INTERNATIONAAL PRIVAATRECHT WERKGROEPEN
WG 1
Supranationaal recht gaat voor nationaal recht (art. 94 Gw). Als je het antwoord niet
vindt op supranationaal niveau, zak je door naar nationaal niveau.
Casus 1 – Quadrant Ltd.
Quadrant Ltd., een Ierse onderneming gevestigd in Dublin (Ierland), is gespecialiseerd in
het vervaardigen van pijpleidingen voor de nucleaire, olie- en gasindustrie. Quadrant is
een dochteronderneming van het in New York (VS) gevestigde bedrijf Novax Inc. Op 15
december 2021 heeft Quadrant een megadeal gesloten met Energie Plus B.V., een in
Nederland gevestigd bedrijf dat gespecialiseerd is in ‘turnkey’-projecten op het gebied
van energievoorzieningen. Energie Plus heeft een opdracht gegund gekregen om een
nucleaire krachtcentrale in Iran te bouwen en maakt daarbij onder meer gebruik van de
pijpleidingen van Quadrant. In de tussen Quadrant en Energie Plus gesloten
overeenkomst staat onder andere het navolgende vermeld:
‘8.1 The purchased goods will be delivered to Energie Plus on Wed. 2 March 2022.
8.2 The place of delivery of the purchased goods is Kroon Storage Services B.V., Havensluis
33, 1046 CT Rotterdam (Botlek), the Netherlands.’
Eenmaal in ontvangst genomen door Kroon Storage Services zullen de pijpleidingen
door werknemers van Energie Plus worden geïnspecteerd voordat de pijpleidingen naar
Iran worden verscheept. Een eerste levering van pijpleidingen heeft reeds
plaatsgevonden op 7 februari 2022 te Dublin. Aldaar heeft een medewerker van Energie
Plus een stuk van een van de pijpleidingen afgezaagd en deze getest op compatibiliteit.
Op 25 februari 2022 heeft Quadrant aan Energie Plus laten weten dat zij niet in is staat
om te leveren. Als reden voert Quadrant aan dat op 18 februari 2022 de Amerikaanse
regering een wet (‘The Iran Sanctions Act 2022’) heeft aangenomen op grond waarvan
het verboden is op enigerlei wijze mee te werken aan de bouw van een nucleaire
krachtcentrale in Iran. Deze wet is van toepassing op (a) alle in de VS gevestigde
bedrijven, (b) alle dochterondernemingen van Amerikaanse bedrijven en (c) alle
bedrijven die handelen in Amerikaanse technologie. Energie Plus heeft daarmee een
acuut probleem. De pijpleidingen moeten voldoen aan strenge eisen en er zijn niet veel
bedrijven die dergelijke pijpleidingen leveren, en al helemaal niet op zo'n korte
termijn. Energie Plus wil een gerechtelijke procedure starten teneinde primair een
gebod tot nakoming door Quadrant te vorderen, en subsidiair vergoeding van de door
Energie Plus geleden schade wegens wanprestatie door Quadrant. Nu de met Quadrant
gesloten overeenkomst geen forum- en rechtskeuzeclausule bevat, vraagt Energie Plus
zich af wat haar positie is.
,Vragen
1. Welke rechter(s) is/zijn internationaal bevoegd om van een vordering tot nakoming
en schadevergoeding van Energie Plus jegens Quadrant kennis te nemen?
- Quadrant (Ierland) gaat pijpleidingen leveren aan Energie Plus (Nederland);
- Energie Plus gaat kerncentrale bouwen in Iran;
- Amerika heeft sanctiewetgeving t.a.v. Iran aangenomen op 18 februari 2022;
- Quadrant heeft moedervennootschap (100% aandeelhouder) in New York (VS).
Import en exportverboden voorrangsregels, semipubliekrecht (werkgroep 2).
- De pijpleidingen zullen geleverd worden op 2 maart 2022 in Nederland;
- Quadrant kan niet meer leveren, Energie Plus stelt vordering tot nakoming +
schadevergoeding in.
Quadrant (verweerder, Ierland) / Energie Plus (eiser, Nederland)
Vraag naar internationale bevoegdheid: kijken naar Brussel I bis.
Materieel toepassingsgebied
art. 1 lid 1 – burgerlijke en handelszaken vordering tot nakoming en
schadevergoeding uit hoofde van het niet nakomen van een leveringscontract.
Formeel toepassingsgebied
art. 4 lid 1 – hoofdregel: de verweerder moet zijn gevestigd op het grondgebied van een
EU lidstaat Quadrant (verweerder) zit in Ierland, = EU-lidstaat.
Temporeel toepassingsgebied
art. 66 – vordering ingesteld op of na 10 januari 2015 vordering wordt ingesteld in
2022.
Brussel I bis is van toepassing. Welke rechter is bevoegd? De rechter van de woonplaats
van de verweerder (art. 4 lid 1): Quadrant heeft woonplaats in Ierland, dus de Ierse
rechter is bevoegd.
art. 63 lid 1 – vennootschappen hebben hun woonplaats op de plaats van a) hun
statutaire zetel, b) hun hoofdbestuur of c) hun hoofdvestiging stel: Quadrant heeft het
centrum van bestuursactiviteiten in Parijs (Frankrijk), zou ook de Franse rechter
bevoegd zijn (want ook woonplaats in Frankrijk).
Op grond van art. 4 lid 1 Brussel I bis is de Ierse rechter internationaal bevoegd.
