Duurzame ruimtelijke ontwikkeling
1. Agenda duurzame ontwikkeling 2030
Duurzame ontwikkeling
Duurzame ontwikkeling is de ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het
vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen.
People, Planet, Profit. -> grondstoffen van de aarde zijn beperkt, de economie moet in
functie van de mens en aarde staan. Het mag geen doel op zich zijn.
Earth overshoot day: De dag van een bepaald jaar wanneer de mensheid wereldwijd de grondstoffen
van de aarde heeft opgebruikt als wat de aarde in 1 jaar kan opbrengen, verwerken.
Sustainable Development goals SDG
Onderverdeeld in 5 domeinen:
- Mensen
- Planeet
- Welvaart
- Vrede
- Partnerschap
Vizier 2030: 48 doelstellingen die de Vlaamse Overheid wil realiseren tegen 2030.
Belangrijkste SDG:
11. Duurzame steden en gemeenschappen.
Maak steden en menselijke nederzettingen inclusief, veilig, veerkrachtig en duurzaam.
Stedelijke groei gaat snel, tegen 2030 zou 60% van de wereld in de stad leven. Snelle groei van de
steden zal dus ook specifieke uitdagingen met zich meenemen.
- Extreme armoede in steden.
- Juiste voorzieningen voor senioren.
o Veiliger & toegankelijker
- Impact milieu en klimaat zal blijven stijgen in steden.
Globaal landgebruik en ecosystemen
Bodem is zeer belangrijk. De totale grond is beperkt. Ook zijn we op de wereld zeer erg overbevolkt.
In 2000 slecht 25% van het landschap nog wild, 19% lichte sporen van landbouw en bewoning, 55%
reeds ingenomen door landbouw, dorpen en steden.
- Veel habitatverlies bij de dieren
- Boskappen
- Vervuilen oceanen
Meer dan 50% vruchtbare bodem wordt ingenomen door landbouw.
Belang van SDG 11
Snelle verstedelijking zet voorraad zoet water, rioleringen, de leefomgeving en publieke gezondheid
onder druk.
,SDG 11 is cruciaal om ook de andere SDG’s te doen lukken. Deze werd ook gesplitst in deeldoelen:
- Huisvesting: Goed, veilig en betaalbaar.
- Vervoerssystemen: Betaalbaar, toegankelijk, duurzaam, met oog
op verhoogde verkeersveiligheid.
- Capaciteit: Inclusief en duurzaam.
- Erfgoed: Beschermen en veilig stellen.
- Rampen: Aantal slachtoffers verminderen, beschermen van
armen en mensen in kwetsbare situaties
- Milieu impact: Het nadelige reduceren, bijzondere aandacht
besteden aan luchtkwaliteit en afvalbeheer.
- Openbare ruimtes: Universele toegang, veilig, inclusief,
toegankelijk en groen.
- Verbanden ondersteunen tussen stedelijke, voorstedelijke en
landelijke gebieden.
- Duurzame gebouwen, gebruik maken van lokale materialen.
2. Geschiedenis van stedelijke ontwikkeling
2.1 Eerste generatie steden
1. Van nomadenbestaan naar sedentair bestaan
Eerste permanente nederzetting dateert van 140.000 jaar terug.
Gevolg van het zoeken naar beschutting en van de emotionele binding met overleden
familieleden. Stonehenge weerspiegelt overgang van nomadenbestaan naar sedentaire
levenswijze
2. Van gezinsverband naar dorpsstructuur
Men bouwde een woonkern, errond waren omwallingen als bescherming. Men begon
gewassen te kweken en dieren te fokken.
3. Van dorp naar stad
Steden ontstonden als versterkte nederzettingen waar de handel in landbouwoverschotten
van de vruchtbare gebieden geconcentreerd werd.
UITVINDING VAN HET SCHRIFT IS ESSENTIEEL VOOR STADSVORMING, hierdoor ontstonden
belangrijke technologische vernieuwingen:
Catalogeren en in kaart brengen van sterren -> Belangrijk oriëntatiemiddel.
Irrigatie landbouwgronden.
Smelten van ijzerhoudende metalen.
Ontwikkeling van transport.!!!
!!!ZONDER SCHRIFT EN TRANSPORT KON MEN NIET AAN HANDEL DOEN, ZONDER HANDEL GEEN
STAD!!!
Het schrift was ook belangrijk als communicatiemiddel. Het verbeterde transport en liet
bevoorrading van steden toe. Er is een sociale organisatie aanwezig -> een hiërarchische
structuur, als middel van toezicht en sanctie.
, Bekendste gebieden waar de eerste steden zijn ontstaan
- Mesopotamië
- Egypte
Deze kwamen uit het gebied van de Tigris en de Eufraat. Hiervan is heel weinig bewaard gebleven.
2.2 De Griekse Stad
In de stad was al sprake van orde & recht, terwijl op het platteland de wet van de sterkste heerste.
Vanaf 8e eeuw v. Chr. waren de Grieken al bezig met stedenbouw en uitbreiding.
4 Belangrijke invloeden bij het ontstaan van de Griekse stad
1. De oudste Europese stad Knossos
Ontstaan rond 2.000 v. Chr. op het eiland Kreta. Het had een zeer goede ligging in de
oostelijke Middellandse Zee (Kruising van vele handelsroutes). Het paleis werd gebouwd,
erna kwam een spontane groei: Mensen zochten beschutting en gingen rond het centrum
gaan wonen. Er was dus geen stedenbouwkundig opzet.
Toch voldeden ze aan 3 voorwaarden:
- De stad vormde 1 geheel, geen afgesloten delen.
- De stad vormde een artificieel geheel, centraal in een natuurlijke
omgeving.
- De stad werd opgebouwd uit 3 delen:
o Centrum voorzien voor het paleis.
o Errond een openbare zonde en openbare voorzieningen.
o Aan de rand de woonzone.
2. De Griekse koloniale steden
Vb. Napels & Marseille
Griekenland breidt zich uit, steden worden opgericht aan de kusten van de Middellandse Zee.
Grote zoektocht naar vruchtbare landbouwgronden.
3. De Griekse filosofen
Filosofen stelden richtlijnen op i.v.m. stedenbouw.
Hippocrates schonk aandacht aan invloeden van klimaat, windrichting, bodem, oriëntatie van
de zon.
Plato was bezig met de plaatsen waar steden konden komen. Hij gaf ook enkele ‘wetten’
zoals het burgeraantal dat bepaald moest worden, klassenverdeling, omvang van de klassen..
Aristoteles legt verband tussen ligging van de stad en het bestuurlijk systeem. Ook zei hij dat
toegang tot de stad moeilijk moet zijn i.f.v. de verdediging. Hij raadt aan de stad te verdelen
in kernen die per kwartier te verdedigen zijn.
4. Hippodamus van Milete
Wordt ook wel de grondlegger van de stedenbouw genoemd.
Milete (= zijn geboorteplaats) was de eerste stad die volgens een plan is gebouwd na de
verwoesting van de perzen. Het doel was de stad alsmaar verder te laten groeien en de stad
aan het terrein laten aanpassen.
Het rasterpatroon van de Griekse steden verschilt echter sterk met later die van de Romeinse
raster- of dambordpatroon. Geen verband tussen verloop van stadsmuren en
stadsplattegrond. Omwalling volgt grotendeels het verloop van de hoogtelijnen. Grote open
ruimtes voor openbare gebouwen en agora.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jitsevanhaver. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,09. Je zit daarna nergens aan vast.