Recht en Ethiek
Recht
Week 1:
Internationaal recht:
Internationaal voor mensen rechten
Benelux-verdrag inzake intellectuele eigendommen
Nationaal recht:
Wetten en regels in Nederland
a. Grondrecht
b. Wetten
c. Jurisprudentie (uitspraak van de rechter)
d. Gewoonterecht
Volgorde van rechten:
1. Internationaal recht
2. Nationaalrecht
Verdragen:
Afspraken die landen hebben gemeente voor burgers.
Voorbeeld: Artikel 6; EVRM (Europees verdrag rechten van de mens)
- Recht op een eerlijk proces
Grondrechten:
- Rechten dat je iets mag
- Rechten op basis van zorgplicht
Klassieke wetten = artikel 1 t/m 18
o Bescherming van de burger (tegen de overheid)
o Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM)
Sociale wetten = artikel 19 t/m 23
o De overheid moet aan de slag voor de burger
‘Procedureregels’
o Bijv. Artikel 82 GW over wetten in formele zin
“Gewone” wetten:
o Wet in formele zin
Gemaakt door Regering, Tweede Kamer én Eerste Kamer (plus
handtekening koning)
Bevatten ‘uitvoeringsregels’
Bevatten regels waar iedereen zich aan moet houden
o Wet in materiële zin
Gemaakt door de ‘lagere’ overheid (gemeente, bijvoorbeeld een
‘gemeentelijke verordening’)
Bevatten regels waar iedereen zich aan moet houden (algemeen
verbindend)
,Verklaring: UDHR (Universele verklaring voor de Rechten van de Mens -
mensenrechten)
Verdragen: EVRM (mensenrechten)
Nationale wetgeving: Grondwet (mensenrechten plus…)
Voorbeeld:
Artikel 1: All human beings are born free and equal in dignity and rights. They
are endowed with reason and conscience and should act towards one another
in a spirit of brotherhood.
Artikel 2: Everyone is entitled to all the rights and freedoms set forth in this
Declaration, without distinction of any kind. Furthermore, no distinction shall
be made on the basis of the political, jurisdictional or international status of
the country or territory to which a person belongs, whether it be independent,
trust, non-self-governing or under any other limitation of sovereignty.
Dit is alleen niet altijd vanzelfsprekend zoals in Rusland of China, hier word je
vaak al opgepakt wanneer je gay bent (heksenjachten).
Er is een scheiding van machten:
1. Wetgevende macht: 1e en de 2e kamer en de statengeneraal
2. Uitvoerende macht: regering
3. Rechterlijke macht: de rechters en openbaar ministerie
Er is geen rangorde van grondrechten, ze kunnen soms wel botsen. Zoals de
rechten:
Artikel 7 grondwet: persvrijheid en vrijheid van meningsuiting
Artikel 10 grondwet: Recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer
Artikel 82 Grondwet: totstandkoming wet in formele zin
Cheat sheet:
Het Nederlands recht is te vinden in:
o Wetten (Nationaal)
o Jurisprudentie (uitspraak van rechters, met name de Hoge Raad)
o Verdragen (Internationaal)
o Gewoonterecht (ongeschreven recht)
Het recht heeft vier verschillende functies:
1. Normatieve functie (de ethische normen zijn ook rechtsnormen)
2. Instrumentele functie
3. Aanvullende functie
4. Geschil oplossende functie
Grondrechten zijn de meest fundamentele rechten die een mens heeft.
Horizontale werking: Grondrechten werken tussen burgers onderling
Verticale werking: Grondrechten werken tussen burger en overheid
, Grondrechten vind je in:
o De Grondwet
o Internationale verdragen (EVRM / UVRM)
De grondrechten in internationale verdragen worden vaak aangeduid met
‘mensenrechten’.
In de Grondwet staan ook regels met betrekking tot de ‘staatsinrichting’:
o Hoe wordt het parlement gekozen / hoe wordt een minister benoemd / hoe
wordt een rechter benoemd
o Hoe worden wetten gemaakt
o Wie bestuurt de provincie en de gemeente.
week 2:
Auteursrecht:
Intellectuele eigendomsrecht: niet iedereen jouw dingen mag gebruiken die je maakt
Dit valt onder het eigendomsrecht -> privaatrecht
o Auteursrecht (AW)
o Portretrecht (AW)
o Merkenrecht (BVIE)
Waar vind je het intellectuele eigendomsrecht:
o Auteurswet (nationaal)
o Benelux-verdrag voor Intellectuele eigendom (BVIE) (merkenrecht)
Wat is auteursrecht:
“ Het auteursrecht is het uitsluitend recht van de maker van een werk van
letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar
te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld."
(Artikel 1 Auteurswet)
Uitsluitend recht betekent dat de maker alleen mag beslissen over de
exploitatierechten en de persoonlijkheidsrechten, tenzij hij deze rechten ‘verkoopt’
(licentie) of aan een ander geeft.
De maker van een werk:
o De oorspronkelijke maker (artikel 1 auteurswet)
o Meerdere makers en verzamelaar (artikel 5 auteurswet)
o Opdrachtgever (artikel 6 auteurswet)
o Werkgever (artikel 7 auteurswet)
De maker is vaak ook de auteursrechthebbende.
Je kunt het ook overdragen aan een ander.
Voorbeeld: je kunt een licentieovereenkomst afsluiten, zoals bij een boek uitgeven.
Hierbij verkoop je je exploitatierechten aan de uitgeverij en maken jullie samen een
afspraak hoeveel de auteur van het boek per jaar krijgt.
Exploitatierechten: het recht om te veelvoudigen en om het openbaar te maken.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper dorienjanssen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.