100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na je betaling Lees online óf als PDF Geen vaste maandelijkse kosten
logo-home
Eerder door jou gezocht
Eerder door jou gezocht
logo
Samenvatting Biologie Waarnemen €3,49
In winkelwagen
Snel navigeren naar
Voorbeeld
  2.  
  3. VWO / Gymnasium
  4.  
  5. Biologie

Samenvatting

Samenvatting Biologie Waarnemen
 0 keer verkocht

Uitgebreide en overzichtelijke samenvatting van H14 Waarnemen uit Nectar Biologie Leerboek 5vwo 4e editie. Bevat theorie ondersteund met afbeeldingen. Begrippen zijn duidelijk uitgelegd. Onderwerpen onder andere: - evenwichtszintuig - adequate prikkel - soorten receptoren - bouw en functi...

[Meer zien]

Voorbeeld 2 van de 10  pagina's

Document informatie

  • Nee
  • Hoofdstuk 14
  • 6 juli 2022
  • 10
  • 2021/2022
  • Samenvatting

Onderwerpen

  • evenwichtszintuig adequate prikkel soorten receptoren bouw en functies oor geluidsvolume gehoorbeschadiging bouw en werking oog scherp zien lenzen en bril kleuren zien zintuigcelle

Gekoppeld boek

book image

Titel boek:

Auteur(s):

  • Uitgave:
  • ISBN:
  • Druk:

Meer samenvattingen voor studieboek

Alles voor dit studieboek (195)

Geschreven voor

Alle documenten voor dit vak (5741)

Verkoper

avatar-seller
brittdroste

Voorbeeld van de inhoud

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 14
Paragraaf 1

Evenwichtszintuig

Zintuigcellen zijn gespecialiseerde cellen die reageren op een specifieke prikkel, de adequate prikkel.
Voor deze prikkel is de drempelwaarde het laagst, waardoor een kleine of zachte prikkel uit het milieu al
een impuls veroorzaakt. De adequate prikkel voor het oog is licht, voor het oor is dit geluid. In je
evenwichtszintuigen gaat het om zintuigcellen die op beweging reageren.

Je twee evenwichtszintuigen bevinden zich in het inwendige deel van je oren en registreren welke
bewegingen je hoofd maakt. Beide evenwichtszintuigen bestaan uit een centraal deel, het vestibulum,
en drie halfcirkelvormige kanalen. Deze drie kanalen staan in drie vlakken loodrecht op elkaar, langs een
x-, y-, en z-as. Het vestibulum en de halfcirkelvormige kanalen zijn gevuld met een vloeistof: endolymfe.

Maculae
- Twee kleine zintuigorgaantjes in het vestibulum.
- Geeft informatie over de stand van je hoofd ten opzichte van de zwaartekracht en over een
rechtlijnige versnelling.
De haarcellen (zintuigcellen) in een macula steken met lange ciliën (zintuigharen) in een
geleilaag met daarboven op een laagje kalksteentjes. De massa van de kalksteentjes maakt ze
gevoelig voor de zwaartekracht. Ook krijgt geleilaag hier ‘traagheid’ door.
 Bij versnelling/vertraging buigen de ciliën in een bepaalde richting, deze informatie
wordt aan de hersenen doorgegeven.
 Halfcirkelvormige kanalen
- Geeft informatie over draaibewegingen. Registreren draaiingen in drie richtingen:
ja-knikken (‘bovenkanaal’), hoofd van links naar rechts naar de schouder laten zakken
(nou-ja schudden, ‘achterkanaal’) en nee schudden (‘zijkanaal’).
Elk kanaal heeft aan de basis een knobbel met daarin
haarcellen met lange ciliën. Die ciliën steken in een
geleiachtige massa, de cupula, die vrij heen en weer kan
bewegen met de endolymfe. Bij elke draaiing van je hoofd
bewegen de kanalen mee, maar door traagheid van de
vloeistof beweegt de endolymfe niet direct mee. Aan het
begin en het einde van een draaiing bewegen de cupulae door
de trage endolymfe ten opzichte van de wand van de kanalen.
De ciliën buigen en de haarcellen sturen impulsen naar het
evenwichtscentrum in de hersenstam: je neemt waar dat je
draait.

, Samenvatting Biologie Hoofdstuk 14
Zintuigcellen

Zintuigcellen reageren op verandering in prikkelsterkte. Het zijn receptoren, waarmee je informatie kunt
verzamelen. De zintuigcellen in de cupulae en de maculae van je evenwichtsorganen zijn
mechanoreceptoren  gevoelig voor een mechanische prikkeling, het buigen van de ciliën.

Soorten receptoren
 Exteroreceptoren: reageren op prikkels van buiten het lichaam.
- Mechanoreceptoren
- Thermoreceptoren
- Chemoreceptoren (smaak, geur) in je tong.
- Fotoreceptoren
 Enteroreceptoren: reageren op prikkels vanuit het interne milieu.
- Baroreceptoren
- Chemoreceptoren
 Proprioreceptoren: zijn gevoelig voor informatie van spieren en gewrichten
- Spierspoeltjes
- Peeslichaampjes.

Receptoren hebben, net als neuronen, over hun membraan een rustpotentiaal. Een adequate prikkel
leidt in de cel tot een verandering van de membraanpotentiaal, door het openen (of dicht gaan) van
ionpoorten.

- Bij mechanoreceptoren gebeurt dit onder invloed van vormverandering van het celmembraan, bij
thermoreceptoren is de oorzaak een warmtegevoelig eiwit.
- Bij chemoreceptoren en fotoreceptoren spelen, net als bij hormonen, een signaalcascade en een
secundaire boodschapperstof een rol. De secundaire boodschapperstof bindt aan
doelwitmoleculen op de ionpoorten, die daardoor open of dicht gaan. Is de prikkeldrempel van het
receptorcelmembraan bereikt, dan vindt een volledige depolarisatie plaats. Dat opent de Ca 2+-
poorten. Ca2+-ionen stromen naar binnen en de receptorcellen lozen een exciterende
neurotransmitter in een synaps met een sensorisch neuron.
Hoeveelheid neurotransmitter, bepaalt de impulsfrequentie die ontstaat in sensorische neuron.
 Geeft informatie over de sterkte van de prikkel. Sterkere prikkel  hogere impulsfrequentie.

Pijnreceptoren zijn geen zintuigcellen, maar zenuwceluiteinden die reageren op prikkels die schade
kunnen geven (te hoge temperatuur, te hoge druk, te hoge concentratie chemicaliën). Prikkeldrempel
van pijnreceptoren ligt veel hoger dan die van zintuigcellen. Zij geven informatie via het ruggenmerg
door aan pijncentra in de grote hersenen.




Constante prikkels

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Direct to-the-point

Direct to-the-point

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper brittdroste. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 66184 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Begin nu gratis
€3,49
  • (0)
In winkelwagen
Toegevoegd