Dit is een samenvatting van het boek 'Ontwikkelingspsychologie' van Van Beemen. Er staan overzichtelijke schema's in en belangrijke informatie is gearceerd.
Tentamen ontwikkelingspsychologie
Samenvatting Van Beemen:
Hoofdstuk 1:
1.1Een definitie van ontwikkeling
Ontwikkelingspsychologie blikt terug. Als je iets wil begrijpen van wie je bent,
moet je iets weten over je voorgeschiedenis. Ontwikkelen is ‘het doorlopen van
een reeks toestanden’.
Verandering en vooruitgang (progressie) zijn twee essentiële kenmerken van
ontwikkeling. Ontwikkeling wordt bepaald door rijpingsprocessen. Rijping
impliceert verandering en vooruitgang op twee niveaus: van klein naar groot
(groei) en van eenvoudig naar complex (differentiatie) (denk aan difficult!).
Differentiatie is bijvoorbeeld dat de greep waarmee een baby een rammelaar
vasthoudt, veel minder doelgericht en verfijnd is dan die van een vierjarige.
Ook leren (het verwerven van kennis en vaardigheden op basis van ervaring) is
een belangrijk punt van de ontwikkeling.
Deze definitie van de kenmerken kernachtig samen:
“Ontwikkeling wordt opgevat als een reeks progressieve veranderingen die tot
hogere niveaus van differentiatie en functioneren leiden”
Alleen in de kinder- en jeugdjaren leiden verandering door de combinatie van
rijping en leren tot een steeds hoger niveau. Met het bereiken van de
volwassenheid stopt dit.
1.2Kinder- en jeugdjaren: een afbakening
Tijd is een belangrijk ordeningsprincipe. We onderscheiden:
1. Babyperiode (0- 12 maanden)
2. Peuterperiode (1- 4 jaar)
3. Kleuterperiode (4- 6 jaar)
4. Schoolperiode (6- 12 jaar)
5. Adolescentie (12- 18 jaar)
Ook wordt de tweedeling kinderjaren(0- 12 jaar) en jongeren (12- 18 jaar)
soms gebruikt.
1. Babyperiode (0- 12 maanden)
We spreken van een baby zolang het kind nog niet loopt (tot ongeveer 1 jaar). In
het eerste levensjaar is het ontwikkelingstempo heel hoog. De eerste
gehechtheidsrelatie ontstaat.
2. Peuterperiode (1- 4 jaar)
De spraakontwikkeling zorgt voor snel toenemende sociale en
communicatieve vaardigheden. Een eigenschap van peuters is
egocentrisme. Ze handelen sterk vanuit hun eigen belevingswereld en
kunnen zich nauwelijks in anderen verplaatsen.
3. Kleuterperiode (4- 6 jaar)
, Een kleuter is meer dan de peuter op andere kinderen gericht en heeft veel
fantasie. De sociale ontwikkeling neemt toe.
4. Schoolperiode (6- 12 jaar)
Het onderwijs neemt in deze fase een belangrijke rol in. (schoolkind) De
cognitieve ontwikkeling staat centraal. Sociale contacten verbreden
zich.
5. Adolescentie (12- 18 jaar)
Het begin van de adolescentie wordt ingeluid met de pubertijd, waarmee de
periode van geslachtsrijping wordt bedoeld. Na de adolescentie spreekt men
van jongvolwassenen. In deze periode is de relatie met leeftijdsgenoten
minstens net zo belangrijk als de band met de ouders. Er is sprake van
identiteitsontwikkeling in deze fase.
1.3Ontwikkelingspsychologie in historisch perspectief
Voor de 17e- 18e eeuw, was er weinig belangstelling voor kinderen als aparte
groep met specifieke behoeften. Er was alleen onderwijs voor rijke kinderen en de
grote massa was analfabeet. Er werd weinig verborgen gehouden voor kinderen,
terwijl kinderen in de westerse cultuur redelijk geïsoleerd en beschermd worden
opgevoed. In de 18e eeuw tijdens de verlichting verdiepten de filosofen Locke en
Rousseau zich in de kinderziel. Locke’s tabula rasa-principe (onbeschreven
blad) was de voorloper van het behaviorisme. Hij stelde dat elk kind als een
onbeschreven blad ter wereld kwam (dus zonder erfelijke bagage), hij zei dat de
opgedane ervaringen bepalend waren voor de verdere levensloop. Locke pleitte
voor een strikte opvoeding die zou resulteren in optimale zelfdiscipline en
vorming van de geest. Rousseau geloofde sterk in de aangeboren
natuurlijke goedheid van de mens. Het kind zou met zijn
nieuwsgierigheid en energie slechts ruimte, respect en stimulans nodig
hebben en zou zo min mogelijk correctie van zijn opvoeder/leermeester
moeten ervaren. Rousseau’s visie was niet erg realistisch, maar heeft wel
bijgedragen aan het beeld dat het kind een actief en onderzoekend wezen is dat
met een sterke wil greep op de realiteit probeert te krijgen. Locke en Rousseau
verrichtten nooit enig onderzoek naar de ontwikkeling van menselijk gedrag.
Charles Darwin deed dat in de 19e eeuw wel. In de ‘Origins of species’ zette hij
zijn evolutietheorie uiteen. Hij observeerde zijn eigen zoon gedurende de eerste
drie levensjaren. De observaties verliepen echter niet systematisch en de
interpretaties waren subjectief. Toch vestigde Darwin wel de aandacht op het
gedrag van kinderen.
1.4Verklarend onderzoek
Eerst was de ontwikkelingspsychologie vooral beschrijvend. De auteurs van de
eerste babybiografieën probeerden de ontwikkelingspsychologie zo goed
mogelijk in beeld te brengen doormiddel van observaties, waarnemingen en
interpretaties. Ze beschikten echter nog niet over betrouwbare
onderzoeksmethoden. Om onderzoek wetenschappelijk te kunnen noemen, moet
het aan bepaalde eisen voldoen; het streven naar waarheid, objectiviteit en
rationaliteit bijvoorbeeld. Ook moeten de bevindingen door buitenstaanders
controleerbaar zijn. Een wetenschapper zal willen tonen dat de theorie klopt,
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ashleybollerman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
