Samenvatting
samenvatting biologie ordening en evolutie vwo 4
- Vak
- Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
samenvatting 10voorbiologie vwo4 hs 25 ordening en 26 evolutie
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
HS 25: ORDENINGsoort: Groep organismen die onderling kunnen voortplanten -> vruchtbare nakomelingen
- ondersoort: ras: groep binnen soort die zich onderscheidt door erfelijke eigenschappen
populatie: groep individuen van soort die in een ecosysteem een voortplantingsgemeenschap vormen
binaire nomenclatuur: soortnaam: Geslacht – soort
systema naturae: indeling leven in taxa (soort/geslacht/familie/orde/klasse)
cladogram: stamboom: laat verwantschap zien
- clade: tak stamboom
divergentie: overeenkomstige organen in aanleg hetzelfde, door evolutie vorm/functie veranderd
-> homologe organen: organen met een gemeenschappelijk bouwplan
-> rudimentaire organen: resten organen die door evolutionaire ontwikkeling geen functie meer hebben
convergentie: ontstaan van analoge structuren/organen bij niet verwante soorten door gelijke
milieuomstandigheden
-> analoge organen: zijn op elkaar gaan lijken door eenzelfde aanpassing
bacterien vermeerderen ongeslachtelijke deling/conjugatie: 2 cellen tegen elkaar wisselen DNA uit
archaea (bacteriesoort) leeft vooral in milieus met extreme abiotische omstandigheden
bacteria - bijna allemaal eencellig
- produceren antibiotica: stoffen die andere soorten bacterien doden
- heterotroof voed zich met organische stoffen (leeft van dode organismen)
-> in symbiose samenleving met andere soorten organismen
-> parasitair kan planten/dieren/mensen ziek maken
- autotroof
-> foto-autotroof maken zelf organische van anorganische stoffen (C02/water) mbv lichtenergie
- cyanobacteriën: voeren fotosynthese uit
-> chemo-autotroof maken organische stoffen uit CO2, mbv chemische omzettingen
schimmels
- heterotroof
- meeste meercellig (gisten: eencellig)
- hyfen: lange vertakte schimmeldraden -> mycelium: dicht netwerk
- vruchtlichamen (paddenstoelen)
- levenscyclus: 2 haploïde hyfen versmelten -> nieuw mycelium + vruchtlichamen -> kernen
versmelten -> zygotes -> haploïde sporen na meiose -> hyfen
-> saprofyten: leven van dood organisch materiaal
- reducenten: ruimen dode resten planten/dieren op
-> parasitair: onttrekken voedingsstoffen + afgeven afvalstoffen gastheer
-> symbiose: samenleving andere (planten)soorten
-> mutualisme: wederzijds voordeel
- mycorhiza(haarwortels plant + mycelium) helpt plant opnemen water + mineralen/
beschermt wortels/levert organische stoffen aan schimmel
*korstmossen: schimmel/gistsoorten in mutualisme-relatie met eencellige groene algen
- indicatorsoort: gebruikt als milieu-indicator: conclusie uit voorkomen/verdwijnen soort over
kwaliteit
-> halen anorganische voedingsstoffen uit lucht-> verdwijnt bij luchtvervuiling
, planten: Autotrofe eukaryoten
wieren (algen)
- eencellig
- geen wortels/stengels/bladeren
- aan water gebonden
mossen
- vochtige omgeving (geen effectief transportsysteem)
- planten voort door eencellige sporen (sporenplant)
vaatplanten:
effectief transportsysteem: holle buizen van wortel naar blad
-> zaadplanten:
- planten voort door zaden (kiemplantje + voorraadje voedsel)
- sporenplanten: wieren, varens, paardenstaarten, wolfsklauwen*
protisten:
- eencellig
metamorfose (dieren): gedaanteverwisseling
- volledig ei -> larve -> verpopt -> imago (volwassen)
- onvolledig ei -> larve (lijkt al op imago)
virussen: obligate parasieten
- bestaan uit DNA/RNA molecuul + eiwitmantel (leven)
- geen levenskenmerken: voeding/voortplanting
- ontbreken celorganellen
- gastheercel nodig -> leven + vermeerderen
- veroorzaken ernstige ziekten, geen antibiotica
- gebruikt in biotechnologie om genetisch materiaal over te brengen
- hypothese -> ontstaan uit transposons: brokstukken DNA/RNA
-> bacteriofagen (virussen die op bacterien parasiteren) uit plasmiden
prokaryoten -> geen kern+andere organellen
-> DNA/RNA vrij in cytoplasma
-> klein + eencellig
-> planten voort door deling
-> veel anaeroob (geen zuurstof)
eukaryoten -> kern + DNA afgesloten rest cytoplasma
-> organellen
-> aeroob (zuurstof)
dieren: Heterotrofe eukaryoten, meeste planten geslachtelijk voort
sponzen (porifera)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper esmeetermaat. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen