Samenvatting
Geschiedenis Feniks samenvatting Midden-Oosten vwo 3
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Dit is een samenvatting over Midden-Oosten van het boek Geschiedenis Feniks. Dit was handig voor vwo 3 (op het SGDB).
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 16 pagina's
Voorbeeld 3 van de 16 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
HOOFDSTUK 1: de nadagen van het Ottomaanse RijkVerval, verdeling, vernieuwing 1870-1923
§1: de zieke man van Europa
Oorzaken achteruitgang Ottomaanse macht:
● groeiende technologische achterstand op westen (wetenschap, bewapening)
● groeiende economische achterstand op het westen (industrialisatie)
● opkomst Rusland (v.a. 18e eeuw)
● nationalisme (m.n. Balkan)
● modern imperialisme (Noord Afrika naar Europese machten)
● gebrekkig leiderschap van de sultans
● steeds groter wordende afhankelijkheid van Europese grootmachten
§2: de rol van de britten
Britten kopen het Suezkanaal
● 1869: opening Suezkanaal
● Eind 19e eeuw: Egyptische heerser (“Wali” in naam onderdanig aan de Turkse
sultan) wil moderniseren, geldgebrek, verkoopt aandelen
● Britten “kopen” het Suezkanaal: directe handelsweg met India/Australië/Azië
● 1882: Egypte = Brits protectoraat (tot 1956) na anti-westerse rellen
● Bron van nieuwe conflicten:
○ tegenstelling Britse overheersers tegenover traditionele Egyptenaren
○ ontdekking van olie in het Midden Oosten maakt het Suezkanaal nog
belangrijker
§3: de Jong-Turken
De opkomst van de Jong-Turken
● Rond 1900: Ottomaanse rijk volledig afhankelijk van Westerse economische en
financiële steun.
● Sultan Hamid II probeert tevergeefs weerstand te bieden tegen het Europese
imperialisme, o.a. door oproep tot Jihad, de heilige oorlog van de moslims (poging
steun te krijgen van de Arabieren in het rijk)
● Opkomst Turks nationalisme
● Jonge legerofficieren en intellectuele richtten het Comité van Eenheid en
Vooruitgang (CEV) op: de Jong-Turken
● 1908: staatsgreep door CEV, v.a. 1909 militair driemanschap aan de macht, Sultan
geen macht meer
○ Modernisering, Turks nationalisme (“Turkificatie”) onderdrukking niet-Turken
● In reactie: voorzichtige opkomst eerste Arabische nationalisme
,§5: Midden-Oosten verdeeld
● WO I: Britten steunen een (kleine) Arabische opstand tegen de Ottomanen onder
leiding van de Arabische vorst Hoessein Ibn Ali, de sjarief van Mekka en Medina.
○ Britten (McMahon aan Hoessein 1916) beloven de Arabieren een
onafhankelijk koninkrijk
○ De opstand heeft matig succes, maar toch trekken de Ottomanen zich terug
uit het Arabisch schiereiland en worden Damascus, Jeruzalem en Akaba door
Britse en Arabische legertjes veroverd.
● 1916: Sykes-Picot overeenkomst: Britten & Fransen verdelen onderling het Midden-
Oosten
○ Olievoorraden beheersen
○ Christelijke minderheden beschermen
● 1920: Verdrag van Sèvres: creatie van mandaatgebieden
● Hoesseins zoon Feisal mag “als troost” koning van Irak (1932) worden
§6: Turkije onder Mustafa Kemal Atatürk
● Ottomaanse rijk ten onder, Turkse gebieden verdeeld
● Generaal Kemal vormt een nieuwe regering en verovert een groot deel van het
Anatolisch schiereiland terug
○ Grieken en Italianen verdreven, Armeense republiek verslagen en opgeheven
● 1923: Verdrag van Lausanne: erkenning grenzen van het huidige Turkije
● 1923: Kemal roept de Republiek Turkije uit: sultanaat afgeschaft
○ Afzetten tegen islam
○ Modernisering: kleding, onderwijs, taal (Latijnse alfabet), industrialisatie,
westerse klok en kalender
○ Sterke secularisatie -> hief het kalifaat op, veel moskeeën gesloten
○ Emancipatie van vrouwen (verbod op polygamie, vrouwenkiesrecht,
onderwijsmogelijkheden, sluiers niet verplicht)
○ Extreem nationalisme (herschrijving geschiedenis)
○ Eénpartij-stelsel (fascisme?)
○ Persoonsverheerlijking Kemal kreeg de titel “Atatürk:” vader der Turken
● Veel verzet tegen “verwestering”: tradities zijn diepgeworteld, islamitische
geestelijken verzetten zich tegen de secularisatie
● Turkije blijft sindsdien verdeeld tussen vóór- en tegenstanders van modernisering
, HOOFDSTUK 2: geboren uit onrecht, gegrondvest op onrecht
Joden en Palestijnen in Brits Palestina 1917-1948
§1: het zionisme
Jodendom
● bewoning Palestina v.a. 2000 v. Chr. tot de Romeinse tijd.
● Diaspora: verspreiding over de wereld
● In Europa: antisemitisme
○ Zondebok, religieuze minderheid, ‘moordenaars Jezus’, ‘anders’
● 18e eeuw: Verlichting: breuk met verleden, integratie en emancipatie van veel Joden,
vooral in West Europa
● Eind 19e eeuw: opkomst nationalisme -> nieuw antisemitisme
● Pogroms, m.n. in Oost Europa -> veel Oost-Europese Joden vluchtten:
○ naar de VS, Zuid-Amerika, m.n. Argentinië
○ Palestina -> oorsprong Zionisme
Zionisme
● het streven van joden naar een eigen staat
● Naam: berg Zion, bijbel
● V.a. 1882 gestage stroom Joodse immigranten in Palestina
● 1896: Theodor Herzl schrijft “Der Judenstaat”
○ Antisemitisme zal nooit ophouden
○ Zelf een moderne, seculiere staat stichten (autowegen, elektriciteit,
vrouwenkiesrecht) -> rijke joden moeten het financieren
○ Ontwierp vlag, volkslied (Hatikwa), gebedsdoek met een blauwe Davidster
● 1897: oprichting Zionistische Wereldorganisatie -> Zion: waar?
- Palestina? Wonen al mensen,
maar bijbels
- Zuid-Amerika? Plaats genoeg,
maar niet bijbels
- Oeganda?
§2: de Balfourverklaring
1917: Minister van Buitenlandse zaken Engeland (James Balfour) komt met een verklaring
Motieven:
● ‘Zorg’ over de situatie van Joden en het antisemitisme
● Financieel-economisch: goedkoop geld van Joodse bankiershuizen voor de oorlog
● Modern Imperialisme: Engels steunpunt in Midden Oosten, Suezkanaal & olievelden
● Chaim Weizmann (?) ->
● Toegang tot en invloed op Engelse ministerraad
● Overeenkomst met prins Feisal over ontwikkeling Palestina
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Sophie2022xx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,39. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67866 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen