In dit document vind je een samenvatting terug van het vak Klinische Psychologie. Dit vak wordt gegeven in de studie Toegepaste Psychologie (fase 2) aan de Hogeschool Thomas More.
Wat bevat deze samenvatting allemaal?:
Notities vanuit elke les, informatie en foto's van op de powerpoint, soms...
Samenvatting Klinische Ψ
DEEL 1: INLEIDING ALGEMEEN KLINISCHE PSYCHOLOGIE &
PSYCHOPATHOLOGIE
H1: INLEIDING IN DE KLINISCHE PSYCHOLOGIE
DEFINIËRING
,Mieke Decuyper
DE TERM KLINISCH
• Een subdiscipline => klinische Ψ slechts 1 toepassingsgebied binnen Ψ
• Andere subdisciplines
o Arbeids – en organisatie psychologie
o School – en pedagogische psychologie
• Grootste groep: 50% werkt binnen klinische sector
• Verkeerde indruk: ziekenhuis? (= maar niet perse waar)
DEFINITIE
• Focus klinisch psychologen : Afwijkend, slecht aangepast gedrag (& hoe te verhelpen)
• Kern = psychische problemen & stoornissen
• Wat met problemen op somatisch vlak? (bv. pijn) | niet/ wel op terrein klinisch Ψ ?
o gezondheidsproblemen = onderdeel klinische psychologie
⇒ vertrekt vanuit psychische stoornissen/psychopathologie
o gezondheidsproblemen = eigen terrein = gezondheidspsychologie
⇒ vertrekt vanuit ontwikkelings-, sociale- & cognitieve Ψ
• Voorstanders bovenstaande scheiding:
o psychische moeilijkheden bij ernstige zieken = normale reacties in abnormale situatie
• Hoge gezondheidsraad:
De autonome ontwikkeling & toepassing van theorieën, methoden & technieken v/d psychologie als
wetenschap in de bevordering v/d gezondheid, de screening, psychologische diagnose & assessment v
gezondheidsproblemen & de preventie van en interventie bij deze problemen bij mensen
• Handboek
De tak v/d psychologie die zich bezighoudt met de beschrijving, de oorzaken & behandeling van
psychische stoornissen om het geestelijk welzijn te bevorderen.
• Probleem: Met welk afwijkend gedrag houden we ons bezig? ⇒Stoornissen op continuüm
OPM: Psychische stoornis complex: meerdere stoornissen
Chronisch probleem: niet proberen oplossen, aanpassingen om beter mee kunnen leven
Gaat het om complexe problematiek → in multidisciplinaire team opvolgen
conclusie: KLP houdt zich ook bezig met problemen die minder ernstig of uitbehandeld zijn
NORMAAL VS. ABNORMAAL
ONDERSCHEID: WAT IS AFWIJKEND?
• 3 gevalsbeschrijvingen (handboek)
• Terrein v. psychopathologie (deelgebied Klinische Ψ & psychiatrie)
• Wie komt in aanraking met diagnosticeerbare
psychische stoornis? (NL cijfers)
• Wnr is iets afwijkend?
o opsomming van symptomen
o diagnostische criteria
⇒beschrijven symptomen die aan bepaalde voorwaarde voldoen voordat het afwijkend/passend bij
stoornis beschouwen bv. symptoom depressie: verlaagde stemming → diagnostische criteria:
kenmerken moeten min. 2 w aanwezig zijn
,Mieke Decuyper
Figuur 1: casus toepassing normaal vs. abnormaal => psychische stoornis
Nevid: 6 criteria/factoren om te beoordelen of er sprake is v. afwijkend gedrag
Criterium Omschrijving
Uitzonderlijk gedrag Opvallend & onconventioneel gedrag
Bv. dingen horen/zien die er niet zijn
⇒ Let op: op zichzelf is uitzonderlijk gedrag niet afwijkend!
