COUPERUS, L. Psyche
Uitgeverij L.J. Veen, Amsterdam, 1898
oorspronkelijke druk 1898, 115 pagina’s
B. INHOUD
Psyche gaat over de jongste van de drie prinsessen van het rijk van het Verleden, en
afstammeling van de Psyche uit de mythe, Psyche. Psyche heeft als gave vleugeltjes op haar
rug, maar ze kan er niet mee vliegen (tot haar grote ergernis). Psyche is vaak alleen, omdat
haar vader het te druk heeft met regeren (een moeder schijnt ze niet te hebben). Haar zussen
Astra, met de brandende ster boven haar hoofd die zeer wijs is, en Emeralda die de
mooiste van de drie is en die ogen van smaragd heeft, bemoeien zich ook nooit met haar. Zij
kijken neer op hun zusje.
C. KARAKTERISTIEK
1 & 2. Vertelde tijd, tijdsverloop den geleding
Er is niet een speciale tijd waarin het verhaal zich afspeelt. De tijd die verstrijkt is enkele
jaren. Het verhaal speelt zich niet af in een aanwijsbare tijd. Het is een sprookje dat zich
afspeelt in drie rijken. Het rijk van het Verleden, het rijk van het Heden en het rijk van de
Toekomst. Hoewel alle drie de rijken als symbolische tijden gezien kunnen worden zijn dit
geen discrete tijdsaanduidingen. Zo begint het verhaal in het ‘verleden’ en ze reist naar het
‘heden’ als haar vader overlijdt. Wanneer ze zonde begaat in het ‘heden’ reist ze terug naar
het ‘verleden’ om daar boete te doen en zo verder te gaan naar de ‘toekomst’. Het verhaal is
in een chronologische volgorde geschreven met hier en daar een herinnering van Psyche aan
personen waar ze aan terugdenkt.
De vertelde tijd is lastig in te schatten. Dit past bij het genre. Het verhaal speelt zich niet
alleen in een onbekende wereld af, maar ook de tijd is onbekend. Op bladzijde 84 staat
echter, nadat Psyche haar vleugels had verloren: “Langzaam volgden de seizoenen, winter,
lente, zomer, herfst... Winter, lente, zomer, herfst, zonken beurtelings als stof, in de krochten
van Emeralda. Winter, lente, zomer, herfst, waren het Heden een ogenblik, en zonken in het
Verleden. En weer was het de lente...” Het verhaal speelt zich dus eigenlijk af over meerdere
jaren, maar in dit gedeelte is sprake van een sterke tijdsverdichting. Het valt op dat er tijdens
, het zalige verblijf in het Heden heel duidelijk over de lente gesproken wordt, terwijl Psyches
‘neergang’ plaatsvindt in de herfst.
Psyche is chronologisch verteld. Flashbacks zijn dus afwezig.
Het boek heeft in totaal 27 hoofdstukken die niet genummerd zijn en ook geen titels hebben.
3. Motieven
- Psyche wordt verliefd op de Chimera en later Eros
- Als haar vader overlijdt, heeft Psyche niemand meer en ze verlangt ernaar om de
wereld te verkennen.
- Wat de heilige Spin tegen Psyche zegt als ze afscheid neemt van het lijk van haar
vader: “Alles is als het is, alles wordt, geschiedt als het geschiedt, alles vergaat tot
stof”. Dit is het noodlotsgedachte. Je kunt je lot niet veranderen of jezelf.
- zuiverheid: de tranen van Psyche; toen ze nog zondeloos was, huilde ze parels, later –
toen ze zonde had begaan – huilde ze robijnen en topazen en aan het einde, toen ze
boete had gedaan, huilde ze weer parels.
- noodlot
4. Thema
Het boek heeft als thema liefde, eenzaamheid (romantiek) en het lot.
5. Perspectief en vertelsituatie
Dit boek lees je vanuit het perspectief van …
Het vertelstandpunt van het verhaal is auctoriaal. Er is dus een alwetende verteller. Maar dan
wel één die geen waardeoordelen geeft aan de daden en gedachten van de personages in het
boek. Kenmerkend voor het Realisme.
6. Personen
De hoofdpersoon van het verhaal is