,Nederlandse rechter bevoegd?
art. 7 lid 1 sub a Brussel I bis – een persoon die woonplaats heeft op het grondgebied
van een lidstaat, kan in een andere lidstaat voor de volgende gerechten worden
opgeroepen:
a) ten aanzien van verbintenissen uit overeenkomst, voor het gerecht van de plaats
waar de verbintenis die aan de eis ten grondslag ligt, is uitgevoerd of moet worden
uitgevoerd;
b) voor de toepassing van deze bepaling is, tenzij anders is overeengekomen, de plaats
van uitvoering van de verbintenis die aan de eis ten grondslag ligt:
voor de koop en verkoop van roerende lichamelijke zaken, de plaats in een lidstaat
waar de zaken volgens de overeenkomst geleverd werden of geleverd hadden
moeten worden.
c) punt a) is van toepassing indien punt b) niet van toepassing is.
De verbintenis die aan de eis ten grondslag ligt is de eis tot nakoming van de levering
van de pijpleidingen (= leveringsverbintenis). Waar deze verbintenis moet worden
uitgevoerd, is afhankelijk van de plaats van levering (sub b). Volgens de overeenkomst
dienen de pijpleidingen geleverd te worden in Nederland. Derhalve is op grond van art.
7 lid 1 sub b Brussel I bis de Nederlandse rechter alternatief internationaal bevoegd.
2. Welke belangen acht het Hof van Justitie EU in de arresten Woodfloor (2010) en
Falco (2009) relevant voor de uitleg van artikel 7(1) Brussel I bis?
Elementen van nabijheid en nauwe band.
Woodfloor: r.o. 22 en 31 / Falco: r.o. 24.
Element van voorzienbaarheid.
Woodfloor: r.o. 24 / Falco: r.o. 21 en 22.
3. Gesteld dat Quadrant gevestigd is in Turkije, is de Nederlandse rechter dan
internationaal bevoegd om kennis te nemen van een vordering tot nakoming en
schadevergoeding van Energie Plus jegens Quadrant?
Turkije is geen EU lidstaat, dus wordt er niet voldaan aan het formele toepassingsgebied
van Brussel I bis (art. 4 lid 1 Brussel I bis). Dan word je op grond van art. 6 lid 1 Brussel I
bis de Brussel I bis-Vo uitgezet: indien de verweerder geen woonplaats heeft op het
grondgebied van een lidstaat, wordt de bevoegdheid in elke lidstaat geregeld door de
wetgeving van die lidstaat.
Supranationaal recht biedt hier geen uitkomst, dus doorzakken naar nationaal recht: art.
1-14 Rv.
De verweerder zit niet in Nederland, maar in Turkije art. 6 lid 1 sub a Rv – de
Nederlandse rechter heeft eveneens rechtsmacht in zaken betreffende verbintenissen
uit overeenkomst, indien de verbintenis die aan de eis of het verzoek ten grondslag ligt,
in Nederland is uitgevoerd of moet worden uitgevoerd.
, art. 6a sub a Rv (equivalent van art 7 lid 1 Brussel I bis) – plaats van uitvoering in
Nederland indien de zaken volgens de overeenkomst in Nederland geleverd werden of
geleverd hadden moeten worden.
4. Gesteld dat het contract tussen Quadrant en Energie Plus een bepaling bevat waarin
de High Court in Dublin is aangewezen als exclusief bevoegde rechter. Welke
rechter(s) is/zijn in dat geval internationaal bevoegd om van een vordering tot
nakoming en schadevergoeding van Energie Plus jegens Quadrant kennis te nemen?
Forumkeuze voor Ierse rechter.
Brussel I bis van toepassing?
Materieel toepassingsgebied
art. 1 lid 1 – burgerlijke en handelszaken vordering tot nakoming en
schadevergoeding uit hoofde van het niet nakomen van een leveringscontract.
Formeel toepassingsgebied
art. 4 lid 1 – hoofdregel: de verweerder moet zijn gevestigd op het grondgebied van een
EU lidstaat Quadrant zit in Ierland, = EU lidstaat.
Temporeel toepassingsgebied
art. 66 – vordering ingesteld op of na 10 januari 2015 vordering wordt ingesteld in
2022.
Brussel I bis is van toepassing art. 25 Brussel I bis regelt de forumkeuze.
“ongeacht hun woonplaats” – maakt niet uit waar eiser en verweerder gevestigd zijn;
Forumkeuze moet betrekking hebben op een bepaalde overeenkomst;
Schriftelijkheidsvereiste (art. 25 lid 1 sub a), evt. ook via email (art. 25 lid 2) er
moet sprake zijn van een overeenkomst t.a.v. de forumkeuze. Er moet sprake zijn van
wilsovereenstemming (essentieel).
Haags Forumkeuzeverdrag van toepassing?
Materieel toepassingsgebied
art. 1 lid 1 – internationale situaties op exclusieve forumkeuzebedingen in burgerlijke en
handelszaken vordering tot nakoming en schadevergoeding uit hoofde van het niet
nakomen van een leveringscontract, er is een forumkeuze gemaakt.
Formeel toepassingsgebied
art. 3 jo. 5 – formeel van toepassing als er een HFV-rechter exclusief is aangewezen
hier is de Ierse rechter aangewezen.
Temporeel toepassingsgebied
art. 16 lid 1 – op of na 1 oktober 2015.
