Ook kan de media
de mening van de kiezer flink veranderen. We spreken van een mediacratie.
Motieven voor stemmen op partij:
1 standpunten van partij 3 kans op participatie in kabinet (strategisch)
2 eigen belang 4 aantrekkingskracht lijsttrekker (tosti in
binnenzak)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper 188206. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
