Klassiek boekverslag Nederlands, bevat alle informatie die je nodig hebt voor je mondeling. Zelf heb ik met dit verslag een 8 gehaald voor me mondeling Nederlands.
Klas: V6a
Titel boek: van de koele meren des doods
Auteur: Frederik van Eeden
Eerste jaar van uitgave: 1900
Uittreksel (uittrekselbank.nbdbiblion.nl)
Introtekst
Een vrouw die haar welgestelde milieu verliet voor het leven met een kunstenaar, wordt
steeds meer geplaagd door psychosen.
Samenvatting
1. Hedwig Marga de Fontayne, kind van welgestelde ouders, is erg gevoelig voor indrukken
en stemmingswisselingen. Op stille winterdagen overvalt haar soms een gevoel van onlust
over de saaiheid van haar omgeving. Bij haar rustige, harmonische moeder voelt ze zich wel
veilig en gelukkig. Ze houdt ook wel van haar vader.
II. 's Winters woont het gezin in de stad, 's zomers op het buitenhuis Merwestee. Hedwig is
graag alleen in de natuur. Ze heeft dan een vaag verlangen naar iets onbereikbaars. Op zo'n
eenzaam moment - ze is dan bijna 12 - heeft ze voor het eerst een seksueel lustgevoel, als ze
zich tegen een boomstam aandrukt. Het is een heel innig 'hartsgevoel', bijna een
'gebedsmoment'. Later maakt het haar treurig. Ze spreekt er niet over met moeder. In de
winter is er een kinderbal. Muziek en dans brengen haar in een geluksroes. Daarna lijkt alles
weer saai. Ze voelt zich moe.
III. De jongens vinden haar wel aardig; dat streelt haar toch wel. Ze is nu bijna 13 en heeft
herhaaldelijk geluksdromen over het aanbreken van de lente na een lange winter. Ook over
een jongen die haar naar een tuin brengt waar hij haar dood zal maken. Dat ondergaat ze als
een verrukking. In de lente op Merwestee is er weer het geluk alleen te zijn in de natuur.
Maar in de zomer wordt ze ernstig ziek: typhus. Ook haar moeder wordt ziek en sterft. Als
Hedwig beter is, vertelt haar vader haar, dat moeder 'bij God' is.
Onderwerpen
Het vinden van het thema van het boek is niet moeilijk. Van Eeden geeft namelijk zelf in zijn
inleiding bij de tweede druk kort weer waar het boek over gaat. Enigszins aan het
hedendaagse Nederlands aangepast staat er het volgende.
Hedwig is uiterst gevoelig van aard en wordt daardoor sneller en heftiger geraakt dan veel
mensen. Ze leeft in een zieke maatschappij waarin veel grote en dramatische invloeden op
haar worden uitgeoefend. Het thema van het boek is haar geslaagde poging om ondanks al
dit onheil haar karakter voor de ondergang te behoeden, vooral vanwege het feit dat zij haar
geloof weet te behouden.
De invloeden waaraan Hedwig blootstaat, vallen in twee (soms nauw verbonden)
categorieën onder te brengen. Allereerst heeft ze een grote fascinatie voor DE DOOD.
Tweemaal doet zij een zelfmoordpoging voordat ze voorgoed beseft dat God een bedoeling
, met haar leven moet hebben. De gedachte aan haar eigen dood krijgt echter nooit iets
beangstigends.
Titel en motto's
De betekenis van de titel is, evenals het thema, niet lastig te vinden omdat Ven Eeden zelf
expliciet is. In de eerste regel van het boek geeft hij de verklaring. De 'koele meren des
doods'zijn een metafoor voor de rust, de verlossing, die Hedwig zoekt en die ver van het
alledaagse leven vandaan te vinden is.
In de titel verwijzen de koele meren naar de wateren uit psalm 23. Die psalm begint zo:'De
Here is mijn herder, mij ontbreekt niets;Hij doet mij nederliggen in grazige weiden;Hij voert
mij aan rustige wateren;Hij verkwikt mijn ziel.'
Lang denkt Hedwig dat de rust alleen met de lijfelijke dood bereikt kan worden. Van zuster
Paula leert ze uiteindelijk dat de dood ook opgevat kan worden als het afsterven van
lichamelijke behoeften. Ook op die manier kan een mens dicht bij God komen en de vrede
vinden.
Opbouw
Het verhaal wordt grotendeels chronologisch verteld door een alwetende verteller. Op een
aantal momenten wordt de chronologie echter even verbroken. De verteller kijkt dan
vooruit in de tijd om aan te geven hoe een gebeurtenis de persoonlijkheid van iemand
blijvend zal veranderen.
De alwetendheid komt ook naar voren in passages waarin gedachten worden beschreven die
voor de personages zelf onbekend blijven. Soms heeft de verteller dan de neiging om het
verhaal op te houden om bepaalde zaken aan de lezer uit te leggen en te duiden. Dan is Van
Eeden (ondanks zijn ontkenning in de inleiding) soms meer als psychiater dan als
romanschrijver aan het woord.
Een opvallende techniek die gehanteerd wordt, is het overnemen van stukjes dagboek van
Hedwig. Ook het lijstje data uit het leven van Hedwig aan het eind van het verhaal is
opmerkelijk. Beide toevoegingen dienen hetzelfde doel: ze moeten het boek een authentiek,
documentair karakter geven. Dit is in tegenstelling met de eerste zin van het boek: 'Haar
naam heet ik (= Ik geef haar de naam) Hedwig Marga de Fontayne'. Hierin is duidelijk dat de
verteller Hedwig bedenkt of op zijn minst feiten van iemands leven en een fictief karakter
vermengt.
Taal en stijl
Het taalgebruik van Van Eeden is in dit boek erg ouderwets en statig. Veel zinsconstructies
en woorden die hij gebruikt waren ook toen hij tussen 1898 en 1900 het boek schreef al uit
de tijd. Dit is niet bevorderlijk voor het leesgemak van de moderne lezer.
Maar dat is niet de enige reden dat het boek soms wat statisch overkomt. Een tweede
oorzaak is dat Van Eeden veel gesprekken indirect weergeeft. Dat gaat soms zover dat hij de
inhoud van een gesprek weergeeft en daarbij alleen een aantal woorden noemt die de
sprekers gebruiken.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nora122. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,69. Je zit daarna nergens aan vast.
