Werkboek
Volkenrecht
2015-2016
Faculteit der Rechtsgeleerdheid
Afdeling Transnational Legal Studies
Sectie Volkenrecht
1
, 2
Inhoudsopgave
Inhoudsopgave...............................................................................................................................3
........................................................................................................................................................
Algemeen........................................................................................................................................5
........................................................................................................................................................
1. Contact...................................................................................................................................5
........................................................................................................................................................
2. Blackboard.............................................................................................................................5
........................................................................................................................................................
3. Doelen....................................................................................................................................5
........................................................................................................................................................
4. Studiebelasting.......................................................................................................................6
........................................................................................................................................................
5. Studiemateriaal.......................................................................................................................6
........................................................................................................................................................
6. Docenten................................................................................................................................6
........................................................................................................................................................
7. Onderwijsvormen en -voorwaarden.......................................................................................6
........................................................................................................................................................
8. Moot Court.............................................................................................................................8
........................................................................................................................................................
9. Toetsing..................................................................................................................................9
........................................................................................................................................................
Collegeschema Volkenrecht 2015-2016......................................................................................11
........................................................................................................................................................
Werkgroep schema......................................................................................................................13
........................................................................................................................................................
Te bestuderen stof en opdrachten..............................................................................................15
........................................................................................................................................................
Week 1 Introductie, Bronnen en Verdragenrecht..................................................15
........................................................................................................................................................
Week 2 Rechtssubjecten..................................................................................21
........................................................................................................................................................
Week 3 Jurisdictie en immuniteiten...................................................................29
........................................................................................................................................................
Week 4 Aansprakelijkheid...............................................................................37
........................................................................................................................................................
Week 5 Vrede en Veiligheid..............................................................................43
........................................................................................................................................................
Week 6 Geschillenbeslechting: Moot Court.........................................................47
........................................................................................................................................................
, 4
Algemeen
In deze cursus maakt de student kennis met het volkenrecht. Dit rechtsgebied onderscheidt
zich van het Nederlandse recht door het internationale karakter van de rechtsbronnen. Het
volkenrecht reguleert primair de betrekkingen tussen staten, maar behartigt ook
gemeenschappelijke belangen van staten en realiseert internationaal overeengekomen
doelstellingen. Hierbij valt te denken aan afbakening van jurisdictie, het bewaren van de vrede
en veiligheid, respect voor mensenrechten, bescherming van het milieu en het bevorderen van
de internationale handel. Door globalisering werkt het volkenrecht op steeds indringender
wijze door in de Europese en nationale rechtsorde. Daarom is basiskennis van het volkenrecht
een vereiste voor elke jurist.
1. Contact
Bij organisatorische en inhoudelijke vragen dienen studenten eerst dit Werkboek en
Blackboard te raadplegen. Alleen wanneer het antwoord in deze twee bronnen niet is te
vinden, kunt u contact opnemen met de coördinator van het vak via email:
volkenrecht.rch@vu.nl.
2. Blackboard
Actuele en aanvullende informatie over het vak wordt op Blackboard gepubliceerd, zoals
roosterwijzigingen en eventueel aanvullend studiemateriaal. Het is dan ook ten zeerste aan te
bevelen om minstens 1x per week Blackboard te raadplegen. Tevens kunnen studenten via
Blackboard toegang krijgen tot het online toetsingssysteem.
3. Doelen
Kennis
Na afloop van de cursus hebben studenten een goed inzicht in;
• de beginselen waarop het volkenrecht is gebouwd, zoals soevereiniteit en rechtsmacht;
• de bijzondere decentrale structuur waarin verschillende rechtssubjecten bewegen;
• hoe het volkenrecht werkt als gevolg van die beginselen en bijzondere structuur, inclusief
aansprakelijkheid onder het volkenrecht;
• de belangrijkste rechtsbronnen van het volkenrecht, zoals het verdragenrecht;
• het VN systeem inzake collectieve veiligheid;
• de belangrijkste ontwikkelingen en problemen in het volkenrecht.
Vaardigheden
Studenten kunnen aan het einde van de cursus met het verworven inzicht:
• elementaire rechtsproblemen van internationale aard herkennen;
• verdragen, jurisprudentie en andere relevante internationale rechtsbronnen opzoeken, lezen en
analyseren;
3
,• de internationale rechtsbronnen op een concreet rechtsprobleem toe passen en tot een oplossing
van het probleem komen;
• kritisch reflecteren op het geldende internationale recht en ontwikkelingen in de internationale
politiek.
, 4. Studiebelasting
De cursus Volkenrecht is een 6 ECTS vak. Voor de besteding van de beschikbare uren geldt de
volgende richtlijn: 133 uur literatuurstudie, 39 uur colleges.
5. Studiemateriaal
• Jan Klabbers, ‘International Law’ Cambridge University Press (2013) (beschikbaar in de VU
boekhandel);
• Reader Volkenrecht 2016-2016 (beschikbaar in de VU-boekhandel) (“reader”);
• Werkboek Volkenrecht 2015-2016 (beschikbaar op Blackboard); • Kluwer of SDU
wettenbundel (“wettenbundel”);
• Aanvullend materiaal via Blackboard.
6. Docenten
Het vak wordt door de volgende docenten gegeven:
Lianne Boer, LL.M.
Dr. mr. Galina Cornelisse
Dr. mr. Erik Denters mr.
Marieke de Hoon
Dr. mr. Kenneth Manusama (coördinator)
Sofia Stolk, MA
7. Onderwijsvormen en -voorwaarden
Hoorcolleges
De hoorcolleges duren 2,5 tot 3 uur (inclusief 2 pauzes), en vallen in drie delen uiteen:
- In het eerste deel wordt er structuur aangelegd in de cursus en legt de docent enkele
hoofdlijnen van de stof bloot. Daarnaast wordt er gewezen op ontwikkelingen, dilemma’s en
tegenstellingen in het volkenrecht. Hiermee ondersteunt dit deel van het hoorcollege de
bestudering van het voorgeschreven boek en het materiaal in de reader met documentatie en
jurisprudentie. Tijdens de hoorcolleges volgt de docent de literatuur in algemene lijnen, maar
kan hij eigen accenten aanbrengen in de stof.
- In het tweede deel wordt uitgebreid stilgestaan bij relevante gerechtelijke uitspraken waarbij
wordt gewezen op de feiten, de redeneerwijze van de desbetreffende instantie alsmede de
belangrijkste conclusies.
- In het derde deel van het hoorcollege is de hoorcollegedocent beschikbaar voor vragen over de
stof en de organisatie van het vak.
De hoorcolleges worden opgenomen door middel van slidecasts. Deze worden zo snel
mogelijk beschikbaar gesteld na het hoorcollege via een link op BB.
Op dinsdag 27 oktober wordt er om 17.30 uur een introductiecollege gegeven waarin wordt
uitgelegd
- hoe het vak is opgezet en wat de spelregels van het vak zijn;
- welke internationale rechtbanken en tribunalen er zijn; - hoe een internationale uitspraak
gelezen moet worden; en - wat de centrale thema’s zijn van het vak.
5
, LET OP: Voor dit introductiecollege is apart studiemateriaal voorgeschreven (zie Deel I van
Week 1). De behandelde stof is tevens tentamenstof.
Alle hoorcolleges worden gegeven door dr. mr. Kenneth Manusama.
Werkgroepen
De werkgroepen volgen in de week na het hoorcollege en hebben tot doel de bestudeerde stof
verder toe te passen in een casus en deze kritisch met elkaar te bespreken om het begrip van de
stof te vergroten. De werkgroepopdrachten bestaan daarom uit kennis- én toepassingsvragen,
alsmede een essayvraag. Ook dienen studenten een exemplaar mee te nemen voor gebruik
tijdens de werkgroep.
In week 6 wordt tijdens de werkgroep een internationaalrechtelijke oefenrechtbank gehouden,
een zogenaamde ‘Moot Court’ (zie onder 8.).
Met het volgen van de werkgroepen kan 0,5 extra punt voor het eindtentamen worden
verdiend. Om voor deze regeling in aanmerking te komen dient de student aan de volgende,
cumulatieve voorwaarden voldoen:
• Deelname aan de werkgroepen wordt geadministreerd door middel van een presentielijst. De
student mag niet meer dan 1 keer afwezig zijn;
• De student moet altijd voorbereid zijn door vóór de werkgroep bijeenkomst een serieuze
poging te doen de werkgroepopdrachten te beantwoorden. Niet voorbereid zijn kan
aangemerkt worden als ‘niet aanwezig’;
• De student dient alle online toetsen te hebben gemaakt, inclusief de oefentoets van week 1 (zie
onder 9). Het niet maken van de online toets wordt gekarakteriseerd als ‘niet aanwezig’;
• De student dient actief deel te nemen aan de discussies die tijdens de werkgroepen ontstaan en
door de docent worden geïnitieerd. Niet actief deelnemen kan aangemerkt worden als ‘niet
aanwezig’;
• De student dient voorafgaand aan de werkgroepen het antwoord op de essayvraag van
maximaal 400 woorden in te leveren bij de docent via BB, en in hardcopy bij aanvang van de
werkgroep. Het niet inleveren van een serieus antwoord op de essayvraag wordt
gekarakteriseerd als ‘niet aanwezig’. Voor de eerste werkgroep hoeft er geen essay te worden
ingeleverd;
• De student is verplicht deel te nemen aan de ‘Moot Court’ in week 6 (zie onder 8.).
De antwoorden op de werkgroepopdrachten worden niet op Blackboard geplaatst.
De werkgroepopdrachten staan in deel IV van dit werkboek.
Essay
In de essays dient u een juridisch betoog te houden aan de hand van rechtsbronnen. Tijdens de
werkgroep bijeenkomst wordt het essay onderwerp besproken en de mogelijke manieren
waarop het antwoord op de essay vraag gestructureerd en geformuleerd kan worden.
Studenten lezen en bespreken daarbij de essays van andere studenten. Daarnaast ontvangt elke
student tijdens de werkgroep cyclus minstens 1x persoonlijke en gedetailleerde feedback van
de werkgroepdocent op het ingeleverde essay.
Een juridisch betoog dient in volledige zinnen een boodschap helder en overtuigend over te
brengen, bijvoorbeeld in een advies aan een cliënt of minister, of opinie van een rechter. Het
betoog moet dan ook goed worden gestructureerd en in correct Nederlands worden opgesteld.
6
, De zogenaamde IRAC-structuur is één van de methoden die gebruikt kan worden om het
betoog op te bouwen en de juridische argumenten te presenteren:
I – Issue / Intro. Wat zijn de relevante feiten en wat is het probleem? Welke juridische vraag
wordt er gesteld?
R – Rule. Wat is de toepasbare regelgeving en jurisprudentie, en hoe moeten deze worden
uitgelegd?
A – Analysis. Toepassen van de regelgeving en jurisprudentie op de onderhavige vraagstelling
of geschil: hoe dient het recht te worden geïnterpreteerd in het licht van de ‘issue’ en de
feiten?
C – Conclusion: Concluderen wat daarom het standpunt is of zou moeten zijn van een minister
of rechtbank afhankelijk van het soort stuk.
Digitale voorbereidingsopdrachten (DVO) Zie
onder 9.
8. Moot Court
Het doel van de verplichte ‘Moot Court’ – ofwel pleitoefening – bij het vak Volkenrecht is dat
studenten
-‐ kennis opdoen van de geschillenbeslechting in het volkenrecht;
-‐ oefenen met een casus;
-‐ oefenen met het combineren van verschillende volkenrechtelijke
leerstukken; -‐ oefenen met het schrijven van een volkenrechtelijk
memorandum; -‐ oefenen met het bepleiten van hun zaak.
Studenten werken samen in groepjes van ca. 4 studenten bij het bestuderen van de casus,
onderzoek doen naar de relevante leerstukken, schrijven van het memorandum, en opbouwen
van het pleidooi. Elke student moet tijdens de pleitoefening een deel van het pleidooi voor zijn
rekening nemen, danwel vragen stellen als rechter. Studenten zijn zelf verantwoordelijk voor
de onderlinge taakverdeling. Uitgebreide richtlijnen voor de pleitnota en de pleitoefening
zullen op Blackboard worden geplaatst.
Studenten krijgen geen apart cijfer voor dit onderdeel, maar deelname aan de Moot Court is
verplicht. Wanneer een student niet deelneemt aan de Moot Court kan de student geen
aanspraak maken op het 0,5 bonuspunt voor het volgen van en participeren in de
werkgroep.
Procespartijen
Studenten worden ingedeeld in 6 groepen van ca. 4 studenten. De werkgroepbijeenkomst
wordt ingedeeld in sessies, gevolgd door een korte feedbacksessie. In de eerste sessie
beargumenteren de eerste 3 groepjes de eerste vraag van de casus, en de overige 3 groepen de
tweede vraag in de tweede sessie. Elke groep vertegenwoordigt de Eiser, Gedaagde of het
Gerechtshof. Tijdens de werkgroep in week 40 worden de groepen gevormd. De casus zal op
maandag 23 november om 9.00 uur op Blackboard worden gezet.
7
