Ontwikkelingsstoornissen
Les 1
Zeven-jaars-perioden
0-7 jaar
- ontwikkeling van het lichaam, de zintuigen en het functioneren van de organen
- in de eerste drie jaar: aanleg basale vermogens (lopen, spreken en denken)
En de ontwikkeling van basale gevoelens (veiligheid en vertrouwen)
- van het 3e tot het 7e jaar: ontwikkeling eerste zelfgevoel, fantasie, spel
- ‘hechting’: het verbinden met de ander, het eigen lichaam en leefgewoonten (met name van
het gezin)
7- 14 jaar
- ontwikkeling van het leren: taal, schrijven, rekenen en het geheugen
- kunstzinnige vaardigheden, motorische ontwikkeling: behendigheid, sport etc.
Rond het 9e jaar:
- afstand nemen van de omgeving, meer op zichzelf komen te staan
- sterker gevoel van eigenheid
- meer bewustzijn voor eigen gevoelens
- het zichtbaar worden van eventuele ontwikkelingsstoornissen
Retarderende ontwikkeling (bijv. taalontwikkeling, dyslexie, faalangst)
Disharmonische ontwikkeling (bijv. uit elkaar lopen van emotionele en sociale
ontwikkeling, isolatie)
, Integratieproblemen (het ik dat te weinig sturend vermogen ontwikkelt,
concentratieproblematiek, hyperactiviteit)
14-21 jaar
- lichamelijke ontwikkeling
- psychische ontwikkeling (losmaken vaste leefpatronen, ontwikkeling v. oordelen, verbinding
met idealen, sluiten van vriendschappen)
- in deze periode tonen ontwikkelingsstoornissen zich vaak op zijn heftigst
Onbeheersbare gevoelsuitbarstingen
Sociaal isolement
Verzet tegen de omgeving
Soms ook ontwikkeling van psychiatrische stoornissen
Volwassenheid:
- keuze voor beroep
- verbinden met partner (of andere sociale verbindingen)
- in praktijk brengen van idealen
- bouwen van biografie
- ontwikkelingsstoornissen blijven bestaan, maar komt meer rust en dynamiek in
Concentratieproblematiek/hyperactiviteit vermindert (/leert er mee omgaan)
Heftigheid van emoties neemt af (en gevoelsuitbarstingen)
Je ontwikkelt je in een beroep
De gezonde basis: het proces van hechting
Het kind leert zich in de eerste drie jaar te verbinden met zijn ouder(s), als het voldoende zorg,
liefde en structuur ontvangt.
Tegelijkertijd leert het zich te verbinden met zijn eigen lichaam (ontw. Lichaamsgerichte
zintuigen belangrijke rol)
De vier lichaamsgerichte zintuigen
- tastzin grens tussen jezelf en ander, beleven van het morele gehalte van aanraking, ontw.
Veiligheid
- levenszin energiebalans en de behoeften van lichaam ervaren, beleven van ‘er zijn’ en ‘je
mag er zijn’, ontwikkeling van toevertrouwen
- eigenbewegingszin ervaren en ontwikkeling van motoriek, beleven van (bewegings)vrijheid,
ontwikkeling zelfvertrouwen
- evenwichtszin ervaren van jezelf in de ruimte, beleven van stabiliteit, ontwikkelen van
zelfstandigheid
- Creativiteit wanneer niet goed ontwikkelt: gevoel van machteloosheid
, De hechtingspiramide van Truus
Onveilige hechting en hechtingsstoornis
Uit onveilige hechting kan gehechtheidsproblematiek ontstaan. Er worden drie vormen van
gehechtheidsproblematiek onderscheiden:
- angstig-ambivalent gehecht (/onveilig afwerend)
Vluchtgedrag bij moeilijke opgaven of situaties
Klampgedrag om zich veilig te kunnen voelen
Sterk wisselende emoties
- angstig vermijdend gehecht (/onveilig vermijdend)
Vermijden van contact (weglopen, actief negeren)
Weinig emotionele expressie
- gedesorganiseerd gehecht
Combinatie van beide
Dilemma voor het kind omdat de ouder zowel een bron van stress als bescherming is
Les 2
Ontstaan van ontwikkelingsstoornissen
Genen hersenen neuropsychologische processen gedrag
Reactieve hechtingsstoornis: is sprake als zeer ernstige symptomen als gevolg van
gehechtheidsproblematiek optreden.
3 belangrijke oorzaken van ontstaan zijn: geweld, seksueel misbruik, verwaarlozing
