Hoorcollege 1 PaW-introductie
6 tools
PaW colleges:
• theoretische en empirische BASIS
• bewust van BIAS in jezelf en anderen
Testtheorie:
• beoordelen en toepassen van BEWIJS
• recht doen aan ONZEKERHEDEN
Opdrachten:
• helder en accuraat COMMUNICEREN
• maatschappelijke TOEPASSINGEN
Critical thinking principles
Wetenschap verbeteren
Waar we nu zijn: waar we willen zijn....
beperkt transparant volledig transparant
beperkt reproduceerbaar meer reproduceerbaar
laag replicatie succes hoger replicatie succes
onvoldoende diversiteit voldoende diversiteit
focus op individu focus op teams
Termen (belangrijk!):
Transparant: het onderzoeksproces is stap voor stap helder en volledig beschreven
Reproduceerbaar: het onderzoek (of een deel ervan) kan nog een keer uitgeboerd worden zoals dit eerder
ook gebeurd is
Replicatie: studie vindt hetzelfde resultaat als een eerdere studie
transparantie is een soort van voorwaarde voor reproduceerbaarheid maar als iets reproduceerbaar is
betekend het niet altijd dat het transparant is?
onderzoekssoorten (onderscheid tussen deze 3 vormen van wetenschap kennen!!)
descriptief: observaties documenteren zonder relaties tussen variabelen te analyseren
exploratief: relaties tussen variabelen analyseren, maar niet toetsen
confirmatief: hypotheses toetsen
theorie-data cyclus
zie plaatje in de slide
als data wél consistent is met de hypothese
data hoeft niet altijd consistent te zijn met de hypothese
theorie is een soort bouwwerk van hypotheses die onderling samenhangen
theorie organiseert de feiten in een coherent begrijpelijk geheel die logisch is
dus theorieen:
• organiserend doel
• voorspellend doel
wat is psychologie?
• psychologie is de wetenschappelijke studie van het brein, cognitie en gedrag
◦ brein: structuur en functioneren van hersenen
◦ cognitie: informatieverwerking (waarneming, gedachten, emoties etc.)
◦ gedrag: alle acties van het lichaam (lopen, blozen, hartslag etc.)
intuïties over wetmatigheden
"opposites attract" <-> "birds of a feather flock together"
,welke zou beter werken in de maatschappij... birds of a feather flock together werkt over het algemeen beter
de complexe men
mens is heel erg contextgevoelig voor de mate van gedrag
termen
• theorie: set van onderling verbonden claims die toetsbaar is (deels of geheel)
• hypothese: claim over relatie tussen constructen die volgt uit een theorie
◦ variabelen: observaties die verschillende waarden kunnen aannemen
• voorspelling: verwacht patroon van data in studieopzet (op basis van hypothese)
◦ data: records van observaties
definities
• diversiteit: het erkennen, respecteren, en waarderen van verschillen tussen mensen
• inclusie: een gemeenschap waar iedereen zich gewaardeerd en thuis voelt
diversiteit in expertise
Hoorcollege 2 wetenschapsfilosofie
non-wetenschappelijk: heeft niet het doel om te.... (de aarde is plat)
wetenschappelijk: er is enige evidentie voor die uitspraak (de aarde is rond)
pseudo-wetenschappelijk: beweerd dat de uitspraak op feiten gebaseerd is, maar wil niet andere
wetenschap toelaten (de aarde is plat)
geloof en wetenschap
ik geloof.. en dat is wetenschap -> dan kan het een probleem worden
hoe wetenschap te bedrijven?
mertoniaanse normen:
• communisme: kennis is van iedereen, kennis moet openbaar zijn (transparantie)
• unversalisme: het zou eigenlijk niet uit moeten maken wie de uitspraak doet, kennis moet
persoonsonafhankelijk zijn
• belangeloosheid: wens dat wetenschappers onafhankelijk zijn en niet gebonden zijn aan een bepaalde
overtuiging of bepaald doel, streven naar waarheid, niet naar eigenbelang
• georganiseerde skepsis: verwijst naar dat de wetenschap zn best moet doen dat het systeem altijd kritisch
blijft, systeem voor beoordeling van uitspraken
deductie
gebruik van de logica:
college's over wetenschapsfilosofie zijn saai (premisse)
dit college gaat over wetenschapsfilosofie (premisse)
dit college is saai (conclusie)
je kan wel een logische conclusie trekken maar dit betekend niet meteen dat het een ware conclusie is
deductie gone wrong
in ons denken gebruiken we continu deductie
• de inhoud van premissen hoeft niet waar te zijn
voorbeeld waar deductie verkeerd gaat:
Stof X veroorzaakt autisme
Vaccin Y bevat stof X
van vaccin Y krijg je autisme
• het lijkt alsof het een logische conclusie is maar het is niet waar
• de inhoud van premissen hoeft niet waar te zijn
wanneer is een conclusie waar?
