C1: Sociaal geografische en fysisch-
geografische kenmerken van Brazilië
De beeldvorming van Brazilië
Iedereen heeft wel een idee van hoe Brazilië is. Dit beeld wordt gevormd door dingen die je
hebt gezien, gelezen, gehoord of wellicht ben je er zelf geweest. Dat wil niet zeggen dat
Brazilië in werkelijkheid zo is. Jouw persoonlijke, subjectieve ervaring van de werkelijkheid is
de perceptie die je hebt. Niet iedereen heeft dezelfde perceptie. Iemand die alleen maar
over de criminaliteit in de krottenwijk van Rio de Janeiro leest heeft een andere perceptie
van Brazilië dan een toerist die zijn hele vakantie rustig op een tropisch strand zit. Je kunt
een mental map maken van het beeld wat jij van Brazilië hebt. Dat is een persoonlijk beeld
van een bepaalde omgeving of plaats, gebaseerd op jouw herinnering en beeldvorming.
De meeste mensen hebben een stereotype beeld over Brazilië. Een stereotype beeld is
een vaststaand, overdreven en versimpeld beeld van de werkelijkheid.
De eerste beeldvorming van Brazilië dateert uit 1500, toen de Portugese ontdekkingsreiziger
Cabral terugkeerde naar Europa en vertelde over deze nieuwe wereld. Hierdoor kregen
mensen het beeld van een groot, warm land, met veel bergen en bossen. Brazilië werd
gekoloniseerd door Portugal. Hierdoor is Portugees de nationale taal van Brazilië.
Tegenwoordig, is de beeldvorming van Brazilië een land waarbij muziek, dans, sport en
religie centraal staan. Of mensen denken aan de natuur: mooie stranden, maar ook het
enorme Amazoneregenwoud. Het imago van Brazilië is echter niet enkel positief. Zo zijn er
veel arme krottenwijken en wordt het oerwoud steeds meer bedreigd. Daarnaast kent het
imago van Brazilië verschillende paradoxen. Zo zijn er gated communities naast de
krottenwijken en ligt er oerwoud naast grote landbouwgebieden en steden.
Om een objectief beeld van Brazilië te krijgen, kun je een geografisch beeld maken. Hierbij
wordt gekeken naar verschillende kenmerken, zoals ligging, de natuurlijke omgeving, de
ruimtelijke inrichting, kenmerken van de bevolking en relaties met andere gebieden.
Topografie
Brazilië is het grootste land van Zuid-Amerika en het vijfde grootste land ter wereld. Doordat
het zo groot is, is het niet makkelijk om doorheen te reizen. Het is mogelijk om lange
afstanden per bus te reizen, maar sommige mensen nemen liever het vliegtuig. Daarnaast
zijn sommige plekken zeer slecht bereikbaar. Op sommige plekken kun je alleen komen
door uren of dagen per boot te reizen.
De hoofdstad van Brazilië is Brasilia. Daarnaast zijn er diverse miljoenensteden,
voornamelijk langs de kustgebieden. Wellicht de meest bekende stad in Brazilië is Rio de
Janeiro. Echter is dat niet de grootste stad van het land. De grootste stad van Brazilië is Sao
Paulo, want met ruim 21 miljoen inwoners ook de grootste stad van heel Zuid-Amerika is.
Brazilië grenst aan de buurlanden Argentinië, Bolivia, Colombia, Frans-Guyana, Guyana,
Paraguay, Peru, Suriname, Uruguay en Venezuela. De grootste rivier is de Amazone. Deze
ontspringt in Peru en mondt uit in de Atlantische Oceaan. De Amazone stroomt door het
Amazoneregenwoud, het grootste regenwoud op aarde.
