Ziektebeelden
coeliakie, lactose-intolerantie, dysfagie, oesophaguscarcinoom, gastro-oesofageale reflux, gastritis, peptisch
ulcuslijden, maagcarcinoom, dyspepsie, chronisch inflammatoire darmziekten (ziekte van Crohn, colitis ulcerosa),
obstipatie, diarree, diverticulosis coli, prikkelbaar darm syndroom, dikke darmkanker, maag- en/of darmoperaties
en postoperatieve complicaties hiervan, levercirrose, leverinsufficiëntie, portale hypertensie, galstenen,
pancreatitis, pancreasinsufficiëntie, cystic fibrosis
Coeliakie
Anatomische / Er is ene overgevoeligheid voor gluten. Gluten is een eiwitbestanddeel in tarwe,
fysiologische afwijking rogge, spelt, kamut en gerst. Bij intolerantie voor gluten ontstaat een (partiële)
vlakatrofie van de dunne darm en ontsteking van het darmslijmvlies.
Oorzaak Onbekend, waarschijnlijk genetisch
Gevolgen (klachten, Chronische diarree, obstipatie, buikpijn, gewichtsverlies, groeiachterstand,
verschijnselen, (onbegrepen) anemie, osteoporose, chronische vermoeidheid,
complicaties) (lactose)malabsorptie, verlate puberteit, menstruatie- en fertiliteitsstoornissen,
aften, hypoplasie tandglazuur
Diagnose Biopt van dunne darm, botdichtheidsmeting
Voedingsadvies/dieetadvie Levenslang glutenvrij eten (wanneer 6-12 maanden na de start van het dieet nog
s (waarom?) steeds klachten bestaan, glutenvrije producten gemaakt van tarwezetmeel
beperken), herstel duurt 2-5 jaar.
Geneesmiddelen en Vitaminen- en mineralensuppletie. Vermijd medicijnen met gluten.
bijwerkingen
Oorzaak malabsorptie? Door de vlokatrofie treedt een malabsorptiesyndroom op met steatorroe en
deficiënties. De ernst hangt af van het overgebleven intacte deel darm.
Onbehandeld kan het leiden tot lactose-intolerantie, anemie of een miskraam.
Deficiënties van foliumzuur, ijzer en vitamine B12 kunnen ontstaan en moeten
tijdens herstel van de dunne darm gesuppleerd worden.
Lactose-intolerantie
Anatomische / Lactose blijft ongesplitst achter in het darmlumen. Door de osmotische werking
fysiologische afwijking wordt de waterabsorptie bemoeilijkt of wordt water (en dus ook zouten) zelfs naar
het darmlumen uitgescheiden. In de dikke darm breken darmbacteriën de lactose
af waardoor gisting ontstaat en er gassen vrijkomen.
Oorzaak Congenitale of aangeboren lactasedeficiëntie: pasgeborene heeft geen lactase
(zeldzaam)
1
, Primaire lactose-intolerantie: als kind wel voldoende lactase, als volwassene niet
meer (rasafhankelijk)
Secundaire lactose-intolerantie: eerst wel voldoende lactase, maar ziekte zorgt
voor minder lactase
Gevolgen (klachten, Misselijkheid, braken, darmgerommel, opgeblazen gevoel, buikpijn, diarree,
verschijnselen, flatulentie
complicaties)
Diagnose H2-ademtest: bacteriën uit het colon maken uit koolhydraten H2-gas. Dit gas wordt
gedeeltelijk opgenomen in het bloed en dan via de longen uitgeademd. De H2-
concentraite in de uitademingslucht wordt gebruikt als indicator voor verterings- of
resorptiestoornissen van koolhydraten. H2-concentratie wordt bijvoorbeeld
gemeten voor en na de toediening van een specifieke oplossing met lactose
Voedingsadvies/dieetadvie Lactosebeperkt/vrij eten (5-10gr per dag wordt vaak verdragen), zure
s (waarom?) melkproducten doen het beter (bevatten enzymen die bétagalactosidase vormen
die lactose kunnen afbreken), verspreid over de dag eten, extra aandacht voor
calcium en vitamine B2, harde kaas kan wel (lactose is tijdens gistingsproces
omgezet)
Geneesmiddelen en Lactase-enzymen, calcium en/of vitamine suppletie
bijwerkingen
Dysfagie
Anatomische / Slikproblemen manifesteren zich grofweg in twee soorten klachten: moeite met
fysiologische afwijking slikken (dysfagie) en verslikken. Moeite met slikken houdt in dat het transport van
voedsel van de mond naar de slokdarm gestoord verloopt. Bij verslikken of
inademen van voedsel, ook wel aspiratie genoemd, komt (een deel van) het
voedsel niet in de slokdarm maar in de luchtpijp terecht.
Oorzaak Neurologisch (CVA, ziekte van Alzheimer, ziekte van Parkinson)
Mechanisch:
- orofaryngeale dysfagie: afwijking in mond en keel (faryngitis, tumoren, na
operatie en bestraling) /
- oesofageale dysfagie: slokdarmafwijkingen (oesophagitis, barret oesofagus,
oesophaguscarcinoom)
Gevolgen (klachten,
verschijnselen,
complicaties)
Behandeling Gericht op oorzaak:
2