Samenvatting
Samenvatting Evolutie Biologie voor jou Havo
Evolutie Biologie voor jou Havo
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
lOMoARcPSD|12798044Evolutie biologie Havo
Basisstof 1 indeling van de levende natuur
Het leven op aarde
De aarde bestaat ongeveer 4,6 miljard jaar.
In het begin ontstonden de eencellige vormen van leven.
Biodiversiteit (verscheidenheid aan organisme heeft miljarden jaren geduurd.
Je kan genetische verwantschappen ordenen meestal op moleculaire eigenschappen bijv. bouw
van membranen, eiwitten en erfelijk DNA.
Op basis van vergelijking van de bouw van ribosomen bestaat de hoofdindeling van alle
levensvormen uit 3 domeinen:
1. bacteriën
2. Archaea
3. Eukaryoten
Criteria voor indeling
Organisme worden in gedeeld op basis van moleculaire eigenschapen en uiterlijke kenmerken
(celtype aantal cellen) en voedingswijze
Organisme kunnen organische en anorganische stoffen uit het milieu opnemen
Organische stoffen:
Afkomstig van organisme
Grote en ingewikkelde gebouwde moleculen uit de atomen Koolstof (C) waterstof (H) en
zuurstof (O)
Bevatten atomen van stikstof (N) fosfor (P) en zwavel (S)
Anorganische stoffen:
Afkomstig van levenloze natuur en organisme
Kleine eenvoudig gebouwde moleculen
Koolstofmonoxide (CO) koolstofdioxide (CO2) water (W2O) keukenzout (NaCI) zuurstof
(O2)
Op grond van de voedingswijze zijn organisme in te delen in autotrofe en heterotroof organisme
Autotroof:
Zelf voedend
Nemen alleen anorganische stoffen op
Ze maken uit anorganische stoffen en energie organische stoffen waaruit ze bestaan
(vetten koolhydraten eiwitten)
Ze kunnen dus voor zichzelf zorgen (fotosynthese)
Chlorofyl > bladgroen
Chloroplasten > bladgroenkorrels
Cyanobacteriën: bevatten chlorofyl en zijn autotroof
Heterotroof:
Een ander nodig hebben voor het voedsel
Hetetotrofe organismen zijn niet in staat organische stoffen te maken uit anorganische stoffen
als grondstoffen.
Ze moeten organische stoffen (van andere organismen) als voedsel opnemen
Uit deze organische stoffen maken ze hun eigen organische stoffen hierbij zijn ook
anorganische stoffen nodig.
Schimmels en dieren zijn hetrotroof de meeste bacteriën en archaea ook.
, lOMoARcPSD|12798044
Indeling van de domeinen
De domeinen bacteriën en archaea bestaan uit eenvoudig gebouwde eencelligen.
Prokaryoten: eencellige organisme met ribosomen maar zonder celkern of andere
organellen bacteriën en archaea zijn prokaryoten.
Eukaryoten bestaat uit schimmel planten en dieren en eencellige eukaryoten.
Eukaryoten: zijn organismen met cellen met een celkern, dubbele membranen en celorganellen
De cellen van eukaryoten zijn complexer gebouwd dan die van prokaryoten.
Moleculair onderzoek leidt tot nieuwe inzichten in de verwantschap van organisme
Binaire naamgeving
Dierenrijk: Stam > klasse > orde > familie > geslacht > soort
Geslacht: bestaat uit een aantal soorten
Soorten hebben zich uit eenzelfde voorouder
ontwikkeld. Binaire naamgeving = wetenschappelijke
naamgeving. Geslachtsnaam: wordt als hoofdletter
geschreven voorop. Soortaanduiding: komt erachter
met een kleine letter. Soms ook nog de onderzoeker
de naam heeft gegeven.
Basisstof 2 prokaryoten
Archaea
Archaea kun je met een elektronenmicroscoop zien. Ze hebben geen interne membranen meer,
wel DNA en ribosomen. Ze hebben ook zweepharen archaea zijn meer verwant aan de
eukaryoten, dan aan de bacteriën aan vetten in het celmembraan en de wijze waarop eiwitten
worden gemaakt in de ribosomen lijken meer op eukaryoten het domein archaea is klein: er zijn
enkele honderden soorten bekend. Archaea worden wel extremofiel genoemd, want ze worden
vaak onder extreme omstandigheden aangetroffen.
Bacteriën
Bacteriën zijn eencelligen zonder celkern of interne
membranen ze hebben dezelfde grote als archaea.
Het erfelijk materiaal ligt in een kringvormig (circulair) chromosoom.
Sommige bacteriën hebben naast dit ene grote chromosoom ook plasmiden: kleinere
circulaire chromosomen.
Op plasmiden bevinden zich genen die resistentie (ongevoeligheid) kunnen veroorzaken
tegen bepaalde gifstoffen. (zoals antibiotica) (immuun)
De celwanden van bacteriën bestaan voornamelijk uit peptidoglycaan: een stof die bij geen
enkel ander organisme voorkomt.
Ze delen zich ongeslachtelijk voor.
Betekenis voor de mens
Bacteriën kunnen melksuiker (lactose) omzetten in melkzuur, productie van yoghurt,
kaas en zuurkool en bij afvalwaterzuivering en milieuverontreiniging.
In de natuur ruimen heterotrofe bacteriën (en schimmels) de dode resten van organismen
op cyanobacteriën (blauwalg): bevatten bladgroen en blauwe pigmenten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Clairedekker. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen