Politiële en gerechtelijke organisatie
Gastcollege 4 - SURB en KBM (Gent)
↪ KMB = Kamer voor de bescherming (van de maatschappij)
↪ In Gent zijn er 3 strafuitvoerings kamers: 2 kamers van de strafuitvoeringsrechtbank zijn
bevoegd voor de veroordeelde personen (SURB kamers) & 1 bijzondere kamer is
bevoegd voor de geïnterneerden
↪ KMB kwam pas 10 jaar later als de SURB
↪ Bij het KBM krijgen de geïnterneerden geen straf maar een maatregel
Deel I: Strafuitvoering
↳ Gaat dus over de SURB kamer (& de veroordeelden)
WET VAN 17 MEI 2006
= Wet betreffende de externe rechtspositie van de veroordeelden tot een vrijheidsstraf en de
aan het slachtoffer toegekende rechten in het raam van de strafuitvoeringsmodaliteiten
= De WER of Wet betreffende de Externe Rechtspositie (verkorte benaming)
Historiek
- 1888: Wet Lejeune:
・Voorwaardelijke invrijheidsstelling op 1/3 - 2/3 van de straf
・Voorwaardelijke straf
・Straf werd gedifferentieerd en geïndividualiseerd
・Beslissingen genomen door Minister van Justitie op basis van schriftelijke procedure
(geen rechtszekerheid)
- 1998: Commissies VI (werkzaamheden gestart op 01/02/1999)
↪ Beslissing overgedragen aan rechterlijke macht (ipv door de Minister)
↪ Voorloper strafuitvoeringsrechtbank
↪ Wet Lejeune heeft dus 110 jaar standgehouden
↪ Opgericht door nasleep zaak Dutroux
- 17 mei 2006: WER (Wet op de externe rechtspositie van veroordeelden en de aan het
slachtoffer toegekende rechten in het raam van de strafuitvoeringsmodaliteiten)
・Oprichting van strafuitvoeringsrechtbanken (van start gegaan in februari 2007)
・Samenstelling SURB: multidisciplinair: een voorzitter en twee assessoren (de ene
gespecialiseerd in penitentiaire zaken en de andere in sociale re-integratie)
, WER
- Multidisciplinaire samenstelling: verbreding en verdieping
- Buitenbeentjes; zetelen buiten de rechtbank; geen punctuele, maar evolutieve materie
↪ Bekijken per persoon hun situatie etc., het verandert
- Meer transparantie en rechtszekerheid
・Strikte termijnen (licht wettelijk vast) ・Gemotiveerde vonnissen
・Beslissing op wettelijke gronden ・Cassatieberoep mogelijk
・Wettelijk vastgelegde criteria ・…
・Tegensprekelijke debatten
↪ Alles waar de rechtbank van op de hoogte is is de veroordeelde van op de hoogte
- Responsabilisering van de veroordeelde
⇒ Reclasseringsplan > Vormt de belangrijkste basis voor alle beslissingen die de SURB
moet nemen & voor zijn hele traject
↪ Het houdt in dat de veroordeelde uitleg aan de Surb wat zijn voornemens zijn (werk, hulp,
- Positie/rechten van de slachtoffers (SO)
・SO wordt effectief betrokken bij de strafuitvoering! ・Horen van het SO op de zitting
・Slachtofferfiche ・Slachtoffergerichte voorwaarden
Bv. Contactverbod
- Betere controle en opvolging
・Regelmatige rapportering
・Rol van de hulp/dienstverlening
・Beroepsgeheim
Bevoegdheden
TERRITORIAAL MATERIE
・Volgens de ressorten van de Hoven van Beroep ・Straffen tot 3 jaar: strafuitvoeringsrechter bevoegd;
・Meeste procedures gaan door in de strafinrichtingen betreffende artikels evenwel nog niet in uitvoering (cfr infra)
・Straffen > 3 jaar: strafuitvoeringsrechtbank bevoegd
- MINISTER (van justitie):
・ ! Uitgaansvergunning (zowel voor straffen < 3 jaar als >3 jaar)
▫ Verlaten van de gevangenis voor max. 16 uren
▫ Doelstellingen: sociale, morele, juridische, familiale, medische, opleidings- of
professionele belangen
