Samenvatting
samenvatting biologie vwo 4 voelen en gedrag
- Vak
- Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
10voorbiologie samenvatting hs 9 gedrag en hs 20 voelen
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
HOOFDSTUK 20: ZINTUIGENprikkel: signaal buiten lichaam
impuls: elektrisch signaal dat door zenuwcellen wordt aangemaakt
zintuigen: gespecialiseerde organen, zorgen dat prikkel -> impuls wordt omgezet
bevatten receptoren/sensoren: ontvangen + vertalen prikkel in impulsen
- chemische: verandering chemische samenstelling rondom cellen
-> reuk/smaakstoffen, koolstofdioxide, zuurstof, zuren
-> smaakzintuigcellen tong, reukzintuig neus, chemosensoren wand aorta+halsslagader
- mechanische: verandering eigen celvorm
-> mechanische krachten: druk, trilling, trekspanning, bewegingen omringende vloeistof
-> pijn/tast/drukzintuigen huid, bloeddruksensoren wand aorta, rekkingssensoren spieren/pezen
- temperatuur: temperatuurveranderingen
-> warmte/koudezintuigen huid, temperatuurreceptoren centraal zenuwstelsel
- licht/fotosensoren: licht (vorm elektromagnetische straling)
-> ogen
voorwaarden
- adequate prikkel: bepaald soort prikkel waar zintuig gevoelig voor is
- sterker dan prikkeldrempel: minimale waarde van prikkel die bereikt moet worden voor
waarneming
- nog geen gewenning
HET OOR
2 typen mechanische receptoren-> bewegingen hoofd + geluidstrillingen
buiten-: prikkel opvangende deel; oorschelp, uitwendige gehoorgang, trommelvlies
midden-: prikkelgeleidend; (trommel)holte + gehoorbeentjes (hamer, aambeeld, stijgbeugels)
- buis van Eustachius: verbinding trommel+keelholte, regelt luchtdruk middenoor
binnen-: contact middenoor dmv vlies
- slakkenhuis: opgerolde buis + vloeistof + orgaan van corti:
-> stijgbeugel+ovale venster -> trillen vloeistof -> trillen basilair membraan -> binnenste
haar(zintuig)cellen zetten om naar impulsen -> via gehoorzenuw naar centrale zenuwstelsel
- evenwichtszintuig: 3 halvecirkelvormige kanalen gevuld met vocht + gehoorsteentjes
DE NEUS
reukslijmvlies: bevat reukzintuigcellen (chemische receptoren)
-> trilharen
DE TONG
smaakknoppen: groepjes smaakzintuigcellen
-> elk knopje kan alle smaken waarnemen (zout, zoet, bitter, zuur, umami)
proeven -> combinaties voedingsstoffen, ruiken, druk/tast/temperatuursensoren tong
DE HUID
- tastzintuigen -> lichte aanrakingen
- drukzintuigen -> gevoel van duwkracht (trillingen: combi tast+druk)
- warmte- en koudezintuigen -> temperatuursveranderingen
, HET OOG
harde oogrok: dikke stevige witte bindweefsellaag, doorbloed, aanhechtingsplaats (6) oogspieren
- hoornvlies: doorzichtig, sterkere bolling
vaatvlies: goed doorbloed vlies binnenkant oogrok
- bloedvaatjes -> zuurstof + voedingsstoffen
- regenboogvlies (iris): platte gepigmenteerde ring met opening: pupil
- straalvormig lichaam
netvlies: vlies binnenkant vaatvlies
- pigmentlaag; zwarte pigmentkorrels -> absorberen licht
- zintuiglaag + lichtreceptoren (-> licht om in impulsen -> zenuwcellen -> zenuwvezeltjes ->
zenuwbundel/oogzenuw -> blinde vlek: opening in oogbol)
glasachtig lichaam(oogbolruimte): gevuld met heldere gelei substantie -> druk
- lens: bol aan beide kanten, met lensbandjes(:vezeltjes) aan straalvormig lichaam vast
- gele vlek: dunne oppervlakkige zintuiglaag -> scherpst zicht
STAAFJES KEGELTJES
Licht-donker (vertalen als grijs) Kleuren (blauw, groen, rood -> wit)
Lage prikkeldrempel Hogere prikkeldrempel
Randen netvlies - Gele vlek: centrum netvlies (groen, rood)
- Tussen staafjes (blauw)
Meerdere op 1 schakelcel 1 per schakelcel
Pupilreflex: aanpassen pupilgrootte aan het invallend licht
-> veel licht=klein, weinig licht=groot
- radiaal+kringspiertjes
accomodatiereflex: accomoderen: aanpassen lensvorm aan de voorwerpsafstand
- lens: elastisch en bol
-> vergrootglas + omkeerlens: beeld verkleind + omgekeerd
- kring/accomodatiespier in straalvormig lichaam
- Bol: Natuurlijke vorm van de lens
-> Lensbandjes los; straalvormig lichaam aangespannen
- Plat: Aangepaste vorm van de lens
-> Lensbandjes strak; straalvormig lichaam ontspannen
Optisch chiasma: kruising zenuwceluitlopers, beide oogzenuwen verlaten via blinde vlek de oogbol
optisch schorscentrum: verwerkingspunt impulsen oog
stereoscopie: samenvoegen beelden van beide ogen tot 1 beeld
Donkerte-adaptatie: gewenning aan het duister
- rodopsine (pigmentsstof staafjes) snel aangemaakt in donker -> grotere lichtgevoeligheid
- pigmentkorrels trekken terug -> max aantal staafjes geprikkeld
lichtadaptatie: ogen wennen/passen aan te veel licht aan
- grote hoeveelheid fotopigmenten (in kegeltjes) verbruikt + pigmentkorrels max absorberende laag
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper esmeetermaat. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen