Kinder- en jeugdhulpverlening: een complex kluwen
Concepten + Doelgroepen + Sectoren
•~ Historische basis (elke sector kent een eigen historiek, tradities en interne dynamiek)
•~ Ontwikkelingen op meerdere vlakken (maatschappelijk, wetenschappelijk,
organisatorisch) zorgen voor verschuivingen
•+ elke sector heeft een eigen regelgevend kader
The terms in which the world is understood are social artifacts, products of historically
situated interchanges among people (Gergen & Davis, 2012)
Kinder- en jeugdhulpverlening: ‘doelgroepen’
Kinderen en jongeren met gedragsproblemen
Kinderen en jongeren met emotionele / psychische problemen
Kinderen met ontwikkelingsproblemen
Kinderen en jongeren met leerproblemen
Dove en slechthorende kinderen Kinderen met een zintuigelijke handicap
Blinde en slechtziende kinderen
Kinderen met een verstandelijke handicap
Kinderen met een fysieke handicap
Kinderen en jongeren met een meervoudige handicap
Zieke kinderenKinderen met psychosociale problemen (kinderen in problematische
opvoedingssituaties / in multi-probleem situaties / vluchtelingenkinderen en NBMJ)
(...)
1
,Kinder- en jeugdhulpverlening: ‘sectoren’
Organisatie van de kinder- en jeugdhulpverlening
• Er is een belangrijke interactie tussen de verschillende ‘lagen’
• > Centraal uitgangspunt is dat de maatschappij als onderliggende laag, een belangrijk
werkveld van de (kinder- en jeugd)hulpverlening is; het interageert met alle andere sectoren
• De maatschappij is evenwel voortdurend in beweging!! >> invloed op constructen /
doelgroepen / sectoren (en dus op hoe de hulpverlening zich moet organiseren)
Organisatie van de kinder- en jeugdhulpverlening (2)
Naast maatschappelijke evolutie, ook ontwikkelingen op wetenschappelijk en zorg-
organisatorisch vlak >> drie richtinggevende paradigma’s komen boven drijven
• Maatschappelijke ontwikkelingen (emancipatie – gelijkwaardigheid - rechten/juridisering):
BURGERSCHAPSPARADIGMA & QUALITY of LIFE
• Wetenschappelijke ontwikkelingen (kennis van de etiologie – neurologie, medische en
revalidatietechnologie – gedragswetenschappelijke theorieën en instrumenten):
ECOLOGISCH PARADIGMA (de mens als onderdeel van grotere gehelen)
• Organisatorische ontwikkelingen (vermaatschappelijking – decentralisatie – vraagsturing –
inclusief beleid – klant- en marktgerichtheid; dus: van alles-overnemende zorgsystemen naar
ondersteuning op maat): ONDERSTEUNINGSPARADIGMA
Organisatie van de kinder- en jeugdhulpverlening: ontwikkelingen
2
,Algemeen maatschappelijke evoluties
Maatschappelijke ontwikkelingen: naar een burgerschapsparadigma (1)
• Van een DEFECTparadigma
over een
• NORMALISATIEparadigma (Nirje, 1985)
“mensen met een handicap hebben DEZELFDE rechten als iedereen” >> ze moeten een
bestaan kunnen leiden dat “zo dicht mogelijk bij het normale ligt als maar mogelijk is”
naar een
• BURGERSCHAPsparadigma (Van Gennep, 1997)
‘equal citizenship’ – vertrekt vanuit de assumptie dat iedereen een gelijke status heeft èn
iedereen het recht heeft op ‘self-government’
“citizenship = a status bestowed on those who are full members of a community (...) All who
possess the status are equal with respect to the rights and duties with which the status is
endowed.” (Marshall, 1965, pp.92)
Maatschappelijke ontwikkelingen: naar een burgerschapsparadigma (2)
• Zijn kinderen en jongeren ook (volwaardige) ‘burgers’? (zie ook les ‘participatie’)
•Burgerschap als (te verwerven) status >>
- ‘citizens in the making’ (Marshal, 1964, p.81)
- ‘becoming citizens’ (Smith, 2005)
- ‘semi-citizenship’ (Cohen, 2005)
• < > Recentere visie: burgerschap als een ‘praktijk’
- the complex and changing processes and actions of accessing rights and
responsibilities, feelings of exclusion and inclusion, and participatory practices,
through which individuals become embedded in communities, organizations and
institutions (Beauvais et al. 2001; Cohen, 2005, Smith et al. 2005)
- ‘Inclusief burgerschap’ (Dewaele, 2015)25/09/2020
Maatschappelijke ontwikkelingen: naar een burgerschapsparadigma (Van Gennep, 1997)
(3)
3
, Maatschappelijke ontwikkelingen: QoL / kwaliteit van bestaan als outcome van een
burgerschapsparadigama (1)
• Historiek van het concept QoL – Kwaliteit van Bestaan (zie o.a. Schalock, 2007; Verdugo et
al., 2012; http://fmw.hogent.be/expertise/expertisecentra/e-qual/)
> Van ‘filosofisch’ construct naar ‘meetbaar’ concept’ (Schalock, 2007) bij de algemene
bevolking
(1)‘Tevredenheid’ – zie ook bij Aristoteles (‘goed leven’)
(2) Na WO II: functionele benadering (materiële bezittingen) Men is kwaliteit van bestaan
gaan koppelen aan materieel bestaan, wat de mensen bezaten.
(3) ‘Social indicators movement’: uitbreiding naar meer aspecten zoals familie, gezondheid,
huisvesting
Maatschappelijke ontwikkelingen: QoL / kwaliteit van bestaan als outcome van een
burgerschapsparadigma (2)
> Sinds jaren ‘70: aandacht voor het concept binnen gezondheidszorg en klinisch werkveld
- Stijgende levensverwachting > meer chronische aandoeningen (hoe het algemeen
welzijn van deze mensen bevorderen?)
gezondheidsgerelateerde QoL (vertrekt vanuit pathologie en tekortkomingen)
wat is er niet meer en is dat wel nog kwalitietsvol genoeg?
> Sinds jaren ‘80: introductie van het begrip in de introductie voor personen met een
handicap
Inclusief / volwaardig burgerschap wordt een primair doel – concept QoL krijgt mee vorm
vanuit het burgerschapsparadigma een ondersteuningsmodel (veel individueler en breder
maar wel gelinkt aan de noden van de handicap)
Maatschappelijke ontwikkelingen: QoL / kwaliteit van bestaan als outcome van een
burgerschapsparadigma (3)
• QoL wordt beschouwd als:
- een ‘sensitizing concept’ (=concept met vage grenzen) (i.e. vertrekt vanuit een
referentiekader, maar de primaire focus (omschrijving of het oke of niet oke is) ligt
op de persoonlijke ervaringen en verwachtingen van mensen)
- een multidimensioneel concept
- een universeel concept niet alleen voor volwassenen maar ook voor kinderen
- een subjectief concept
- een dynamisch concept het is niet omdat de kwaliteit vandaag hoog is, dat dat
morgen zo moet zijn
Maatschappelijke ontwikkelingen: QoL / kwaliteit van bestaan als outcome van een
burgerschapsparadigma (4)
Acht domeinen, onderverdeeld onder drie hoofdfactoren (zie volgende slide)
• Intercultureel valide
• Ook toegepast in andere sectoren / bij andere doelgroepen (kinder- en jeugdhulp,
ouderen, geestelijke gezondheidszorg, algemeen welzijnswerk, hulp aan mensen met een
verslavingsproblematiek) (zie Verdugo et al., 2012)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MarilynVanB. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,39. Je zit daarna nergens aan vast.