Hoofdstuk 9 Financiële markten en bedrijfsbeleid
De rente is een variabele die wordt bepaald door marktkrachten en door het beleid van de
centrale bank. Marktkrachten spelen vooral een rol bij de kapitaalmarktrente, de zogeheten lange
rente voor vermogenstitels met looptijden van twee jaar of langer.
Het monetaire beleid van de centrale bank heeft een bepalende invloed op de korte rente, ook
wel de geldmarktrente genoemd en betreft de markt van vermogenstitels met een looptijd van
twee jaar.
Inflatieverwachtingen spelen een belangrijke rol on de hoogte van de rentes. De invloed van een
rentewijziging op het bedrijfsresultaat verschilt per rentesoort en per bedrijf.
Noch de rentestanden noch de belangrijkste wisselkoersen in de wereld zijn stabiel. Voor
importeurs en exporteurs, maar ook voor bedrijven die vestigingen in de hebben in de VS, zorgen
deze schommelingen voor de nodige onzekerheden omtrent de opbrengst en kosten. Als bedrijf
kun je niets doen aan de hoogte van de rente en wisselkoers, wel kan je als bedrijf je minder
gevoelig maken.
9.1 Rentebepalende factoren
Inflatieverwachtingen spelen een belangrijke rol spelen in de hoogte van de rente. Andere factoren
die van invloed zijn op de hoogte van de rente zijn het monetair beleid, financiële overheidsbeleid,
de omvang van besparingen, kredietwaardigheid en wisselkoersontwikkelingen.
Inflatieverwachting
Zowel de markt als de centrale markt zal de inflatieverwachting verwerken in de rente. De Europese
Centrale Bank (ECB) hanteert een middellange termijn doelstelling voor de inflatie van maximaal 2%.
Een hogere inflatie zet de ECB aan om de rente op de geldmarkt te verhogen en zodoende de inflatie
omlaag te brengen. Een hogere rente maakt immers lenen duurder en sparen aantrekkelijker,
waardoor de bestedingen zullen dalen en de inflatie zal afnemen. Ook de financiële markten zullen
in de reactie op een stijging van de inflatieverwachting een hogere risicopremie opnemen in de
rente op kapitaalmarkt. Op deze wijze zorgen beleggers ervoor dat de waardevermindering van het
geld wordt gecompenseerd door een hogere opbrengst. Zicht op de inflatieontwikkelingen geeft dus
inzicht in het toekomstige verloop van de geldmarkt- en kapitaalmarktrente. Om zicht te krijgen op
de ontwikkelingen van de inflatie zul je de conjuncturele ontwikkelingen en de daaruit
voortvloeiende knelpunten op goederen- en dienstmarkten en op arbeidsmarkten moeten volgen.
Immers, in een hoogconjunctuur zal de vraag naar goederen, diensten en arbeid groot zijn, wat
prijzen opdrijft en de basis vormt voor hogere rentestanden.
Monetair beleid
In de eurozone is het monetair beleid afgeleid van de inflatieverwachting. Als de verwachting is dat
de inflatie gaat toenemen tot boven de 2 procent op middellange termijn, zal de ECB de rente op de
geldmarkt verhogen. Pas als de inflatie onder controle is zal de ECB bereid zijn het rentepercentage
weer omlaag te brengen. Door dit beleid heeft de ECB indirect invloed op de rente op de
kapitaalmarkt.
Bij lagere inflatiepercentages zijn beleggers en banken op de kapitaalmarkt bereid met een lagere
rente akkoord te gaan. Het waardeverlies van hun geld gaat immers ook langzamer. Pas als de
, inflatie onder controle is, wordt het monetair beleid van de ECB afgestemd op de conjuncturele
situatie.
Omdat een laagconjunctuur doorgaans gepaard gaan met een lage inflatieverwachting, is het voor
de ECB dan mogelijk de economie te helpen met een lage rente.
Besparingen
Het aanbod op de geld- en kapitaalmarkt wordt onder andere gevormd door binnenlandse
besparingen. Voor een deel zijn dit de besparingen die deels conjunctureel bepaald zijn. Voor een
ander deel zijn de besparingen contractueel van aard, zoals bij de pensioenvoorzieningen. Over dit
laatste valt op te merken dat de vergrijzing deze besparingen bij pensioenfondsen onder druk zet.
Vergrijzing betekent immers dat er meer geld aan pensioen wordt uitgekeerd dan er aan premies
binnenkomen. Per saldo ontspaard, wat een rente opdrijvend effect heeft.
Binnenlandse besparingen worden niet per definitie aangeboden op binnenlandse geld- of
kapitaalmarkten. Met enkele muisklikken kunnen miljarden over de wereld gejaagd worden, op zoek
naar het hoogste rendement op korte of lange termijn. Dit betekent dat de rente onder invloed staat
van internationale kapitaalstromen. Een aantrekkende economie kan kapitaal uitlokken, met een
geringe stijging in het betrokken land als resultaat. Een rentestijging in de VS kan op deze manier de
rente in Europa beïnvloeden. Een kapitaalstroom van de EU naar de VS verkrapt de kapitaalmarkt in
de EU, waardoor de rente oploopt
Overheidsbegroting en particuliere investeringen
De rente op de kapitaalmarkt wordt ook beïnvloed door het beslag dat de overheid en het
bedrijfsleven leggen op de kapitaalmarkt. Ter financiering van overheidstekort of
bedrijfsinvesteringen bieden overheid en bedrijfsleven obligaties, verhandelbare schuldbewijzen,
aan en oefenen daarmee de vraag uit op de kapitaalmarkt. Naarmate er steeds meer staats- of
bedrijfsobligaties op de kapitaalmarkt komen zal de obligatierente stijgen. Omdat staatsobligaties
het minst risicovol zijn, vormen ze de bodem in de kapitaalmarkt. Een stijging van de obligatierente
zal dan ook gevolgen hebben voor andere marktpartijen op de kapitaalmarkt.
Kredietwaardigheid
Naarmate schulden van particulieren en overheden oplopen, neemt de kredietwaardigheid af en
zullen financiële markten een hogere risicopremie in de rente opnemen. De financiële situatie in
Griekenland liet dit in 2010 zien. De sterk opgelopen schulden van Griekenland in het buitenland
deed de tienjaarserente op 7 mei 2010 stijgen tot 12,4 procent terwijl de tienjaarsrente in Nederland
uitkwam op 3.1 procent.
Valuta
Landen met een sterke valuta zijn aantrekkelijker voor beleggers dan landen met een zwakke valuta.
Een sterke valuta draagt daarom bij aan een lage rente, omdat de kapitaalinvoer stimuleert. Als
Amerikaanse beleggers verwachten dat de euro gaat stijgen kan dat een reden zijn om in
eurobeleggingen te stappen, waardoor de rente in eurogebied gaat dalen. Er komt dan immers meer
kapitaal beschikbaar
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jgwapstra. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.