De massacultuur ontstaat geleidelijk in de jaren na de Tweede Wereldoorlog. De vorm die
wij kennen is van de laatste decennia. Die wordt vooral bepaald door de massamedia,
consumptie en entertainment.
Ontstaan
- voor Nederland eindigt de Tweede Wereldoorlog op 5-5-1945
- als gevolg kan NL alleen gaan samenwerken met andere landen.
- Zo ontstaat de Benelux, EGKS (voorloper van EG) en de NAVO.
- De Verenigde Staten ondersteunen Europa met het Marshallhulp (hulpplan gericht
op de economische wederopbouw).
- De samenwerking leidt tot een lange periode van vrede.
- In de daaropvolgende jaren is er een aantal factoren dat het ontstaan van de
massacultuur mogelijk maakt. Een van de belangrijkste oorzaken:
- toenemende democratisering van de westerse landen.
- democratisering van het onderwijs (eerst alleen voor de elite)
- economie & groeiende welvaart
- toenemende koopkracht (zorgt voor een enorme groei & variatie in het
aanbod van diensten en producten)
De consumentenmaatschappij
- Reclame probeert je steeds weer te verleiden tot het kopen van het allernieuwste.
- Bekendheid komt voorop te staan i.p.v. kwaliteit van het product.
- Mensen hebben meer geld en werken minder lang.
- Daardoor is de besteding van de vrije tijd na de jaren 50 veranderd.
- Mensen:
- vermaken zich in een danszaal met muziek waar je op kan dansen
- gaan naar de bioscoop
- stijldansen worden populair onder de jeugd
Laatste decennia zoekt men zelf niet meer vermaak op maar willen geamuseerd worden
(liefst 24 uur)
- pretparken (om bezoekers de illusie van een droomwereld te verkopen)
- centra van steden worden aangepast aan een andere moderne vorm van vermaak:
- funshopping
- online streamingdienst Netflix
Jeugdcultuur
- Amerikaanse jeugd geniet van de stijgende welvaart -> ideeën naar Europa.
- Deze jongerencultuur streeft naar bevrijding, erkenning en gelijkberechtiging.
- Inmiddels is er sprake van verschillende sub- of tegenculturen, zoals:
- hippies
- punkers
- hipsters
- gothics
- Ze hebben hun eigen muziek, kleding, gewoontes en soms hun taalgebruik.
- De subculturen maken van onze massacultuur een continu veranderd en daarmee
boeiend en dynamisch geheel.
,MASSACULTUUR
- Muziekdragers volgen elkaar snel op, bijv. eerst vinylplaten -> cassettebandjes of
videoband -> dvd’s als beelddrager.
- In de jaren 90 van de vorige eeuw komt internet, tegenwoordig de snelste manier om
te communiceren met de hele wereld.
- De technische ontwikkelingen op het gebied van informatie en communicatie spelen
een cruciale rol in het ontstaan van onze massacultuur.
- De Franse filosoof Jean Baudrillard (1929-2007) voorspelt eind jaren 60 al dat het
beeld van de werkelijkheid gemanipuleerd zal gaan worden door de media.
- Soms niet meer duidelijk wat de werkelijkheid is en welke misleidend.
- We gaan steeds meer op vakantie. Tegenwoordig ligt het bijna binnen ieders bereik
om te reizen en contact te leggen met andere culturen.
De media-industrie
- De muziekindustrie kent een periode van een schaalvergroting.
- Via radio, tv en tegenwoordig ook internet worden nieuwe sterren en idolen
geïntroduceerd.
- Dankzij internet is het mogelijk om razendsnel te communiceren, waardoor de
uitwisseling van opvattingen en nieuwe ideeën sneller gaat.
- Ook muziek en films worden zo razendsnel geïntroduceerd, en vaak ook illegaal.
- Het medium internet is vluchtig, maar het bereik ervan is enorm.
Hoge en lage kunst
- Er is altijd een verschil geweest tussen de kunst van de elite en van het volk.
- Dat verschil tussen “hoge en lage” cultuur weerhoudt beide groepen er overigens niet
van om voortdurend van elkaar te lenen, de grenzen vervagen.
- In het verlengde Andy Warhol (1928-1987) opereren kunstenaars als Damien Hirst
(1965) en Jeff Koons (1955).
