100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na je betaling Lees online óf als PDF Geen vaste maandelijkse kosten
logo-home
Eerder door jou gezocht
Eerder door jou gezocht
logo
Samenvatting Maatschappijleer Rechtsstaat €5,49
In winkelwagen
Snel navigeren naar
Voorbeeld
  2.  
  3. VWO / Gymnasium
  4.  
  5. Maatschappijkunde

Samenvatting

Samenvatting Maatschappijleer Rechtsstaat

 1 keer verkocht

Ik heb hoofdstuk 1, Rechtsstaat van de methode Thema’s Maatschappijleer samengevat. Hierin komen de onderwerpen: Wat is een rechtsstaat, Ontstaan van de grondwet, Legaliteitsbeginsel en de rechtsstaat, Ontstaan trias politica en Rechtsgebieden. Dat is dus paragraaf 1 t/m 5.

Voorbeeld 2 van de 14  pagina's

Document informatie

  • 9 juli 2022
  • 14
  • 2021/2022
  • Samenvatting

Onderwerpen

Geschreven voor

Alle documenten voor dit vak (8)

Verkoper

avatar-seller
myrtheleenders

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud

Samenvatting Maatschappijleer
Rechtsstaat

Rechtsstaat H1
totalitaire staat -> de staat dringt door in het persoonlijke leven en bepaalt alles wat ze wel of
niet mogen. Dit zorgt voor wantrouwen en achterdocht.
politiestaat -> burgers leven permanent in angst dat de geheime dienst hen bespioneerd of
afluisterd of dat landgenoten hen verklikken of verraden omdat ze niet het gedrag vertonen
dat de staat wenst.

1.1: Wat is een rechtsstaat?
● De overheid beschermt burgers tegen elkaar
● Maar ook: burgers worden tegen de overheid beschermd
Nederland is een:
● Democratische rechtsstaat -> burgers mogen meebeslissen (democratisch) en
beschermt tegen machthebbers (rechtsstaat) - dubbele zekerheid
● Sociale rechtsstaat -> er zijn wetten en voorzieningen om de welvaart en het welzijn
van burgers te bevorderen
Rechtsstaat -> is een staat waarin waarin burgers met grondrechten worden beschermd
tegen machtsmisbruik en willekeur van de overheid.

Vertrouwen en wederkerigheid
Voordelen van de rechtsstaat:
● Er is relatief veel sociale vrede en sociale cohesie
○ Mensen durven met elkaar in contact te treden, sociale bindingen aan te
gaan, politieke en maatschappelijke verenigingen op te richten en handel met
elkaar te drijven.
● Er is sprake van vertrouwen en wederkerigheid:
○ Burgers vertrouwen in een rechtvaardig systeem (nemen daardoor geen
wraak, maar vertrouwen op onafhankelijk rechter)
○ Burgers zijn bereid premies voor sociale voorzieningen te betalen
(vertrouwen dat als ze zelf ziek zijn dit ook aan hun wordt uitgekeerd)
● De overheid verwacht dat burgers zich aan de wet houden, maar burgers verwachten
dat ook van de overheid. Zo ontstaat er rechtszekerheid.

1.2: Hoe is de rechtsstaat ontstaan?
● Tot de 18e eeuw kende Europa een periode van godsdiensttwisten en bloedige
oorlogen. Koningen en andere machthebbers oefenden onbegrensde macht uit op
burgers zonder zich te hoeven houden aan een rechtssysteem.
● In de 18e eeuw (de eeuw van de Verlichting) ontstond het verlangen naar
maatschappelijk geluk.
● Arme boeren, arbeiders, maar ook de burgerij en delen van de adel oefenden druk
uit om de macht van vorsten in te perken en rechtssystemen en machtsstructuren te
institutionaliseren.

, Gezond verstand
● De burgerij geloofde in de kracht van de rede (het verstand). Vanuit de rede konden
voorwaarden voor een rechtvaardige en gelukkige samenleving worden
beredeneerd.
● Een belangrijke voorwaarde voor deze samenleving is vrijheid. De macht van de
staat moest hiervoor worden ingeperkt.

Sociaal contract
Democratisch vastgestelde regels leiden tot een sociaal contract (afspraken om in
natuurlijke vrijheid en gelijkheid te kunnen leven) tussen burgers en (gekozen) bestuurders.
● Burgers en de overheid accepteren hun rechten en plichten.
De eerste taak van de staat - veiligheid burgers garanderen en eigendommen beschermen.
Overheid heeft geweldsmonopolie (bevoegd zijn om namens de staat geweld te gebruiken),
maar is gehouden aan afspraken die burgers en overheid overeenkomen, zodat hier geen
misbruik van gemaakt kan worden.

Grondbeginselen rechtsstaat
De sociaalcontractfilosofen zien deze grondbeginselen als voorwaardelijk voor een
rechtsstaat:
● Het beginsel van grondrechten: alle mensen in vrijheid en gelijkheid leven.
● Het soevereiniteits- en democratiebeginsel: gezamenlijk vredesakkoord, sociaal
contract.
● Het legaliteitsbeginsel: kan sociaal contract tussen mensen afdwingen.
● Het beginsel van de trias politica: macht begrensd door interne scheiding
staatsmacht.

Verenigde Staten
● Sinds 1776 onafhankelijk van Engeland. Onafhankelijkheidsverklaring riep op tot
nieuwe samenleving, gebaseerd op vrijheid en gelijkheid
● Staatsmacht gebonden aan grondrechten verzameld in de Bill of Rights.
● Onafhankelijkheidsverklaring, grondwet en Bill of Rights vormen samen de
Amerikaanse constitutie (constitutie -> beginselen en regels waarmee staat gesticht)

Frankrijk
● In 1789: Franse Revolutie. Strijdkreet ‘‘Vrijheid, gelijkheid, broederschap of de
dood!’’.
● 1791: De Verklaring van de Rechten van de Mens en Burger werd opgesteld. Zorgde
voor nieuwe samenleving.
● 1799: Napoleon pleegde staatsgreep. Frankrijk werd een verlichte dictatuur.
○ Verlichte dictatuur -> dictatuur waarin de machthebber in zekere mate
rekening houdt met de bevolking.
● Code civil van Napoleon in Nederland begin van burgerlijk recht.
● Door de slag bij Waterloo (1815) verloor Napoleon zijn macht en werden oude
machtsstructuren hersteld: de Koning, de adel en de Kerk kregen weer meer macht.
● Later in de 19e eeuw werden door politieke oorlogen burgerrechten en democratieën
in West-Europa (waaronder Nederland) steeds meer hersteld.

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Direct to-the-point

Direct to-the-point

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper myrtheleenders. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 69052 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Begin nu gratis
€5,49  1x  verkocht
  • (0)
In winkelwagen
Toegevoegd