Samenvatting
Samenvatting Geschiedenis havo 5 samengevat
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- HAVO
Tijdvak 5 tot en met 1o uit het havo 5 boek samengevat. + historische contexten over het Britse Rijk en Duitsland + Uitleg Srebrenica.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 58 pagina's
Voorbeeld 4 van de 58 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
GeschiedenisTijdvak 5 paragraaf 4 2
Tijdvak 6 (1600-1700) 2
6.1 Een wereldeconomie 2
6.2 De gouden eeuw van Nederland 3
6.3 Het absolutisme 4
6.4 De wetenschappelijke revolutie 5
Tijdvak 7 (1700-1800) 6
7.1 De verlichting 6
7.2 Het ancien régime 7
7.3 De democratische revoluties 8
7.4 Kolonialisme en slavernij 9
Tijdvak 8 (1800-1900) 10
8.1 De Industriële revolutie 10
8.2 Politiek-maatschappelijke stromingen - socialisme 10
8.3 Democratisering 11
8.4 De emancipatiebewegingen 11
8.5 De sociale kwestie 11
8.6 Het modern imperialisme 12
Tijdvak 9 (1900-1950) 12
9.1 De eerste wereldoorlog 12
9.2 De economische wereldcrisis 15
9.3 De totalitaire systemen 15
9.4 Propaganda en communicatie 17
9.5 De Tweede wereldoorlog 17
9.6 De holocaust 19
9.7 De bezetting van Nederland 20
9.8 Verzet tegen het kolonialisme 21
Tijdvak 10 (1950-2000) 21
10.1 Dekolonisatie 21
10.2 De koude oorlog 22
10.3 Welvaart en cultuur 25
10.4 Eenheid en verdeeldheid in Europa 26
10.5 Pluriforme en multiculturele samenlevingen 26
Historische contexten H1 (havo) 27
1.1 Brits kolonialisme in Amerika (1585-1833) 27
Historische contexten H2 (havo) 31
2.1 Interbellum en Tweede Wereldoorlog (1918-1945). 31
2.2 Duitsland valt uiteen (1945-1961) 40
2.3 In de tijd van de Berlijnse Muur en daarna (1961-1991). 44
Historische contexten H3 (havo) 49
3.1 Een welvarende samenleving (1948-1978) 49
Srebrenica (havo) 51
, Voorgeschiedenis van het conflict 51
Srebrenica (1992) 52
Nederlandse betrokkenheid 53
Dutchbat I en II 54
Dutchbat III 55
11 juli 1995 55
De avond van 11 juli 56
Einde van de oorlog 57
Tijdvak 5 paragraaf 4
Oorzaken van de Nederlandse Opstand
- Centralisatiepolitiek door de Spaanse koning Karel V en Filips II.
- De Reformatie en de felle vervolgingen van protestanten.
Verloop Nederlandse Opstand:
In 1566 brak er een beeldenstorm uit in de katholieke kerken in het zuiden van de
Nederlanden. Filips II reageerde door de Hertog van Alva te sturen, om orde op zaken te
stellen. De protestanten kwamen onder leiding van Willem van Oranje in opstand. Officieel
begon de Opstand in 1568. Gedurende de opstand breidden de opstandelingen hun gebied
uit vanuit het westen van Holland en Zeeland. In 1579 sloten de Noordelijke gewesten een
bondgenootschap: de Unie van Utrecht. In 1581 werd Filips II afgezet met het plakkaat
van Verlatinghe. Willem van Oranje werd in 1584 vermoord en in 1588 werd de Republiek
der Verenigde Nederlanden gevormd. De opstand ging door tot 1648 met een twaalfjarig
bestand (periode van geen oorlog) tussen 1609 en 1621. In 1648 sloten de Republiek en
Spanje de Vrede van Münster.
Tijdvak 6 (1600-1700)
6.1 Een wereldeconomie
Kenmerkend aspect: Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van
een wereldeconomie.
Handelskapitalisme
Handelaren waren belangrijk geworden in de tijd van de steden en staten. Door de handel in
luxeproducten was toen het kapitalisme ontstaan, het economisch systeem waarbij
personen geld in een onderneming investeren om winst te maken. De productiemiddelen,
de hulpmiddelen waarmee werd geproduceerd waren privébezit.
Handelaren zetten vaak ook arbeiders aan het werk om handelswaar te maken, ze hielden
zich dus bezig met handel én nijverheid en dit werd het handelskapitalisme genoemd.
In de tijd van regenten en vorsten (tijdvak 6) kwam het handelskapitalisme tot bloei.
Nederlanders speelden daarbij een hoofdrol, in 1600 waren er al 8 nederlandse compagnies
,voor de handel op Oost-Azië. In 1602 gingen die op in één groot bedrijf: de Verenigde
Oost-Indische Compagnie (VOC). Ze kregen van de Nederlandse overheid alleenrecht
(monopolie).