- Zij kiezen vrijelijk uit alle stijlen, hoog en laag, kunst of kitsch.
- De materialen variëren ook, bijv. van diamanten tot huis-tuin-en-keukenafval.
- In grote werkplaatsen laten ze hun ontwerpen & ideeën uitwerken door anderen.
- Vaak provoceren zij hun publiek met shockart.
- Kwaliteit is niet langer meer belangrijk, maar naamsbekendheid en merk ->
Kunstenaars, vormgevers, modeontwerpers en architecten profileren zich actief.
- Steeds zoeken kunstenaars de grenzen van de kunst op; er ontstaan mengvormen,
waarbij kunstdisciplines technieken en materialen van elkaar gebruiken.
- Ook tussen (sub)culturen worden ideeën uitgewisseld.
- Multimedia vormen ongekende mogelijkheden voor kunstenaars.
- Veel technische ontwikkelingen zijn steeds meer gericht op interactie.
Anything goes
- De Amerikaanse architect Robert Venturi (1925) ontwerpt in 1964 het Vanna Venturi
House (voor zijn moeder), wordt tegenwoordig gezien als het moment waarop het
postmodernisme zijn intrede doet.
- Het modernisme ontstaan voor WO II, streefde naar abstractie en zuiver
vormgebruik.
- Zij verafschuwen het ornament en de decoratie.
, MASSACULTUUR
- Het naziregime wilde er niets van hebben; dat maakte de modernisten na de oorlog
onverdacht & zorgt ervoor dat het modernisme bijna verplicht de leidende stijl in de
architectuur wordt.
- De efficiënte en het functionele karakter van de modernistische bouwkunst komen
bovendien goed van pas in het verwoeste Europa.
- Venturi breekt als eerst met dit modernisme
- hij vindt (in tegenstelling tot de modernisten) dat gebouwen wél rijkelijk versierd
mogen worden en pleit voor decoratie en kleur.
- Men citeert en combineert vrijelijk zaken uit het verleden en andere culturen; er is
geen richtinggevende stijl meer.
- De kunst wordt (net als de 19e eeuw) weer eclectisch.
Na WO II aantal factoren waardoor massacultuur ontstaat:
- toenemende democratisering
- toegankelijkheid van onderwijs
- scholing
- technische ontwikkelingen op gebied van informatie en communicatie
- In ieders bereik om te reizen, multicultureel
In massacultuur komt er de jeugdcultuur, subcultuur en tegencultuur bij. NA WO II is
samenwerking met andere landen erg belangrijk. Politieke spanningen tussen de
communistische oosten en democratische westen leidt tot de Koude Oorlog. NL blijft na de
oorlog verzuild. Omdat muziek op grote schaal kan worden geproduceerd, beleeft de
muziekindustrie een periode van enorm schaalvergroting. Door internetverbinden is het
mogelijk geworden om razendsnel te communiceren.
§ 2.2: sterren en idolen
Sterren en hun imago
- Elvis Presley, The Beatles, ABBA of Beyoncé; iedereen heeft wel een idool.
- Tot de 20e eeuw zijn er nauwelijks supersterren, dat komt voornamelijk omdat het
eerder nog ontbreekt aan geschikte media; pas vanaf de 19e eeuw.
- Een “wereldster” is de Franse actrice Sarah Bernhardt (1844-1923). Dat kan omdat
ze veel in landen optreedt én omdat ze in de periode leeft waarin de fotografie
opkomt.
- De eerste “sterrenfotograaf” is Nadar (1820-1910) legt haar vast op foto’s.
- Hetzelfde geldt voor Vaslav Nijinsky (1889-1950), die als topdanser van Les Ballets
Russes de wereld rondreist en zo internationaal bekend wordt.
- Voor musici komt de grote doorbraak met de uitvinding van de grammofoon en radio.
Identificatie
- Fans willen zich kunnen identificeren met hun idool, een ster moet dus ‘gewoon’ zijn.
- Je moet alleen ‘toevallig’ ontdekt worden.
- Sterrendom is dus niet voorbehouden aan een elite.
Imago
- Imago is alles, de fans hebben een ideaalbeeld van hun idool en het is zaak om dat
vast te houden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Sophie2022xx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