Sociaal Geografische kenmerken van Brazilië
Demografische kenmerken
Het aantal inwoners van Brazilië is flink gestegen in de afgelopen eeuw. Rond 1950
woonden er 50 miljoen mensen, wat in 1991 is gegroeid tot 147 miljoen mensen. Momenteel
, telt Brazilië ongeveer 209 miljoen inwoners. De groei van het aantal inwoners komt
voornamelijk door de hoge natuurlijke bevolkingsgroei. Met name het sterftecijfer is flink
gedaald, doordat de gezondheidszorg is verbeterd. De sociale bevolkingsgroei
( immigratie versus emigratie) draagt momenteel weinig bij aan de groei van de bevolking
van Brazilië. Sterker nog, het aantal mensen dat vertrekt uit Brazilië is iets groter dan het
aantal mensen dat naar Brazilië migreert.
Sinds 1950 zijn ook steeds meer Braziliaanse vrouwen een opleiding gaan volgen en gaan
werken. Daarnaast is er een goede toegang tot anticonceptiemiddelen, waardoor gezinnen
aan gezinsplanning kunnen doen. Hierdoor daalt het geboortecijfer. De demografisch
transitie is bijna voltooid. De Braziliaanse regering heeft deze gezinsplanning beïnvloed
door:
- in te zetten op een verbetering van het onderwijs (voor meiden)
- Ervoor te zorgen dat alle huishoudens toegang krijgen tot een televisie
- Op televisie programma’s te tonen waarin succesvolle met 1 of 2 kinderen de norm
zijn.
De meeste Brazilianen women in steden verstedelijkingsgraad van Brazilië is hoog. De
snelheid waarmee de stedelijk bevolking groeit (verstedelijkingstempo) is in de grote
steden wat afgevlakt, terwijl in kleine steden steden het binnenland flink groeien. Het
verstedelijkingstempo ligt in het binnenland kan hoger dan aan de kust. Steeds meer
mensen verhuizen van de grote steden naar omliggende kleine steden. Hierdoor neemt de
bevolking van kleine steden in de buurt van grote steden toe. Daarnaast krijgen Braziliaanse
vrouwen in steden gemiddeld minder kinderen dan vrouwen op het platteland. Dit komt
doordat in steden vrouwen hoger zijn opgeleid en de arbeidsparticipatie van vrouwen hoger
is.
De bevolking van Brazilië is redelijk ongelijk verspreid. Er wonen veel mensen in de
dichtbevolkte steden langs de kust, terwijl bevolkingsdichtheid van het binnenland erg laag
is. De kustprovincies zijn het meest ontwikkeld en gemoderniseerd. In sommige steden,
zoals Rio de Janeiro, is de bevolkingsdruk heel hoog. De hoge bevolkingsdruk veroorzaakt
ook problemen, bijvoorbeeld op het gebied van files en milieu.
De cultuur van Brazilië is redelijk westers en sterk beïnvloed door Portugal. Dat is terug te
zien in de taal, de architectuur en de aanhang van het christendom. Meer dan 85% van de
bevolking is christelijk. Ook zijn er nog elementen van de Afrikaanse en Indiaanse culturen
te vinden. De etnische oorsprong van de inwoners is een mix van inheemse, Afrikaanse,
Europese en Aziatische bevolkingsgroepen. Etniciteit is de perceptie van identiteit die een
groep met gezamenlijke taalkundige, godsdienstige, nationale of andere culturele
kenmerken heeft. De vermenging van verschillende bevolkingsgroepen heet mestizering.
Er zijn veel Brazilianen van Portugese afkomst. Daarnaast zijn er veel Brazilianen van
Italiaanse of Duitse afkomst. Ook is er een grote gemeenschap van Japanse en Chinese
afkomst. Ten slotte zijn er ongeveer 750.000 Brazilianen die behoren tot de inheemse
bevolking. Zij wonen vooral in het Amazoneregenwoud. In het dagelijks leven spelen raciale
verschillen altijd nog een grote rol.
Politieke kenmerken
Brazilië kent een politiek stelsel met een president. Maar het politiek stelsel is over de jaren
wel veranderd. Brazilië was een Portugese kolonie van de ontdekking in 1500 tot 1822. Na
de onafhankelijkheid van Brazilië in 1822 kreeg het land een koning. In 1888 werd de koning
afgezet en het jaar daarna werd Brazilië een republiek, met een gekozen president. In 1964
pleegden militairen echter een staatsgreep in Brazilië, waardoor het een militaire dictatuur
werd.