Om te starten verkocht de VOC aandelen. Met het geld van aandeelhouders betaalden ze
alles wat ze nodig hadden. Er kwamen nieuwe belangrijke vernieuwingen in het
handelskapitalisme: De aandeelhouders lieten hun geld in de onderneming zitten en het
bedrijf werd geleid door aparte bestuurders. In Azië stelden ze een gouverneur-generaal
aan als hoogste bestuurder.
Het handelsnetwerk van de VOC
Op de molukken veroverde de VOC met geweld een monopolie, toen de molukken in
opstand kwamen werden bijna alle inwoners door een VOC-leger vermoord, uitgehongerd of
als slaven weggevoerd. Op deze eilanden stichtte de VOC daarna landbouwbedrijven die
alleen maar nootmuskaat produceren.
Gouverneur-generaal Jan Pieterszoon Coen had bevel gegeven om alles uit te breiden en
bouwde de nieuwe stad Batavia, wat het nieuwe hoofdkwartier werd van de VOC in
Oost-Azië.
De VOC was een multinational, een onderneming met vestigingen in meerdere landen.
Het begin van een wereldeconomie
De handelscontacten die de compagniën aanknoopten vormden het begin van een
wereldeconomie. Gebieden over de hele wereld raakten met elkaar verbonden.
Voor de handel op en rondom de Atlantische Oceaan werd de West-Indische Compagnie
(WIC) opgericht. De WIC bracht wapens naar Afrika waar zij Afrikaanse slaven kochten en
die naar Zuid-Amerika vervoerden. Daar verkochten ze de slaven die op plantages
slavenarbeid moesten verrichten. De opbrengst van die plantages (koffie/suiker/tabak) werd
door de WIC meegenomen naar Europa. Dit werd de driehoekshandel genoemd.
6.2 De gouden eeuw van Nederland
Kenmerkend aspect: De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch
en cultureel opzicht van de Nederlandse republiek
De staatkundige situatie in de republiek
In de Republiek hadden rijke burgers veel macht. Na de Nederlandse opstand hadden
steden en gewesten hun macht behouden. In andere landen kregen koningen steeds meer
macht, maar de Nederlandse Republiek had niet eens een staatshoofd.
, De bestuurders werden regenten genoemd. En elk gewest (provincie) had zijn eigen Staten,
dit was het bestuur van het gewest. De zeven gewesten werkten samen in de
Staten-Generaal. Die beslisten over het leger en de buitenlandse politiek.
Er was één man die een beetje op een koning leek; de Stadhouder. De stadhouder was de
baas van het leger en had veel macht. Vaak was het iemand uit de familie van Willem van
Oranje.
Een bloeiende economie
De economie van de Republiek maakte in de 17e eeuw een bloeiperiode door. De Republiek
was het welvarendste land van europa.
Amsterdam was een belangrijke stapelmarkt. Goederen uit heel de wereld werden er
opgeslagen en doorverkocht. Voor 1585 was Antwerpen nog de belangrijkste handelsstad
van Europa. Maar nadat de Spanjaarden de stad innamen vluchtten veel handelaren naar
Amsterdam. Met hun contacten, geld en deskundigheid kon Amsterdam dé handelsstad van
de wereld worden.
Culturele bloei
Op het gebied van cultuur waren er twee zaken bijzonder aan de Republiek:
- De schilderkunst. De republiek had met Frans Hals, Rembrandt van Rijn en Johannes
Vermeer de beste schilders van de wereld. In andere landen werden vooral koningen en
adel geschilderd, maar in de Republiek werden veel burgers en landschappen vastgelegd.
Ook bijzonder waren de enorme aantallen schilderijen. In de huizen van veel burgers hingen
ze.
- Vrijheid. In geen ander land was zoveel geestelijke vrijheid als in de Republiek. Niemand
werd vervolgd om zijn geloof en elk nieuw wetenschappelijk idee mocht gedrukt worden. Er
was geen godsdienstvrijheid maar wel gewetensvrijheid. Mensen mochten alles geloven
maar niet elk geloof mocht dit openlijk tonen. Katholieken mochten bijvoorbeeld geen kerken
bouwen.
6.3 Het absolutisme
Kenmerkend aspect: Het streven van vorsten naar absolute macht.
De Duitse keizer verliest macht
In het Duitse rijk brak in 1618 een oorlog uit: De Dertigjarige oorlog. De katholieke
Habsburgse keizer probeerde zijn macht te versterken en het protestantisme te
onderdrukken maar andere Duitse vorsten verzetten zich daartegen. Ook Spanje, Frankrijk
en Zweden deden mee. Grote delen van Duitsland werden verwoest en het Duitse rijk
versnipperde. Na 1648 bestond het rijk uit honderden staten. De keizer had niets meer te
zeggen dus hij richtte zich voortaan op Oosterrijk. Door veroveringen werd Oostenrijk een
groot rijk.
De machtige Franse koning
Lodewijk XIV (1638-1715) streefde naar absolute macht (dwz: de macht van de vorst wordt
door niets of niemand beperkt).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Kayleigham. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75632 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen