HC China 1842-2001
3.1 Het Chinese Keizerrijk 1842-1911
- Vormen van verzet tegen het West-Europese imperialisme.
- De opkomst van emancipatiebewegingen.
- De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme,
socialisme, confessionnalisme en feminisme
- De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van
massaorganisatie.
China omstreek 1842
China tijdrekening is gebaseerd op Dynastieën: uitgebreide familie die over twee of
meer generaties invloed of macht uitoefent in het land.
In 1842 bestond het Chinese keizerrijk al meer dan 2000 jaar. Terwijl Europa na de val van
het West-Romeinse rijk was uit eengevallen in chaos, was in China het centrale gezag van de
keizer bewaard gebleven en was de landbouwstedelijke samenleving blijven bestaan. Wel
waren er ook in China invasies en opstanden geweest, maar die waren telkens gevolgd door
lange perioden van stabiliteit. Keizerlijke families waren van de troon gestoten, maar hun
opvolgers hadden zich altijd aangepast aan de traditionele normen en waarden en het
traditionele bestuurssysteem.
Het bestuur van China was gebaseerd op de ideologie confucianisme van Kong Fuzi die
omstreeks 500 v.C. had geleefd. Volgens het confucianisme was het streven naar harmonie
en orde en het vermijden van chaos het belangrijkste. Het belang van de gemeenschap
uitgaat boven het belang van het individu. Daarom moest iedereen zich houden aan
traditionele deugden en relaties:
1. Een vorst is superieur aan zijn volk
2. Een vader is superieur aan zijn zoon
3. Een oudere broer is superieur aan zijn jongere broer
4. Een echtgenoot is superieur aan zijn echtgenote
5. Vrienden zijn elkaars gelijken en moeten elkaar respecteren
Ook in het bestuur waren hiërarchische verhoudingen. Bovenaan stond het Keizerlijk hof die
werd geholpen door een groot ambtenarenapparaat: de mandarijnen hadden het Confucius
grondig bestudeerd en waren toeglaten na en rigide ambtenarenexamen. Dit was nodig om
het enorme grondgebied en vele inwoners effectief te besturen, zodat de harmonie bleef
bestaan. Ook was China opgedeeld in prefecturen, provincies en gemeenten.
, In de 19e eeuw regeerde de dynastie van de Qing, die in 1644 de keizerlijke troon hadden
veroverd vanuit Mantsjoerije ten noordoosten van China. De Mantsjoes waren in China een
etnische minderheid. De meeste Chinezen behoorden tot de grote bevolkingsgroep van
Han-Chinezen. Lange tijd werd het gezag van de Mantsjoe-keizers geaccepteerd.
Na een periode van achteruitgang onder hun voorgangers beleefde China onder de Qing
opnieuw een lange tijd van harmonie. De bevolking groeide enorm snel. China was ook het
welvarendste rijk op aarde. De Chinezen zagen hun land als: het Middenrijk en meenden
niets van de buitenwereld te kunnen leren (dus geen ontwikkelingen). In Chinese ogen was
hun keizer boven alle andere heersers verheven en moesten ook buitenlandse koningen zich
aan hem onderwerpen: Hemels Mandaat om te regeren. Regering van de Qing-dynastie
werd door de meerderheid geaccepteerd, maar het centrale gezag verzwakt door:
1. Hongersnood als gevolg van natuurrampen en overbevolking
2. Corruptie binnen het bestuur
3. Positie van China verzwakt verder door moderne imperialisme
4. Dit leidt tot opstanden: politieke crises door opstanden
Het verval van het keizerrijk was zo ernstig dat China aan het eind van de eeuw werd gezien
als 'de zieke man van Azië'. Een symptoom van die ziekte was dat tientallen miljoenen
Chinezen aan opium verslaafd waren. De keizer had de Britse koning in 1793 geschreven dat
hij geen handel wilde omdat China alles wat de Britten te bieden hadden zelf al 'in
overvloed' bezat. In werkelijkheid kocht China tonnen aan opium die de Britten produceren
in hun kolonie India. Hoewel China de import verbood, lieten corrupte ambtenaren de drugs
tegen betaling toe. Van ambtenaren en bestuurders werd verwacht dat ze als vaders voor
de bevolking zorgden, maar ze persten de onderdanen af. Velen hadden het verplichte
mandarijn examen niet afgelegd, maar hun functie gekocht. Het grootste deel van de
belastinginkomsten verdween in hun zak. Het bestuur werd verzwakt.
Het imperialisme in China
China kreeg in de 19e eeuw ook te maken met het moderne imperialisme. Europeanen
voeren al sinds de tijd van ontdekkers en hervormers naar China voor producten zoals zijde,
porselein en thee. De China liet weinig Europeanen toe.
In 1757 wees de keizer Guangzhou de Zuid-Chinese havenstad Kanton aan als de enige
haven waar buitenlanders mochten komen, maar de Britten wilden meer dan dat. In China
kochten ze steeds meer thee, die zich ontwikkelde tot hun nationale drank. Ook verkochten
ook steeds meer opium voor zilver. In de jaren 1830 ging er meer zilver uit dan in China. Dus
tekort op betalingsbalans. In 1839 greep keizer Daoguang in. In Kanton liet hij een miljoen
kilo opium van Britse handelaren in beslag nemen en verbranden. De Britse regering
stuurde oorlogsschepen, die de Chinese kust bombardeerden. De Britten veroverden met
groot gemak forten en kustplaatsen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sjoukjekraak. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.