Dit zijn mijn notities uit de lessen, mijn docent zei dat dit voldoende stof was om te leren en dat je naast dit niks erbij hoefde te leren. (kenmerkende aspecten niet bijgeteld) Ik haalde altijd prima punten door alleen dit te leren. Onthoudt wel dat het alleen hoofdstukken 5 t/m 8 zijn!!!
1. Een sterke Hiërarchie ( van boven naar beneden de macht onder verdelen, waarbij geldt dat
de hogere altijd de baas is als de lagere) de Paus – De kardinalen (Godsdienstige leiders
van een land) – Bisschoppen (godsdienstige leiders van een provincie) – Dekens (leider
dorp) – Pastoor (leider Kerk)
2. De paus werd beschouwd als plaatsvervanger van Jezus op aarde.
3. De kerk handelde in zaken die veel geld opbrachten.
a. Aflaten: elke gelovige kon een schriftelijk bewijs kopen waarmee hij na de dood
rechtstreeks in de hemel kon komen.
b. Relikwieën: Is altijd een overblijfsel (indirect en direct) van een Heilige. Je kon dit kopen
waardoor je bijzondere krachten kon krijgen( Stukjes bot van de apostelen, splinters van
het kruis van Jezus, draadjes van de mantels van heilige, etc.)
c. Kerkelijke ambten( bisschop, etc.)🡪 je kon deze functies kopen als je maar genoeg geld
gaf.
Hierop kwam steeds meer kritiek:
Erasmus (van Rotterdam): Een Nederlander die vond dat alles in de kerk te veel draaide om geld
verdienen. 🡪 Geld was belangrijker dan de godsdienst zelf, bovendien had Erasmus de officiële bijbel
van de Rooms-katholieke Kerk bestudeerd en kwam erachter dat het vol vertaal fouten stond. Deze
officiële Kerk bijbel (de Vulgaat) was een Latijnse vertaling van de oude joodse teksten en zat vol
fouten. Erasmus schreef hierover een kritisch boek: “Lof Der Zotheid” dat door iedereen gelezen kon
worden maar hij bleef de Rooms Katholieke Kerk wel trouw.
1517 31 oktober
Maarten Luther (Duitse monnik) slaat 95 kritiekpunten/stellingen op de Kerk poort van Lutenberg en
wil de Rooms Katholieke Kerk hiermee hervormen.
Belangrijke punten van Maarten Luther:
1. De Paus en de Bisschoppen zijn onbelangrijk; het gaat om het echte geloof zoals het in de
eerste bijbel stond en wat door God en Jezus bedoelt is.
2. De aflaten, relikwieën en ambten heeft Jezus nooit gewild en dient zo snel mogelijk
afgeschaft te worden.
3. Elk mens moet zelf de bijbel kunnen lezen en niet alleen de Katholieke Priesters die de
Latijnse taal begrijpen! De Bijbel moest nauwkeurig in alle andere talen vertalen vertaald
worden zodat iedereen het zelf kon begrijpen.
Dit sloeg in als een bom in Europa 🡪 Luther kreeg gelijk heel veel aanhangers die zich hervormden
of protestanten gingen noemen (kerkhervorming)
,Calvijn (Zwitser, theoloog)
Hij gaat nog verder dan Luther en wil dat de mensen letterlijk naar de bijbel gaan leven.
Zijn aanhangers worden aanhangers calvinisten of gereformeerden genoemd.
Hij had 3 belangrijke punten:
1. De Predestinatieleer (voorbestemmingsleer; als je geboren bent, heeft god al beslist of je na
de dood in de hemel of de hel komt). Biechten had geen zin omdat je bestemming al beslist
was.
2. Alles moet de kerk uit (alle beelden, schilderijen, kandelaren, lampen, kelken, etc.) want het
leidde mensen af van het ware geloof. Alleen een preekstoel met daarop een bijbel was
belangrijk in een kerk.
3. Een echt godsdienstig volk mocht tegen zijn koning of keizer in opstand komen als hij niet
leefde en handelde volgende het ware Christelijke geloof.
Punt 2 en 3 zijn belangrijk voor het hele hoofdstuk (beeldenstorm, etc.)
Calvijn kreeg veel aanhangers in Zwitserland, Schotland en in de Nederlanden (huidige BENELUX)
De aanhangers van Luther en Calvijn worden gezamenlijk protestanten genoemd.
