Probleem 6 – Emoties
Leerdoel 1 - Wat zijn emoties?
Emotie → Bestaan uit cognitie, gevoel, actie en fysiologische veranderingen.
Basisemoties (Kalat) op basis van gezichtsuitdrukkingen (foto’s)
Kritiek → Veel psychologen vinden deze lijst geen goed bewijs, omdat het onnatuurlijk is en
gemaakt om te herkennen en daarnaast herkennen mensen uitdrukkingen van hun eigen
cultuur beter dan die van anderen.
- Blijdschap
- Verdriet
- Angst
- Boosheid
- Afgunst/walging
- Verrast
→ Alternatief is dat emoties verschillen op twee of meerdere continue dimensies
- Sterk/zwak
- Prettig/onprettig
- Activering/remming
Fysiologisch bewijs ondersteunt dit idee:
- BIS/BAS (zie hersenonderdelen)
Er bestaan meerdere theorieën over emoties in de hersenen:
Common sense → Je voelt een emotie, dat verandert je
hartslag waardoor je andere responses oproept. → Je voelt
je bang, waardoor je wegrent.
James-Lange theory → James stelt dat eerst autonomische
en lichamelijke (skeletal) opwinding plaats vindt. Eerst
starten de cognitieve processen (beoordelen situatie),
daarna onderneem je actie (gedrag, ook fysiologische
aspecten) en daarna voel je de emotie. → Je voelt je bang
omdat je wegrent.
- Twee voorspellingen:
o Mensen met een zwak autonomisch of
skeletal response voelen minder emoties →
Voor: Mensen met een falend autonoom zenuwstelsel herkennen (cognitie)
wel de emotie, maar voelen hem bijna niet. Tegen: Mensen met een
verlamming ervaren ook emoties, wat dus stelt dat beweging niet per se
nodig is voor emoties.
o Veroorzaken of toenemen van iemands reactie zou de emotie moeten
versterken. → De actie vergroot inderdaad de manier waarop we emoties
waarnemen, maar mensen met bv. botox kunnen niet fronzen maar ervaren
ook boosheid.
Moderne biopsychological view → Perceptie, emotie en fysiologie beïnvloeden elkaar.
Componenten emotionele reactie
- Gedrag → Bewegen van de spieren.
, - Autonomisch → Verzorgd het gedrag en zorgt voor mobilisatie van de energie.
- Hormonen → Versterken het autonomische gedrag, door bv de bloedstroom naar de
spieren te versterken en glucose bruikbaar maakt.
De rol van emoties:
1. Controleren van gedrag
2. De sterkte van reflexen
3. Controleren van de activiteit van de fysiologie van het lichaam
4. Emotie is betrokken bij een subjectieve bewuste ervaring
5. Emoties beïnvloeden de info die in de hersenen wordt verwerkt
6. Een emotie kan een stereotype triggeren —> lachen
7. Helpen bij morele en snelle beslissingen
Leerdoel 2 - Hoe communiceren en herkennen we emoties?
Herkennen → Gezichtsuitdrukking, non-verbale geluiden en lichaamshouding.
- Dit doen we vaak snel en accuraat
Charles Darwin
Darwin stelde dat de menselijke uitdrukking van emoties voortkomt uit de expressies in
andere dieren. Hij zei dat emotionele expressies aangeboren, ongeleerde reacties zijn die
bestaan uit een complexe set van bewegingen, vooral de gezichtsspieren.
- Bewijs: Ook mensen uit geïsoleerde stammen dezelfde emotionele expressies
hadden → Aangeboren. → Maar we moeten het belang van individueel leren niet
vergeten, trauma kan bv. voor andere triggers en expressie zorgen.
- Antithesis: De houding van een hond in een emotie (bv. boosheid) kan het
tegenovergestelde zijn van een tegengestelde emotie (bv. blijdschap).
- Tegenhanger → Display rules → Uitingen van bepaalde emoties kunnen worden
versterkt/verzwakt door cultuur.
Herkennen van richting van staren
- Het is belangrijk om te weten of een emotionele expressie voor jou bedoeld is of
voor iemand anders.
Spiegelneuronen
Adolfs et al. suggereren dat de somatosensorische representatie van hoe het voelt om de
waargenomen uitdrukking te maken, aanwijzingen geeft die we gebruiken om de emotie te
herkennen die wordt uitgedrukt in het gezicht dat we bekijken.
Carr et al. (2003) suggereren dat het spiegelneuronsysteem, dat wordt geactiveerd wanneer
we gezichtsbewegingen van andere mensen observeren, feedback geeft die ons helpt te
begrijpen hoe andere mensen zich voelen. Met andere woorden, het
spiegelneuronensysteem kan betrokken zijn bij ons vermogen om ons in te leven in de
emoties van andere mensen.
Leerdoel 3 - Wat zijn de functies van emoties? (Evolutie)
Van sommige emoties is de functie duidelijk:
- Angst → Ontsnappen aan gevaar
- Boosheid → Aanvallen indringer