PERSONENSCHADE – HOORCOLLEGES
Pijlers van het personenschaderecht
• Aansprakelijkheidsrecht: is er een aansprakelijke partij?
• Schadevergoedingsrecht: waarop kun je aanspraak maken?
• Verzekeringsrecht: is er dekking onder een verzekering?
Schadeposten: materiële kosten, huishoudelijke hulp, tuinhulp, verlies zelfwerkzaamheid, studie
vertraging, gemist inkomen, smartengeld, kosten van verzorging & begeleiding
Bij tentamen gaat het vooral om de onderbouwing van je verhaal.
INHOUDSOPGAVE
Personenschade – hoorcolleges ...................................................................................................................... 1
College 1: werkgeversaansprakelijkheid ............................................................................................................ 2
College 2: causaliteit en letselschade ............................................................................................................... 12
College 3: Derdenschade .................................................................................................................................. 22
College 4: Smartengeld en vordering benadeelde partij .................................................................................. 28
College 5: begroting van letselschade .............................................................................................................. 32
College 6: Letselschade en Verzekering ........................................................................................................... 45
College 7: procedurele aspecten ....................................................................................................................... 54
1
, COLLEGE 1: WERKGEVERSAANSPRAKELIJKHEID
Confettikanon
Medewerkster van de action was om producten te sorteren, de winkel netjes te houden en kapotte
producten op te ruimen. Wanneer zij langs een schap met huishoudproducten loopt, ziet zij daar een
confettikanon liggen waarvan de folie al een beetje verwijderd is. Op het moment dat ze naar
onderzoekend naar het confettikanon kijkt, gaat het kanon af en loopt ze blijvend oogletsel op.
Uiteindelijk wordt de werkgever volledig aansprakelijk geacht. De aansprakelijkheid van de
werkgever gaat dus erg ver. De werkgever heeft een zorgplicht voor de veiligheid. Rechtbank stelt dat
het niet algemeen bekend is hoe een confettikanon werkt. Rechtbank stelt dat je van een klant mag
verwachten dat je eerst goed en rustig de gebruiksaanwijzing leest. Van een werknemer kan je niet
verlangen om van ieder product dat hij in handen heeft, eerst de gebruiksaanwijzing te lezen. Er wordt
dus minder verwacht van een werknemer dan van een klant en we werknemer wordt dus meer
beschermd dan een willekeurige derde. Daarnaast stelt de rechtbank dat het kiezen van een uitvoerige
bedrijfsvoering (zoals bij Action het geval is, veel verschillende producten) voor eigen rekening komt,
het argument dat de werkgever dus niet voor elk product de werknemer kan instrueren, gaat niet op.
Redenen voor werkgeversaansprakelijkheid; invloed op veiligheid, profiteert van de inschakeling van
de werknemer (lusten en de lasten). Ook het ervaringsfeit; als je dagelijks in een bepaalde werksituatie
verkeert, word je minder oplettend (dus de nonchalance die op de loer ligt als je bijv. voor de zoveelste
keer het dak op gaat en daarom minder secuur wordt). Verder betaalt doorgaans vaak de verzekeraar
de schade.
Verder bijzondere bescherming voor de werknemer t.o.v. het gewone aansprakelijkheidsrecht, alleen
sprake van eigen schuld bij opzet of bewuste roekeloosheid is er sprake van eigen schuld.
Zorgplichten – 7:658 & 7:611
• Klassieke arbeidsongevallen – 7:658
Bv. schilder die van een ladder valt.
• Beroepsziekten – 7:658
Bv. Burn out, schadelijke stoffen
• Flexibele arbeidskrachten – 7:658 lid 4
Bv. contract met ingehuurde kracht, contract
met uitzendbureau, zzp’ers (geen contract)
NB: ingehuurde kracht krijgt zelfde
bescherming als een eigen werknemer, zoals
de zzp’er.