▫ V.a. 2 j vóór datum toelaatb. VI (voorbereiding van de sociale re-integratie)
▫ Tegenaanwijzingen: risico onttrekking aan de straf, risico plegen van nieuwe
ernstige strafbare feiten, risico lastigvallen van de so’s
・Penitentiair verlof (zowel voor straffen < 3 jaar als >3 jaar)
▫ 3x 36u per trimester
▫ Doelstellingen: bevorderen familiale, affectieve en sociale contacten + SR
▫ V.a. 1 j vóór datum toelaatb. VI
▫ Tegenaanwijzingen: idem uv (uitgaansvergunning)
・Onderbreking van de strafuitvoering
↪ De straftijd loopt dan niet door, men moet dit ‘inhalen)
▫ Om ernstige en uitzonderlijke redenen van familiale aard
▫ Schorst de strafuitvoering voor max. 3 maanden; maar hernieuwbaar
, ・Plaatsing in een transitiehuis
▫ Vorm van detentie op basis van een plaatsingsplan
▫ Voor personen vanaf 18 m vóór toelaatbaarheid VI
▫ Veroordeelde moet open gemeenschapsregime aankunnen (niet vluchtgevaarlijk)
▫ Tegenaanwijzingen: risico onttrekking strafuitvoering; risico ernstige strafbare feiten;
risico lastigvallen so’s
- STRAFUITVOERINGSRECHTER:
* Straffen tot 3 jaar:
・Beperkte Detentie (BD)
▫ Voor professionele, opleidings- of familiale belangen
▫ Verlaten van de gevangenis voor max. 16 u per dag
・Elektronisch Toezicht (ET)
▫ Enkelband
・Voorwaardelijke invrijheidstelling (VI)
▫ Straf wordt ondergaan buiten de gevangenis ▫ Proeftermijn met voorwaarden
▫ Toelaatbaarheidsdatum: na 1/3 van de uitgevoerde straffen
・Voorlopige invrijheidstelling met het oog op verwijdering grondgebied
↳ Tegenindicaties voor toekenning strafuitvoeringsmodaliteiten BD/ET/VI:
▫ Veroordeelde kan niet in zijn behoeften voorzien (niet voor BD)
▫ Manifest risico voor fysieke integriteit van derden
▫ Risico lastigvallen van de so’s
▫ Houding van veroordeelde tav de so’s
▫ Geleverde inspanningen om de burgerlijke partij te vergoeden
↳ Tegenindicaties voor toekenning voorlopige invrijheidstelling voor personen zonder verblijfsrecht
bevat ook ‘geen onderdak’
⇒ Tot op vandaag: BD/ET/VI/VLV: beslist door minister!!
↳ Belangrijke wijziging: wet van 16 maart 2021 tot uitstel van de inwerkingtreding van de
bepalingen inzake de externe rechtspositie van veroordeelden tot een vrijheidsstraf voor de
vrijheidsstraffen van drie jaar of minder
↪ De inwerkingtreding van deze wet was, na reeds enkele uitstellen, voorzien uiterlijk
op 1 december 2021; daarna op 1 juni 2022
↳ Recent: opnieuw uitstel, met gefaseerde inwerkingtreding: straffen tussen 2-3 jaar:
strafuitvoeringsrechter bevoegd vanaf 01/09/2022; straffen < 2 jaar: vanaf 01/09/2023
↪ Invoegetreding vergde/vergt heel wat voorbereidingen: uitbreiding aantal
strafuitvoeringsrechters, OM, parketbedienden, griffiers, griffiepersoneel, diensten
van de Gemeenschappen,… Heel wat zaken zijn intussen gerealiseerd.
↪ Wat met de overbevolking in de gevangenissen?
↪ Wat met de hulpverlenende diensten?
* Bijzondere bevoegdheden:
・Erkenning (op verzoek) van een slachtoffer
▫ Dat zich geen BP (burgerlijke partij) gesteld heeft omwille van een situatie van
materiële onmogelijkheid (bv. in het buitenland) of kwetsbaarheid (minderjarig), of
▫ Verzoek van een nabestaande van een overleden SO, of
▫ Verzoek van een naaste van een niet overleden SO dat zich in een situatie bevindt van
materiële onmogelijkheid of kwetsbaarheid
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rsmrckx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.