Dit document bevat een samenvatting over hoofdstuk 13, het zenuwstelsel. De stof is per paragraaf samengevat, bevat ook afbeeldingen om de theorie wat visueler te maken.
Samenvatting Biologie H.13 – Het Zenuwstelsel
Paragraaf 1
Het zenuwstelsel kent twee delen:
o Het centrale zenuwstelsel (CZS) > bestaat uit neuronen (zenuwcellen) van de
hersenen en het ruggenmerg met hun ondersteunende cellen.
o Het perifere zenuwstelsel > bestaat uit zenuwen, bundels uitlopers van neuronen
die zintuigen verbinden met het CZS en het CZS met spieren en klieren.
Bij zowel de hersenen als het ruggenmerg is een licht en donker deel te onderscheiden.
o Grijze stof > de donkere kleur van de grijze stof is afkomstig van de cellichamen van
de neuronen.
o De witte stof > komt van myeline, witgele vetachtige stof.
In de hersenen liggen de cellichamen aan
de buitenzijde en de uitlopers met
myeline aan de binnenzijde, in het
ruggenmerg is dit andersom.
Ruggenmerg > licht beschermd in het wervelkanaal > omgeven door 3 ruggenmergsvliezen.
Hersenen > liggen beschermd in schedel > omgeven door 3 hersenvliezen.
Tussen de binnenste 2 hersenvliezen stroomt er elke dag zo’n 400-500 mL
hersenvloeistof heen, dit is goed voor:
– Extra bescherming tegen schokken
– Afvoerroute voor afvalstoffen
Bloed-hersenbarrière > Om de hersenen te beschermen tegen ongewenste stoffen is
er een bloed-hersenbarrière > laat selectief stoffen door.
De ruimtes tussen de endotheelcellen van de haarvaten zijn er klein door tight junctions.
Astrocyten > spelen een belangrijke rol bij de uitwisseling
van stoffen tussen het bloed en het hersenvocht > zijn
zogeheten gliacellen.
Gliacellen > steuncellen met veel uitlopers > vormen
vrijwel gesloten kring rondom haarvaten in hersenen.
Om hersenziekten met medicijnen te kunnen behandelen
zijn onderzoekers opzoek naar manieren om de
medicijnen door de bloed-hersenbarrière te krijgen.
De grote hersenen
– Nemen het grootste deel in van de hersenmassa.
– Bestaan uit twee helften, met elkaar verbonden
door de hersenbalk
– Ordenen en verwerken informatie die via de zintuigen, zenuwen, ruggenmerg en
hersenstam worden doorgegeven.
– Logisch redeneren
– Je wil
– Het bewustzijn (van prikkels)
– Het geheugen
, – Emoties
– Spieren aansturen
Hersenschors > het grijze deel van de hersenen, hierin geven grote aantallen neuronen uit
allerlei delen van de hersenen informatie aan elkaar door.
Sensorische centra > Deel van de sensorische hersenschors waar neuronen de
binnenkomende informatie van een zintuig verwerken.
Elke type zintuig heeft een eigen primair en secundair gebied in de schors van de
linker- en rechterhersenhelft. Hoe omvangrijker en complexer de informatiestromen,
hoe groter de sensorische centra.
o Voorbeeld gehoor:
1. In het primaire gehoorcentrum komen de impulsen vanuit je gehoor
binnen > hier vindt bewustwording plaats
2. In het secundaire gehoorcentrum wordt dit geluid gekoppeld aan
geheugeninformatie > hier interpreteer je het geluid
Primaire motorische schors > kleine gebieden met neuronen die allemaal een eigen
groep spieren aansturen, verbonden met gebieden in de secundaire motorische
schors.
Secundaire motorische schors > bevat informatie over hoe de spieren hun
bewegingen gecoördineerd kunnen uitvoeren zoals bij pianospelen, fietsen en
tennissen.
Motorische schors van de rechterhersenhelft bestuurt de linkerzijde van het lichaam
en andersom.
Lichaamsdelen die nauwkeurige bewegingen moeten uitvoeren zoals hand en tong,
nemen een groot deel van de primaire motorische schors in.
Alle informatie uit je
zintuigen, behalve geurinformatie gaat via de thalamus naar de hersenschors.
Thalamus > selecteert welke impulsen van zintuigen naar de verschillende gebieden van de
hersenschors gaan.
Alcohol stimuleert de vorming van dopamine, een stof die boodschappen van neuronen
doorgeeft > dit veroorzaakt het ontspannen gevoel als je alcohol drinkt.
Alcohol maakt je ook slaperig > GABA > andere neurotransmitter die langer aan zenuwcel
remmende receptoren gebonden blijft > door GABA werkt thalamus minder goed > na te veel
alcohol drinken kun je je niet meer herinneren wat je hebt gedaan.
Hypothalamus:
Aansturen hypofyse > homeostase (in stand houden dynamisch evenwicht) > stuurt
andere hormoonklieren aan die hormonen afgeven > bijvoorbeeld voor stofwisseling,
voortplanting, bloeddruk, osmotische waarde bloed.
Thermostaat
Biologische klok.
Kleine hersenen:
Coördinatie bewegingen > nauwe samenwerking met grote hersenen, hersenstam
en ruggenmerg.
Wanneer defect > dan beweeg je als iemand die te veel alcohol heeft gedronken.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kimvanginneken. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