• Verkeersongevallen – 7:611 variant 1
De zorgplicht van de werkgever van 7:658
biedt te weinig bescherming, voor werknemer
in het verkeer geldt een behoorlijke
verzekeringsplicht. Dit is een aanvullende
bescherming
• Grenzen tussen werk en privé – 7:611 variant 2
Bv. bedrijfsuitjes
Hoe verder je van het echte eigenlijke werk
afdrijft, hoe minder de bescherming wordt
2
,7:658 – centrale bepaling
Ø Schuldaansprakelijkheid
• Tekortkoming zorg voor veiligheid
Gekoppeld aan schending van de zorgplicht voor de veiligheid van de werknemer. Denk aan
keuring apparaten, schending van toezicht, risico evaluatie. Je moet de boel goed op orde hebben.
• Binnen de uitoefening van het werk
Verschil tussen vallen van een ladder en het meenemen van de ladder naar huis, omdat je daar nog
wat ramen wilt wassen.
• Sprake van eigen schuld?
Eigen schuld alleen van belang bij opzet of bewuste roekeloosheid (vergaande bescherming)
• Stelplicht & bewijslast
Werkgever moet aantonen dat hij zijn zorgplicht nageleefd heeft!
(Normaal gesproken moet je aantonen dat een ander de zorgplicht geschonden heeft, dus goede
positie werknemer)
• Volledige vergoeding indien werkgever aansprakelijk
7:611 variant 1 – vangnet bepaling
Ø Risicoaansprakelijkheid
• Schending van de plicht om een behoorlijke verzekering af te sluiten
Hier is de aansprakelijkheid niet gekoppeld aan bijv. het voorkomen van een ongeval, maar het
moeten zorgen voor een financieel vangnet als er een ongeval heeft plaatsgevonden.
• Binnen de uitoefening van het werk
Dus bijv. niet woon- of werkverkeer
• Het lijkt erop dat de verzekering in ieder geval niet uitgekeerd hoeft te worden bij opzet of eigen
schuld
Bv. bewuste roekeloosheid is eigen schuld, maar bewust de gordel niet dragen is gewoon bewuste
roekeloosheid
• Het lijkt erop dat de werknemer aan moet tonen wat een behoorlijke verzekering zou zijn geweest
als er een ongeval is geweest
Nog onduidelijk of lichtere vormen van eigen schuld binnen dit artikel mogelijk zijn
• Vergoeding is op niveau van een ‘behoorlijke verzekering’
Wat zou een behoorlijke verzekering zijn geweest? Dus niet altijd ‘volledige’ vergoeding van
schade.
7:611 variant 2
Ø Schuldaansprakelijkheid
• Tekortkoming in de zorg voor veiligheid
• Buiten de uitoefening van het werk
Dus voor bedrijfsuitjes kan je je alleen beroepen op dit artikel!
• Gewone regels voor stelplicht & bewijslast en ES!
Elke vorm van eigen schuld kan worden tegengeworpen.
Werknemer moet dus aantonen dat werkgever is tekortgeschoten in zorgplicht
• Volledige vergoeding
Overval supermarkt
Mevrouw werkt al jaren bij AH en op een dag is haar leidinggevende ziek en wordt ze gebeld of zij de
winkel af wilt sluiten. Op het moment dat iedereen nar huis is doet zij nog een laatste controle ronde
en doet zij alles uit. Ze verlaat via de achteringang de winkel, en komt uit in een wat donkere steeg.
Daar staat een meneer met een mes en bivak muts, die haar dwingt om de deur weer open te maken en
het alarm weer uit te schakelen. Ze wordt bedreigd om de kassa’s open te maken, maar dit lukt haar
niet. Uiteindelijk gaat de overvaller er met haar eigen portemonnee vandoor. Bij de psychiater wordt
later een syndroom geconstateerd die ontstaat is n.a.v. deze overval, waardoor ze arbeidsongeschikt
raakt. Is de werkgever aansprakelijk voor dit incident?
3
, Vragen; is dit wel schade in de uitoefening van het werk in de zin van art. 7:658. Zorgplicht 7:658,
verzekeringsplicht 7:611, zorgplicht 7:611? Eigen schuld? Wie bewijst wat?