Bv. recordhouder op borstcrawl
Sociaal afwijkend gedrag duidelijk overtreden van sociale morele normen
⇒ normen ontw zich uit gewoonten, opvattingen v/e bepaalde groep (dus:
relatieve maatstaven, geen universele waarheden)
⇒ rekening houden met sociaal culturele context & generaties
Bv. homoseksualiteit vorige generatie= psychische stoornis
Foute perceptie of irrationeel/onbegrijpelijk gedrag (weg van realiteit)
interpretatie v/d realiteit Bv. Door stemmen horen niet meer slapen in bed
Aanzienlijk emotioneel lijden Persoonlijk lijden als gevolg van problematische situaties Bv. depressie, kan
afwijkend zijn/ als normaal gezien in bepaalde omstandigheden Bv. rouw
⇒ Dus: heftige emoties niet afwijkend tenzij ze lange tijd na aanleiding even hevig
aanwezig blijven (meeste mensen passen zich aan)
Contraproductief & Gedrag dat:
ongepast gedrag
Geen bevredigende maar onprettige gevoelens oproept
Ons beperkt in ons vermogen om bepaalde rollen te vervullen
Of ons weerhoudt om ons aan de omgeving aan te passen
⇒ belemmert iemand zijn functioneren
Bv. hele nacht gamen → niet kunnen opletten in klas, te veel wassen…
Gevaarlijk gedrag Gedrag dat gevaar oplevert voor betrokkene zelf/ voor anderen
Bv. aanslagen Utrecht
⇒ belang van de sociale context
⇒ Minstens 1 factor moet zich voordoen wil men van abnormaliteit/ afwijkend spreken
DEFINITIE
Het gaat altijd om een combinatie van factoren, waarbij…
1. Veroorzaakt lijden bij betrokkenen of bij mensen uit omgeving
2. Tast functioneren aan (beroepsmatig & sociaal)
3. Sign toegenomen risico op dood, pijn, verlies vrijheid (ontoerekeningsvatbaar)
, Mieke Decuyper
DEFINITIE DSM-5
Psychische stoornis= een syndroom, gekenmerkt door klinisch significante symptomen op het gebied van
cognitieve functies, emotieregulatie & het gedrag v/e persoon, dat een uiting is v/e disfuncties in
psychologische, biologische/ontwikkelingsprocessen die ten grondslag liggen aan het psychisch functioneren.
⇒Gaan gepaard met een significant lijdensdruk & beperkingen in het functioneren
Uitsluitende omstandigheden
→ Men spreekt niet v/e mentale/klinische stoornis indien het gaat over…
1. Een te verwachten & cultureel aanvaarde reactie op een bepaalde gebeurtenis
Bv. rouwreacties= niet rouwproces na jaren onvoltooid = wel
2. langdurig deviant gedrag van politieke, religieuze/seksuele minderheden
Bv. inbreken door mensen van dierenrecht organisaties
3. uitvloeisel van conflict tss individu & maatschappij
Bv. pogingen om uitdrukking te geven aan eigen individualiteit
Figuur 2: Voorbeeld nr. 3
CULTURELE ASPECTEN VAN AFWIJKEND GEDRAG
• Abnormaal gedrag & psychische stoornissen kunnen in verschillende culturen anders geuit worden
bv. angst Westerse (financiële zaken) Vs. Afrikaanse cultuur (angst niet kunnen voorplanten)
• Mogelijks andere termen voor of andere invulling (symptomen) van psychische stoornissen
o bv. depressie in Westerse (psychologische) vs. Oosterse cultuur (somatische klachten)
• Symptomen zijn soms erg gelijkend, ondanks culturele verschillen
o Bv. Schizofrenie
⇒Belangrijk oog te hebben voor deze culturele verschillen
MODELLEN
• Verschillende invalshoeken om naar afwijkend gedrag te kijken
o Bruikbaarheid maar ook beperkingen
• Waar ligt de waarheid? Hoe beslissingen maken?
• Controverses: masturbatie? homoseksualiteit?
STATISTISCH MODEL
• Normaalverdeling menselijke eigenschappen (bv. Intelligentie, neiging om angstig te reageren)
• Abnormaliteit = extreem hoge/lage scores op schalen waarmee eig. betrouwbaar & valide worden gemeten
⇒ normaal: wnr men gem. scoort
• Continuüm = gemiddelde & standaarddeviaties
⇒ wnr iemand een x aantal SD verwijderd is van het gem. = gedrag afwijkend van norm
• Problemen:
o Grens tss normaal & abnormaal? (=arbitraire keuze)
o niet alles is normaalverdeeld (Bv. genderdysforie)
o puur wiskundig: geen onderscheid volgens wel – geen lijden
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper milad.1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €18,49. Je zit daarna nergens aan vast.
