Paragraaf 1
Totalitaire staat: een staat waarin de overheid in alle lagen van de samenleving aanwezig is.
Vaak corrupt en een politiestaat
Nederland is een democratische rechtsstaat.
Rechtsstaat: een staat waarin burgers met grondrechten worden beschermd tegen machtsmisbruik
en willekeur van de overheid.
Nederland is ook een sociale rechtsstaat. Er zijn allerlei wetten en voorzieningen om de welvaart en
het welzijn van de burgers te bevorderen.
Rechtsstaat= vertrouwen en wederkerigheid gaan hand in hand
Rechtszekerheid: de overheid en de burgers houden zich aan de wetten.
Oorsprong rechtsstaat:
De achttiende eeuw was in Europa de eeuw van de Verlichting en van het verlangen naar
maatschappelijk geluk.
Zestiende eeuw: godsdiensttwisten tussen protestanten en katholieken -> bloedige burgeroorlogen.
Zeventiende eeuw = koningen hadden absolute macht en beriepen zich op de gratie van God.
Armoede, uitbuiting en scherpe sociale ongelijkheid.
Tweede helft van de achttiende eeuw: verzet
Door de drukpers kon nieuwe kennis snel worden verspreid. Daardoor begon het bestaande
wereldbeeld en mensbeeld te wankelen.
De macht van de koning was niet langer vanzelfsprekend.
De burgerij geloofde in de kracht van de rede. Alleen door het gezond verstand konden mensen het
bijgeloof en hun irrationele angsten vaarwelzeggen.
Vrijheid was nodig voor een rechtvaardige en gelukkige samenleving. De macht zou wel eerst
moeten worden getemd.
Achttiende eeuw: geloof in de rede, in vooruitgang en in de maakbaarheid van de samenleving.
Hoe kon een vrije gelukkige samenleving worden bereikt? Hoe kon de staatsmacht worden getemd?
Filosofie van het sociaal contract
Thomas Hobbes, John Locke, Jean-Jacques Rousseau
, Mensen moeten een sociaal contract sluiten waarin ze tot afspraken komen om in natuurlijke
vrijheid en gelijkheid te kunnen leven.
Anders is er een permanente oorlog tussen alles en iedereen.
De staat als scheidsrechter:
Monopolie op geweld
Hoe kan je er zeker van zijn dat de staat geen misbruik daarvan maakt? De staat moet voldoen aan
de wetten die de burgers zelf opstellen.
De staat wordt dus meester en knecht tegelijk.
De macht van de staat wordt nog extra getemd: de trias politica.
Beginselen van de rechtsstaat:
Grondrechten: alle mensen zijn gelijk en in vrijheid geboren.
Soevereiniteitsbeginsel: de macht ligt bij de burger, zij draagt di vrijwillig over aan de
overheid.
Legaliteitsbeginsel: daden van de burger zijn alleen strafbaar als dit in de wet is vastgelegd.
Trias politica: rechtsprekende, wetgevende en uitvoerende macht. De macht van de staat
wordt verder begrensd.
VS
In 1776 maken Amerikaanse kolonisten zich los van de Engelse koning.
Amerikaanse constitutie = de onafhankelijkheidsverklaring, de grondwet en de Bill of rights.
Frankrijk
1789 Franse revolutie
De verklaring van de rechten van de mens. De revolutie leidde tot een waar schrikbewind. 1799
Napoleon pleegde een staatsgreep en vestigde een verlichte dictatuur. Waarin de machthebber in
zekere mate rekening houdt met de bevolking.
1815: slag bij Waterloo
Er volgde in Europa een grote restauratie.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper NadineD. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.