Inleiding strafrecht
Hoorcollege 1 aantekeningen
Repressief: kijkt terug naar wat er is gebeurd en hoe we daar naar handelen
Preventief: zaken worden strafbaar gesteld om mensen af te schrikken
Het strafrecht moet aan de rechtsstatelijke eisen voldoen:
- Het eerbiedigen van grond- en mensenrechten
- Het eerbiedigen van het legaliteitsbeginsel
Het legaliteitsbeginsel houdt in dat er niets gedaan mag worden in het kader van
het strafrecht zonder dat daar een wettelijke grondslag voor is.
Het doel van het strafrecht
Het doel van het strafrecht verandert constant door verschillende ontwikkelingen.
De belangrijkste doelen van het strafrecht zijn:
- Preventie
o Generale preventie houdt in dat er wordt geprobeerd criminaliteit
voor de hele samenleving terug te dringen. Door het geven van
straffen aan misdadigers worden anderen ontmoedigd misdaden te
plegen. Er is sprake van een afschrikwekkend effect.
o Speciale preventie houdt in dat er wordt geprobeerd om te
voorkomen dan mensen op strafrechtelijk gebied nogmaals de fout
in gaan.
- Vergelding: wanneer een dader wordt gestraft, kan dit genoegdoening
geven aan de slachtoffers.
- Normbevestiging: doordat iets in de wet staat weet je dat het niet mag
- Als grond om iemand te kunnen behandelen voor aandoeningen
- Het garanderen van de veiligheid in de samenleving
- Genoegdoening voor het slachtoffer
- Een rechtschapen behandeling van de veroordeelde
- Onschadelijk maken van de veroordeelde
- Begrenzing van overheidshandelen
Het strafrecht:
- Geeft het recht tot straffen aan de overheid
- Is een afdwingbaar recht
- Is niet onbegrensd. Dit komt door het legaliteitsbeginsel.
Het legaliteitsbeginsel
Er zijn vier aspecten uit het legaliteitsbeginsel:
1. Lex certa: duidelijke en begrijpelijke wet
2. Lex scripta: het moet geen gewoonterecht zijn. Het moet geschreven zijn,
je moet het kunnen opzoeken.
3. Verbod van terugwerkende kracht: het strafbaar stellen van een daad mag
niet achteraf
, 4. Verbod van analogie: een delict lijkt sterk op een regel beschreven in een
wet, maar valt niet onder de letter van de wet. Dan mag het dus niet onder
die wet berecht worden.
Wetboek van Strafrecht
Het wetboek van Strafrecht bestaat uit 3 verschillende boeken die beschrijven
wat je niet mag. In het eerste deel staan allemaal algemene regels beschreven.
In boek 2 en 3 staan de delictsomschrijvingen. In boek 2 staan de misdrijven en
in boek 3 de overtredingen, dit word het materiële strafrecht genoemd. Het
materieel strafrecht is het geheel van strafbare gedragingen en de straffen die
kunnen worden opgelegd.
Wetboek van strafvordering
In het wetboek van strafvordering staan alle procedures. Dit boek zorgt ervoor
dat de overheid zijn macht niet kan misbruiken. Dit onderdeel is het formeel
strafrecht: de procedure waarlangs het materiële strafrecht wordt verwezenlijkt.
Bijzondere strafrecht
Bijzondere wetten zijn wetten die niet in het Wetboek van Strafvordering en ook
niet in het Wetboek van Strafrecht staan. Deze bevatten voornamelijk materieel,
maar ook formeel strafrecht.
De vier belangrijkste bijzondere wetten zijn:
1. De Opiumwet
2. De Wet Wapens en Munitie
3. De Wegenverkeerswet
4. De Wet Economische Delicten (WED)
Strafrecht als ultimum remedium
Men is van mening dat het strafrecht als een ultimum remedium moet worden
aangewend. Strafrecht is een impactvol recht.
Het mag alleen worden ingezet als alle andere middelen zijn aangesproken en
die niets hebben opgeleverd. Alleen als het niet anders kan, zou het strafrecht
moeten worden ingezet. Dit is een klassiek uitgangspunt van het strafrecht.
Echter lijkt het strafrecht tegenwoordig een van de eerste opties om ongewenst
gedrag te bestrijden. Een strafbaar feit bega je zo. Daarom moet er een
onderscheid worden gemaakt naar het gewicht van een overtreden strafbaar feit.
Het strafrecht als ultimum remedium is dan ook meer een visie dan praktische
werkelijkheid.
Sanctierecht
Het strafrecht is louter sanctierecht. Dit houdt in dat het uitgangspunt van het
strafrecht de sancties zijn die worden opgelegd. Daarom wordt het strafrecht als
het laatste redmiddel gezien.
Deelnemers aan het proces
- Verdachte (art. 27 Sv)
- Slachtoffer
- Nabestaanden (art. 51a Sv)
, - Advocaat (art. 37 Sv)
- Politie (politiewet 2012)
o Heeft als taak daadwerkelijke handhaving van de rechtsorde in
ondergeschiktheid aan het bevoegd gezag (art. 3 politiewet 2012)
- Officier van Justitie, lid van het OM
o Het optreden van strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde is
onder het gezag van de OvJ (art. 12 politiewet 2012)
- Rechter (zittende magistratuur)
o Heeft als taak rechtspreken in geschillen jegens de verdachte die
aanhankelijk zijn gemaakt door het Openbaar Ministerie.
Twee belangrijke kenmerken van de rechter:
1. Onafhankelijkheid ten opzichte van bestuur en wetgever
2. Onpartijdigheid ten opzichte van partijen in de rechtszaak
Indeling rechtsprekende macht
- De rechtbanken (11 arrondissementen)
- De gerechtshoven (Hof, 4 ressorten)
- De Hoge Raad (HR)
Er is een meervoudige kamer, met drie rechters en een enkelvoudige kamer, met
één rechter. In de enkelvoudige kamer heeft de politierechter of de
kantonrechter zitting. Het hangt van het strafbaar feit af welk type rechter
competent is. Hierbij spreken we van absolute competentie, dus welke rechter
bevoegd is.
Relatieve competentie gaat over de vraag in welk arrondissement het geschil
voor de rechter gelegd moet worden. Bijna alle overtredingen worden behandeld
door de kantonrechter (art. 382 Sv). De politierechter is verantwoordelijk voor
eenvoudige misdrijven, met een op te leggen straf van maximaal 1 jaar (art. 368
Sv).
De meervoudige kamer is altijd bevoegd om te oordelen in welk type misdrijf dan
ook, maar zal voornamelijk de meer ernstige misdrijven behandelen. Verder is er
nog de raadkamer-rechter, hij doet beslissingen anders dan die in de hoofdzaak
zelf. De beslissingen van deze rechter zijn dus niet de einduitspraak in de zaak.
De raadkamerrechter zal bijvoorbeeld over voorlopige hechtenis beslissen.
Verder kent men de rechter-commissaris, dit is een onderzoeksrechter. Hij doet
geen uitspraken in strafzaken, maar neemt belangrijke beslissingen in het
voortraject.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper aafvandermark. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.