Met voorbeelden uit het taxibedrijf en de fietswinkel worden in dit hoofdstuk
verschillende economische begrippen behandeld waar een bedrijf mee te
maken krijgt.
Het marktaandeel is het procentuele aandeel van de afzet of omzet van een
bedrijf in de totale markt voor een bepaald product. In formule:
Bedrijven streven naar zo veel mogelijk winst. De totale winst (TW) is het
verschil tussen de totale opbrengst (TO) en de totale kosten (TK). In symbolen:
TW = TO – TK.
De totale opbrengst is hetzelfde als de omzet en is prijs × afzet. Dus TO = P × q.
De totale kosten bestaan uit twee onderdelen: constante kosten en variabele
kosten.
De totale variabele kosten (TVK) zijn kosten die toenemen als er meer wordt
geproduceerd. Ze zijn afhankelijk van de productieomvang. Voorbeelden zijn
grondstoffen, energie en loonkosten van productiemedewerkers.
De totale constante kosten (TCK) zijn kosten die onafhankelijk zijn van de
productieomvang.
De totale kosten kunnen worden berekend door de variabele en de constante
kosten bij elkaar op te tellen: TK = TVK + TCK. Naast de totale kosten kunnen
we ook naar de gemiddelde kosten (de kosten per product) kijken. De
gemiddelde totale kosten zijn de totale kosten gedeeld door de afzet. In
formule: GTK = TK/q. Omgekeerd geldt dan natuurlijk GTK x q = TK.
Als bedrijven te weinig produceren worden de constante kosten niet geheel
terugverdiend. Pas vanaf een bepaalde productieomvang wordt er winst
gemaakt. In het omslagpunt is de winst precies nul. Het snijpunt van de TO-lijn
en de TK-lijn is het break-evenpunt (BEP). De bijbehorende afzet is de break-
evenafzet (BEA) en de bijbehorende omzet is de break-evenomzet (BEO).
De marginale opbrengst (MO) is de extra opbrengst van een extra
geproduceerd product. De marginale kosten (MK) zijn de extra kosten van een
,extra geproduceerd product. Wanneer MO groter is dan MK stijgt de winst.
Wanneer MK groter is dan MO daalt de winst. Dus is de winst maximaal
wanneer geldt: MO=MK.
Wanneer de marginale kosten groter zijn dan de gemiddelde variabele kosten
(GVK=TVK/Q) dan stijgen de GVK. We spreken dan van progressief variabele
kosten. Wanneer de GVK gelijkblijvend is, spreken we van proportioneel
variabele kosten. MK is dan gelijk aan GVK, Wanneer de marginale kosten
kleiner zijn dan de gemiddelde variabele kosten dan dalen de GVK. We spreken
dan van degressief variabele kosten.
Marktaandeel afzet = afzet bedrijf: totale afzet op de markt x 100%
Marktaandeel omzet = omzet bedrijf: totale omzet op de markt x 100 %
break-evenafzet
De afzet waarbij de totale opbrengst gelijk is aan de totale kosten: er wordt
geen winst gemaakt.
break-evenomzet
De omzet waarbij de totale opbrengst gelijk is aan de totale kosten.
break-evenpunt
Het punt waar de lijn van de totale opbrengst de lijn van de totale kosten
snijdt.
constante kosten
(= vaste kosten) Kosten die niet veranderen als de omvang van de
productie/afzet verandert.
degressief variabele kosten
De variabele kosten nemen minder dan evenredig toe met de
productieomvang. De marginale kosten zijn lager dan de gemiddelde variabele
kosten.
gemiddelde opbrengst
De opbrengst per product. De gemiddelde opbrengst is gelijk aan de totale
opbrengst gedeeld door het aantal verkochte goederen of diensten. Als alle
consumenten dezelfde prijs betalen voor een product is de gemiddelde
opbrengst gelijk aan de prijs.
gemiddelde totale kosten
, (= GTK) (Productie)kosten per stuk. Dit bedrag bestaat uit de optelsom van de
gemiddelde constante kosten (GCK) en de gemiddelde variabele kosten (GVK):
GTK = GCK + GVK .
marginale kosten
De extra kosten als de productie met één product wordt uitgebreid.
marginale opbrengst
De extra opbrengst als de productie (en afzet) met één product wordt
uitgebreid.
marktaandeel
Het marktaandeel geeft weer welk deel van de totale markt in handen is van
een onderneming. Het marktaandeel kan worden weergegeven in een
percentage van de verkochte aantallen of in een percentage van de totale
omzet. Degene met het grootste marktaandeel is marktleider.
omzet
(= totale opbrengst) De geldopbrengst van de verkochte producten. Is te
berekenen door: verkoopprijs × aantal verkochte producten (= afzet).
productiecapaciteit
De hoeveelheid goederen die een land of een bedrijf maximaal kan produceren
in een periode (meestal een jaar).
progressief variabele kosten
De variabele kosten zijn per stuk hetzelfde: de variabele kosten stijgen recht
evenredig met de productieomvang. De marginale kosten zijn gelijk aan de
gemiddelde variabele kosten.
proportioneel variabele kosten
De variabele kosten zijn per stuk hetzelfde: de variabele kosten stijgen recht
evenredig met de productieomvang. De marginale kosten zijn gelijk aan de
gemiddelde variabele kosten.
totale kosten
De som van de totale constante (TCK) en de totale variabele kosten (TVK).
totale opbrengst
(= omzet) De waarde van de verkochte producten. Is te berekenen door:
verkoopprijs × afzet.
totale winst
Het verschil tussen de totale opbrengst (TO) en de totale kosten (TK).
variabele kosten
Kosten die veranderen als de productieomvang verandert.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lucad77. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.