Samenvatting
AW (Adaptatie en Welzijn) Samenvatting
- Instelling
- Universiteit Utrecht (UU)
Dit is een samenvatting van het hele vak AW (Adaptatie en Welzijn) uit het tweede studiejaar van diergeneeskunde.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 30 pagina's
Voorbeeld 3 van de 30 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Motivationele Systemen (HC1/2)4 ethologische hoofdvragen van Tinbergen:
● Waarom
○ Waardoor → directe veroorzaking
■ Proximate veroorzaking
○ Waartoe → functie van het gedrag
■ Ultimate veroorzaking
● Ontwikkeling van het gedrag tijdens het leven
● Ontstaan van het gedrag tijdens evolutie
Gedrag: een stroom van gedragselementen in de tijd
● Gedragselement: duidelijk herkenbare afzonderlijke handeling (patroonmatige
activiteit, oa. aangestuurd door stereotiepe spieractiviteit)
Gedrag: het systeem waarmee dieren veranderingen in de omgeving detecteren, filteren en
hier gepast op reageren
● Perifere filtering: zintuigen beperken de instroom van informatie
Gedrag: een actie die ontstaat als reactie op een bepaalde externe prikkel
Gedragsketen: de vaste volgorde van een keten van gedragingen die door een stimulus
opgeroepen worden. Denk bijvoorbeeld aan het paringsritueel van bepaalde dieren
Sleutelprikkel/deblokkerende stimulus: de belangrijkste
stimulus die voor het gedrag zorgt.
Inhiberende stimulus: een stimulus die ervoor zorgt dat een
bepaald gedrag niet voorkomt
Sturende stimulus: nadat het gedrag is aangezet kan deze
stimulus het een beetje aanpassen
Supernormale stimulus: een voorkeur geven aan een grotere
stimulus, zoals een rodere buik, boven een kleinere stimulus
Motivatie: de wisselende gedragsbereidheid als gevolg van
afwegingen van het belang van diversie in- en uitwendige
prikkels.
● Beloningssysteem → mesolimbische dopamine pathway
○ Hippocampus hypothalamus, amygdala → cortex
Homeostase: continu in evenwicht hebben/houden van fysiologische maten
Allostase: de gedrags inzet om de homeostase te bereiken
Instellingen van de normwaarden door:
● Genetische invloeden
● Hormonen
● Leerervaringen
● Gezondheidstoestand
,Meten van motivatie:
● Standaard stimulus aanbieden en de reactietijd vaststellen
● Reactiesterkte (intensiteit van het gedrag) meten
● Meten van de drempelwaarde
○ Vacuümactiviteit: als de drempelwaarde 0 is, er is geen stimulus nodig om
het gedrag uit te voeren (katten die nadat ze naar de kattenbak zijn geweest
de vloer naar “vegen”, alsof ze hun feces begraven)
● Meten van de uiterlijke kenmerken
● Vaststellen van de hoeveelheid aversieve stimulatie dat een dier bereid is te
doorstaan
Consumer-demand test: “hoeveel energie wil je investeren voor deze wens?
● Veel energie = essentieel gedrag
Preferentie test: welke verrijking vind je leuker?
● Leuk vinden ≠ willen ≠ nodig hebben
Als 2 motivaties hoog zijn wordt er aan de hand van beslisregels bepaald wat het dier gaat
doen
● Resultante van een kosten/baten analyse (pros and cons list)
● Het aan de gang zijnde gedrag inhibeert alternatief gedrag
● Inhibitie door prioriteitsgedrag
● Disinhibitie (inhibitie van inhibitie) van minder belangrijk gedrag als prioriteitsgedrag
geen prioriteit meer heeft.
Hiërarchische structuur van gedrag:
1. Topprioriteit: reactieve vlucht
○ Tijdelijk in voortplantingstijd: voortplanting, zorggedrag
○ Voedselverwervingsgedrag
○ Rust/slaap
2. Lager: lichaamsverzorging
Prioriteiten kunnen in verschillende seksen anders zijn.
Psychohydraulisch model van Lorenz: een didactisch model voor
instinctief gedrag
1. De kraan/tap (=CZS) levert voortdurend een actie specifieke
“energie”.
2. De energie wordt opgestapeld in een reservoir
3. De klep/valve (=deblokkerend mechanisme) sluit het reservoir
af
4. De klep/valve wordt op haar plaats gehouden door een
veer/spring.
5. Als de klep/valve opent stroomt de vloeistof/energie eruit
(=optreden van een reactie). De klep/valve kan geopend
worden door:
a. Een gewicht (= sleutelprikkel)
b. De druk van de vloeistof in het reservoir (= motivatie)
6. De bak/trough meet met behulp van een schaal hoe ver/hard de vloeistof eruit
stroomt. Hoe meer energie, hoe verder het in de bak/trough terecht komt.
, Hoe hoger de druk in het reservoir (motivatie), hoe kleiner het gewicht (sleutelprikkel) hoeft
te zijn voor de initiatie van een reactie. Als de druk in het reservoir (motivatie) groot genoeg
is, zal de klep ook zonder de hulp van het gewicht (sleutelprikkel) openen
(vacuümhandeling). Als het reservoir leeg is (= eindhandeling), kan de handeling niet meer
optreden. Het maakt dan niet uit hoe groot het gewicht (sleutelprikkel) is.
Gedragssysteem: causaal en functioneel bij elkaar horende groep gedragingen
● Motivatie stuurt soms een set van samenhangende gedragingen aan
Voorbeelden van gedragssystemen:
● Voortplantingsgedrag (selectie van partner, nestbouw, geboorte, verzorging van
jongen)
● Voedselverwerving gedrag met onderverdeling
● Spel
● Ziektegedrag
● Agonistisch gedrag
● Slaap/rust gedrag
● Temperatuurregulatie gedrag
● Etc.
Appetitieve fase: de fase die te maken heeft met de toegang tot voeding
● Voedsel zoeken/vangen/vervoeren
● Voedselvoorraden aanleggen
● Gebruik maken van werktuigen
Consumptieve fase (eindhandeling): de fase die te maken heeft met het nuttigen van de
voeding
● Eten
Essentiële gedragsbehoeften: gedragingen die uitgevoerd moeten worden en intern
worden aangestuurd. Als een dier dit gedrag niet kan uitvoeren ontstaan er
gedragsproblemen. Denk bijvoorbeeld aan de zuigbehoefte van een kalf.
Meten van Gedrag (WC1, PR1/2)
Ethogram: een lijst van gedragselementen die je gaat observeren in het gedragsonderzoek.
De elementen hebben allemaal een duidelijke en objectieve uitleg. De lijst wordt opgesteld
met behulp van literatuur en pre-observaties.
Observatiemethoden:
● Sampling rule: wie of wat wordt wanneer geobserveerd?
○ Ad libitum: geen specifieke regels
○ Focal animal: 1 individu volgen voor een bepaalde tijd, alle gedragingen
worden genoteerd
○ Scan sampling: een groep dieren geheel observeren door op een bepaald
moment te noteren wat alle dieren doen.
○ Behaviour sampling: een groep dieren observeren en 1 type gedrag noteren
● Recording rule: hoe wordt er geobserveerd?
○ Continu (CR): elke gebeurtenis noteren (wanneer + hoe lang)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ankejesse. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,98. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen