Het erfrecht treft men aan in Boek 4 van het Burgerlijk Wetboek (BW) en kan worden gezien
als een onderdeel van het vermogensrecht dat de overgang van de nalatenschap van een
overleden persoon regelt. De nalatenschap moet in dit verband worden gezien als het geheel
van goederen en verplichtingen, het vermogen, van degene wiens overlijden het betreft.
Overige relevante regels
Ook buiten Boek 4 van het BW treft men regels aan die nauw verband houden met het
erfrecht. Zo kan onder meer worden genoemd de Wet op het centraal testamentenregister, titel
7 van Boek 3 van het BW (Gemeenschap), alsmede de Wet op de lijkbezorging. Het
huwelijksvermogensrecht is in die zin van belang dat de omvang van de nalatenschap van de
gehuwde erflater mede wordt bepaald door het geldende huwelijksgoederenregime. Het
huwelijksvermogensrecht gaat derhalve vóór het erfrecht.
Ook de schenking
Vanzelfsprekend houdt ook de schenking verband met het erfrecht. Het schenken geschiedt
vaak vooruitlopend op het erven. ‘Met de warme hand’, zo kan men stellen. Voorts is de
schenking van belang met het oog op erfrechtelijke leerstukken als de legitieme, de inbreng en
de quasi-legaten.
Fiscaal
Er bestaat ook fiscaal erfrecht, waar in het bijzonder de Successiewet 1956 (SW 1956) en
onderdelen van de Wet inkomstenbelasting 2001 (Wet IB 2001) genoemd kunnen worden.
2 Saisine en opvolging onder algemene titel
Saisine
De erfgenaam, of de erfgenamen gezamenlijk, volgt de overledene op in zijn voor overgang
vatbare rechten en in zijn bezit en houderschap. De erfgenamen worden van rechtswege
schuldenaar van de schulden van de erflater die niet met zijn dood tenietgaan (art. 182). De
erfgenaam zet de overledene als het ware voort, oftewel ‘le mort saisit le vif’, ook wel de
‘saisine’ genoemd.
Uitzondering
De wettelijke verdeling maakt overigens, wat betreft de goederen van de nalatenschap, een
inbreuk op deze regel. Hierin volgt de langstlevende slechts op (zie nr. 12).
Erfgenamen verkrijgen onder algemene titel (art. 3:80). Er zijn geen nadere rechtshandelingen
nodig; het overlijden als zodanig voldoet. De opvolging onder algemene titel kenmerkt zich in
, het feit dat de opvolging het gehele vermogen, of een evenredig aandeel daarin, betreft en niet
specifieke goederen. Dit is anders bij een verkrijging op grond van een legaat. Een legataris
verkrijgt onder bijzondere titel (zie nr. 13).
3 Twee soorten erfrecht: ab intestaat en testamentair erfrecht
Twee soorten erfrecht
Men dient goed te beseffen dat er als het ware twee soorten erfrecht gelden. Het onderscheid
is van groot belang:
• het ab intestaat erfrecht, oftewel het versterferfrecht, en
• het testamentaire erfrecht, oftewel het erfrecht krachtens uiterste wilsbeschikking.
Indien vader zijn twee kinderen Jan en Piet tot erfgenaam benoemt, en Piet komt vóór vader te
overlijden, dan is Jan enig erfgenaam. Zou vader niet over zijn nalatenschap beschikt hebben,
dan zou bij vooroverlijden van Piet het kind van Piet bij plaatsvervulling voor Piet opkomen
(zie nr. 11).
Samenloop
Versterferfrecht en testamentair erfrecht kunnen ook samenlopen, bijvoorbeeld in het geval
dat niet over de hele nalatenschap is beschikt of als er een testamentaire wijziging is
aangebracht op de versterferfrechtelijke wettelijke verdeling (zie nr. 15).
4 Bloedverwantschap
Ons versterferfrecht is gestoeld op juridisch bloedverwantschap (art. 10 lid 3). Zo erft een
pleegkind niet, maar een geadopteerd kind wel. De echtgenoot en geregistreerde partner
vormen in die zin een vreemde eend in de erfrechtelijke bijt.
5 Schulden van de nalatenschap
Wil men het erfrecht goed doorgronden, dan dient men de systematiek van de schulden van de
nalatenschap goed voor ogen te hebben.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sherifelz. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,44. Je zit daarna nergens aan vast.