-> als de premissen waar zijn
,Francis bacon zei: we kunnen pas enige evidentie vinden door te observeren (eerst kijken of alle zwanen wel
echt wit zijn voordat je die claim maakt)
copernicus....
observaties: hoe meer je er doet...?
inductie
• meerdere keren testen onder verschillende omstandigheden
• zovaak mogelijk een observatie doen en daarmee een algemene conclusie trekken
inductie heeft ook problemen
bijv. zwanen zijn wit, totdat er een zwarte zwaan gespot werd, je kunt nooit zoveel observaties doen om een
conclusie 100% te kunnen garanderen
kracht: positivisme
positivisme: er is een waarheid en we kunnen onze zintuigen gebruiken voor het maken van observatie en we
kunnen die waarheid achterhalen via observatie
gerelateerd: realisme
metafysisch realisme: er bestaat een externe, van onze geest en waarneming onafhankelijke wereld
epistemologisch realisme: wij kunnen objectieve kennis krijgen van deze externe werkelijkheid
......
deductie: gebaseerd op logica, leidt niet tot meer kennis, waar?
indcutie: logica niet aan de orde.....
immanuel kant
we kunnen dé zwaan nooit kennen: er bestaat geen realiteit los van onze observaties
onze geest creëert de realiteit
popper
kant heeft gelijk wat betreft inductie, maar zijn conclusie raakt.....
de zwarte zwaan
een zeldzame vogel, zoals een zwarte zwaan, was echt onmogelijk totdat iemand zwarte zwanen zag
falsificatie
je kunt wel met 100% zekerheid zeggen dat een conclusie/theorie? niet waar is
• kun je inprincipe een uitspraak ontkrachten
demarcatie
een waarneming die in tegenspraak is met de theorie falsifieert de theorie
wat is jou principe van wat wetenschap scheidt met niet wetenschap -> volgens popper is een theorie die
falsifieerbaar is wetenschappelijk
algemene en specifieke uitrspraken
meer aanknopingspunten om te falsificeren...??
sterk: Weber
als je het over waarneembare verschillen hebt, bijvoorbeeld tussen twee groottes is niet absoluut maar relatief
We kunnen observaties doen die de wet (in principe) zouden kunnen falsifiëren
• de wet is precies
• de wet is algemeen en niet specifiek
• .......
falsificatie is heel erg belangrijk in de wetenschap
, Ad hoc
homeopaten: maar we gebruiken potentiëring! dit maakt het effectief!
wetenschappelijk onderzoek: het doet niks
homeopaten: maar jullie potentiëren niet goed!
probleem van falsificatie is dat argumenten niet geaccepteerd worden
antwoord popper
individuele observaties zijn subjectief, we moeten publieke observaties....
theorie-afhankelijkheid
je iets inbeelden (imagery)
twee theorieën in de psychologie:
• mentale representaties zijn 'beeld-achtig'
• mentale representaties zijn symbolisch
falsificatie (mogelijkheid om tegenbwijs te vinden voor bepaalde theorie)
• kan (in principe) bewijzen dat iets niet waar is, maar... berust op observaties
• observaties zijn theorie-afhankelijk en subjectief
-> daarmee is het dus maar de vraagt of falsificatie mogelijk is
• theorieën blijven overeind ondanks falsificaties
ondanks falsificaties blijven sommige wetenschappers toch doorgaan door bepaald geloof ergens in
Lakatos: programma's
Je begint met de harde kern (algemeen beeld over hoe de wereld in elkaar zit, assumpties)
• positieve heursitiek: wat wel te doen, onderzoek dat de theorie versterkt
• negatieve heuristiek: wat niet te doen, onderzoek dat harde kern aantast
voorbeeld: behaviorisme
1. de hele psychologie draait om (observeerbaar) gedrag
2. gedrag is enkel aangeleerd als reactie op een stimulus, of als resultaat van een belong of straf
3. mentale verschijnselen bestaan niet (als ze zich niet uiten in gedrag)
beschermgordel:
maar meneer skinner hoe ontstaat spontaan gedrag?
B.F. Skinner: spontaan gedrag bestaat niet, het treedt op door beloning in het verleden (van het organisme, of
de soort)
als het programma succesvol is -> met zn alleen eens over een harde kern, als er samenhang is, leidraden
zijn voor onderzoek, bruikbaar is en worden er ontdekkingen gedaan
sociologie
je ziet vaak een bepaald wereldbeeld waar veel onderzoekers aan werken, en er komt een andere zienswijze
waarbij uiteindelijk dat wereldbeeld overgaat naar een andere zienswijze
Kuhn: paradigma's & cycli
het programma verandert
zie afbeelding van de cycli op dia
wetenschappers worden 'opgevoed' binnen het paradigma
je krijgt vooruitgang door revoluties
demarcaties (afbakening van onderzoeksgebied waarin besloten wordt waar precies onderzoek naar gedaan
wordt en wat buiten beschouwing wordt gelaten)
• deductie gebruiken
• inductie gebruiken
• gebruik falsificatie