Cellen en weefsels blok 1.1
De algemene opbouw en functie van een cel en haar onderdelen en kan deze
beschrijven;
Kenmerken van het leven
Bij de elementaire functies van levende organismen worden de volgende
kenmerken onderscheiden:
- Metabolisme (stofwisseling), is het vermogen om bepaalde stoffen om te
zetten in andere stoffen met als doel het verrichten van een vorm van arbeid.
Metabolisme bestaat uit de deelprocessen katabolisme en anabolisme.
Katabolisme is het uiteenvallen van grote moleculen in kleine moleculen.
Anabolisme is het totaal van alle opbouwreacties.
- Groei, is een volumevergroting van het lichaam, doordat het lichaam zelf
nieuwe bouwstenen vormt.
- Voortplanting, hierbij neemt het aantal individuen toe.
- Adaptatie, is het vermogen om zich aan te passen aan veranderde
levensomstandigheden.
- Prikkelbaarheid, is het vermogen om te reageren op prikkels van de
buitenwereld of het lichaam zelf.
- Prikkelverwerking, inwendige reacties kunnen door het hele lichaam worden
doorgegeven en verwerkt.
- Beweging, het lichaam en zijn onderdelen veranderen van vorm en plaats.
Deze functies zijn te onderscheiden in animale functies en vegetatieve functies.
Animale functies stellen het lichaam in staat te reageren op plotselinge
veranderingen (prikkelbaarheid, prikkelverwerking, beweging).
Vegetatieve functies zijn functies die groei, ontwikkeling en het voorbestaan
van een individu en soort mogelijk maken (opname van voedsel en zuurstof,
celstofwisseling, uitscheiding, groei en voortplanting).
Hiërarchische opbouw
- Een cel is de kleinste zelfstandige eenheid uit een organisme. Bij meercellige
organismen is er een sterke specialisatie van de cellen (verschillende functies).
- Een groep cellen met dezelfde vorm en functie is een weefsel, meestal bevat
deze een karakteristieke tussencelstof.
- Een orgaan is opgebouwd uit verschillende, samenwerkende weefsels,
waardoor het een bepaalde functie uitoefent.
- Een orgaanstelsel bestaat uit een groep samenwerkende organen die samen
bepaalde functies uitvoeren.
- Het lichaam is opgebouwd uit verschillende orgaanstelsels en wordt een
organisme genoemd.
Het menselijk lichaam als eenheid
Voor de onderlinge samenhang en coördinatie van functies van verschillende
organen is transport en regulatie nodig. Het reguleren gebeurd door het zenuw-
en hormoonstelsel. Deze stelsels laten alle organen en orgaanstelsels op de
juiste manier samenwerken. Ook het (snel) reageren op veranderingen in de
buitenwereld wordt geregeld door deze stelsels.
Het zenuwstelsel stuurt signalen door het hele lichaam waardoor de werking van
organen versneld of vertraagd wordt. Het hormoonstelsel stuurt hormonen via
, het bloed naar een andere plek in het lichaam. Hormonen hebben meestal een
stimulerende werking op organen.
Homeostase
Homeostase is het streven van het lichaam naar het constant houden van het
inwendige milieu. Alle systemen in het lichaam zorgen voor veranderingen, dit
wordt meestal snel gecorrigeerd. Bij die correctie spelen het zenuwstelsel en
hormoonstelsel een grote rol. Voorbeeld:
Je eet en er wordt veel glucose in het bloed opgenomen. Je lichaam begint
meteen met insuline aanmaken. Dit hormoon stimuleert de opname van glucose
in cellen waardoor de concentratie in het bloed weer normaal wordt.
Vochtbalans
De opgenomen hoeveelheid vocht moet gelijk zijn aan de hoeveelheid vocht die
dagelijks met de urine, zweet, feces en via uitademing het lichaam verlaat. Dit is
de vochtbalans (of waterbalans). Het lichaam van een (jong)volwassene bestaat
voor ongeveer 60% uit water en 40% vaste stof. Dit varieert erg per leeftijd.
Vochtbalans is gekoppeld aan de elektrolytenbalans.
Water is een bouwstof, transportmiddel, koelvloeistof en oplosmiddel.
Elektrolytenbalans
Elektrolyten zijn mineralen (zouten), zouten in oplossing zijn altijd gesplitst in
ionen (geladen deeltjes). Er zijn positieve (H+ bijv.) en negatieve ionen (Cl- bijv.).
Nieren hebben een grote invloed op de elektrolytenbalans.
Functie van elektrolyten:
- Bouwstof (bijv. calciumzouten in botten)
- Osmolariteit (evenwicht in de samenstelling van lichaamsvloeistoffen en
cytoplasma)
- Bestandsdelen van hormonen en enzymen
- Impulsgeleiding
- Spiercontractie
pH
Van alle deeltjes in het bloed is ion H+ het kleinst en meest agressief. Ze kunnen
bijna met alle organische verbindingen reageren en dit kan schade aanrichten.
Daarom moet de concentratie in het bloed constant blijven.
Een zuur is een stof die waterstofionen af kan staan (bijv. zoutzuur = HCl)
Een sterk zuur (zoals HCl) is een zuur waarbij alle moleculen splitsen als het
wordt opgelost in water. Bij een zwak zuur splitsen niet alle moleculen (reactie
met twee pijlen in het midden/evenwichtsreactie).
Een base is een stof die H+ ionen kan binden (OH-+H+H2O). Een sterke base is
een base waarbij alle aanwezige waterstofionen worden gebonden. Bij een
zwakke base is dus niet het geval.
Een oplossing is zuur als deze meer waterstofionen bevat dan zuiver water. Een
oplossing is basisch als deze minder waterstofionen heeft dan zuiver water.
pH geeft aan of iets basisch of zuur is. De pH van zuiver water is 7 (neutraal),
Kleinere pH dan 7 is zuur, grotere pH dan 7 is basisch.
Bij verbrandingsprocessen ontstaan ook zuren, bijv. koolzuur en melkzuur.
Deze factoren zorgen ervoor dat de pH van het bloed niet te veel veranderd:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper carlijn1997. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,48. Je zit daarna nergens aan vast.