De Paus deed Luther en Calvijn in de kerkelijke ban (ze mochten geen lid meer zijn van de katholieke
kerk, niemand mocht meer met hen praten; ze werden uit de rooms-katholieke kerk verwijderd en
telde niet meer mee)
De keizer Karel de 5de deed ze in de rijks ban (ze hadden geen enkele recht meer en iedereen mocht
ze doodden)
Tussen 1520-1555 vinden er grote oorlogen plaats in Europa tussen protestanten en katholieken. 🡪
veel edelen (graven, hertogen en prinsen) steunde Luther en Calvijn en konden zo gemakkelijk het
bezit en de rijkdom van de rooms katholieke kerk afpakken in hun gebieden en zelf in bezit nemen.
1555: De Vrede Van Ausburg
🡪 Karel de vijfde moet erkennen dat de protestantse kerken van Luther en Calvijn eigen nieuwe
kerken worden die gelijkwaardig zijn aan de rooms katholieke kerk
Wat gebeurt er in Frankrijk en in Engeland?
Engeland
1. De Engelse koning Henry de 8ste maakt zich zelf hoofd van de rooms katholieke kerk
🡪 de Paus heeft hierdoor niks meer te zeggen over de Engelse kerk 🡪 en deze Engelse kerk
heet voortaan de Anglicaanse kerk
Frankrijk
2. Maakt koning Henrik de 4de een einde aan de ruzie tussen de katholieke en de
protestanten (hugenoten – Frans) door een wet te maken edict van Nandtes waar
iedereen gelijk worden aan elkaar (einde godsdienstenoorlogen frankrijk)
, 5.4 de Opstand
(van de Nederlandse protestanten tegen de Spaanse katholieke koningen die 80 jaar duurt)
In 2021(nu) is er de BENELUX (België, Nederland en Luxemburg)
In 1521 noemen de dit gebied de Nederlanden (de lage landen) 🡪 er waren 17 lage landen, bijv.:
Holland, Zeeland, Brabant, Vlaanderen, Henegouwen, Luxemburg, etc.
Deze 17 Nederlanden noemde ze ook wel de 17 gewesten (provinciën) of de 17 bourgondische
landen. De hertogen van Bourgondië zijn hier heel lang de baas over geweest.
In deze tijd (de 16de eeuw) was de belangrijkste persoon Karel de 5de :
- keizer van het Duitse rijk,
- koning van Spanje en
- heer van deze 17 Nederlanden.
Zijn grote vijand van koning Frans de 1 ste van Frankrijk, zij voerde altijd oorlog.
De 17 Nederlandse gewesten voelde zich met elkaar verbonden en kende 2 problemen.
1. De godsdienst (ruzie tussen protestanten en katholieken). Karel de 5 de liet alle protestanten
met grof geweld bestrijden via brandstapels en moordpartijen. (bloedplakkaten werden
opgehangen om aan te tonen welke straffen de protestanten zouden krijgen en waar en
wanneer er een aantal protestanten levend verbrand werden)
2. De leiders van de 17 gewesten (edelen en geestelijken) wilden in hun gewest hun eigen
regels, wetten en vrijheden houden (particularisme) terwijl Karel de 5de een centralisatie
bestuur wilde. 🡪 alles moet een eenheid worden; iedereen dezelfde regels, wetten, leiders,
etc. ( 1 hoofdstad, 1 leider)
Hoe zat het bestuur over de Nederlanden in elkaar?
1. Elk gewest had zijn eigen bestuur dat samen gesteld was uit de belangrijkste mensen van de 3
standen. de 3 standen hielden een vergadering (de belangrijkste mensen van een gewest). De
vergadering hier van: Etatsgenerol (de gewestelijke staten).
2. Elk gewest kreeg van de keizer/koning een stadhouder toegewezen. 🡪 Dit was de plaats vervanger
van de keizer/koning van een gewest. 3. Elk
jaar vergadereden de 17 gewesten met elkaar in Brussel onder leiding van de keizer/koning. (hij
werd later pas koning) Deze vergadering werd de vergadering van de staten generaal genoemd.
Karel de 5de wilde de Nederlanden centraliseren 🡪 vanuit Brussel (het centrum) regelen dat iedereen
in de Nederlanden dezelfde wetten, regels en belastingen kregen. Hij richtte hier
voor 3 wijzen raden op waarin financiële en juridische rechtsgeleerde kwamen te zitten:
1. De raad van financiën moest er voor zorgen dat overal dezelfde belastingen van de
Keizer (beden; hij bad om geld) werden ingevoerd zodat er genoeg betaald werd aan de
keizer.
2. De raad van staten moest regelen dat elk gewest op dezelfde manier bestuurd werd en er
goed geluisterd werd naar de keizer (koning Filips de 2 de)
3. De geheime raad moest regelen dat op een gemakkelijke manier de nieuwe regels,
wetten en belastingen werden ingevoerd bij alle gewesten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper taravanmil. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,74. Je zit daarna nergens aan vast.