Volgens professor wel schade in uitoefening van het werk. Invloedssfeer van de werkgever op de
werkplek, voorzienbaar risico. Zorgplicht van 7:658. Werkgever moet naleving zorgplicht aantonen.
Eigenschuld alleen bij opzet of bewuste roekeloosheid, dat is hier het niet geval. Werknemer toont dus
aan dat het schade in uitoefening van het werk is, werkgever zal naleving zorgplicht aan moeten tonen
Waarom werken we met een ‘lappendeken’ aan aansprakelijkheidsartikelen?
Art. 7:658 is eigenlijk niet anders dan het artikel dat we vroeger gebruikten; het is toegespitst op het
‘klassieke arbeidsongeval’, van de eigen werknemer, op de ‘klassieke’ arbeidsplaats. In de loop der
tijd zijn gaan wringen; beroepsziekten, flexibele arbeidskrachten ongevallen in het verkeerd,
ongevallen op de grens van werk en privé. Dit was er nog bijna allemaal nog niet in 1900 en hier is
dus geen rekening mee gehouden bij de wettekst. Voor beroepsziekten bijv. Unilever arrest, voor
flexibele arbeidskrachten art. 7:658 lid 4. Voor ongevallen in het verkeer de verzekeringsplicht en
voor ongevallen op de grens van werk en privé, de zorgplicht van art. 7:611.
Verzwaarde aansprakelijkheid ex 7:658 van de werkgever t.o.v. de werknemer, redenen:
• Sociaaleconomische positie werkgever
• Werkgever heeft zeggenschap over de werkplek (maatregelen/instructies)
• Werkgever heeft profijt van inschakeling werknemers
• Het ervaringsfeit dat dagelijks verkeren in dezelfde arbeidsomstandigheden het risico van de
verminderde oplettendheid met zich brengt
• Werkgever is vaak ook verzekerd voor aansprakelijkheid
Structuur 7:658
1) Werknemer moet aantonen dat hij schade heeft geleden in de uitoefening van zijn werkzaamheden
à Uitglijden caissière
2) Werkgever is voor die schade aansprakelijk, tenzij hij aantoont
- Dat hij zijn zorgplicht heeft nageleefd
- Er sprake is van opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer
‘In de uitoefening van’ Uitglijden caissière
Vrouw werkt als caissière bij de ALDI en om 19:00 zit haar dienst erop. Vervolgens doet zij zelf nog
wat boodschappen na haar shift. Dan glijdt ze uit over een net gedweilde vloer (er was een pot
doperwten kapot gevallen) en ze had zelf gedweild de vloer gedweild. Ze loopt letsel op.
Rb: de enkele omstandigheid dat verzoekster zich op dat moment nog op de werkvloer bevond, is
daartoe onvoldoende. Zij bevond zich op dat moment als klant en niet als werknemer in het filiaal van
de ALDI (Dus hooguit 6:162)
Hof: handelingen staan in relatie tot het dienstverband bij de ALDI en de uitoefening van haar
werkzaamheden op de werkplek, welke werkplek zij die dag nog niet had verlaten, dat het ongeval dat
haar is overkomen heeft te gelden als een ongeval in de uitoefening van haar werkzaamheden
Toelichting: wat daar gebeurde ligt hangt nauw samen met het eigenlijke werk, ligt in het verlengde
van. Daarom is het schade tijdens het werk. Net na werktijd, maar nog wel op de werkplek, ook iets
waar de werkgever zeggenschap over heeft. De werkgever heeft op dit moment nog wel een soort
instructiebevoegdheid. Ook de Arbo wet zegt; de werknemer moet veilig de werkplek kunnen verlaten.
Zorgplicht is dus ruimer dan enkel het werk. Dan wordt er dus teruggevallen op het mechanisme van
art. 7:658 en dan is de werkgever aansprakelijk. Dus via zeggenschap en invloed leidt de caissière
alsnog schade in de uitoefening van haar werk, binnen de muren van de ‘fabriek’.
4