Samenvatting
VOLLEDIGE samenvatting systeemfysiologie voortplanting (De Clercq)
- Vak
- Instelling
VOLLEDIGE samenvatting systeemfysiologie voortplanting (De Clercq). Behaalde punt: 18/20
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 33 pagina's
Voorbeeld 4 van de 33 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
gesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
paulinebal
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
FYSIOLOGIE V/DVOORTPLANTING
Voorplanting = proces waarmee organismen nieuwe individuen v/d zelfde soort generen
Celdeling in gameten = meiose deling
=> °4 cellen met 1set chromosomen (n) => versmelten => 2n individu
Spermatogenese bij man => °4 functionele spermatozoa
Oogenese bij vrouw => °1 functionele oocyt + 3 poollichaampjes (minder CP, onfunctioneel)
VOORTPLANTING BIJ DE VROUW
HET VOORTPLANTINGSSTELSEL & NEUROENDOCRINOLOGIE
VROUWELIJK VOORPLANTINGSTELSEL
Eierstokken met ei eileiders baarmoeder (uternus) cervix/ baarmoederhals vagina
Baarmoeder 3 lagen: - Perimetrium
- Myometrium = spierlaag => baby naar buiten duwen
- Endometrium = klierlaag = oiv hormonale schommelingen
5 functies voorplantingstelsel: kind maken
1) Productie eicel: tijdens ovariële cyclus
2) Bevruchting = syngamie = fusie kernen 2 gameten
3) Innesteling in baarmoeder: tijdens endometrium cyclus
4) Placenta/ moederkoek => voorzien voeding tijdens zwangerschap
5) Bostvoeding/ lactatie => voorzien voeding na zwangerschap
Menstruele cyclus
Start: pubertijd – ~400 cycli – Stop: menopauze
Doel cyclus = voorbereiding op mogelijke zwangerschap
Onderbreking menstuele cyclys door zwangerschap (/pil)
Ovariële cyclus in eierstokken: - medulla = binnenste laag, rijk aan bloedvaten
- cortex =buitenste laag met follikels
=> ontwikkeling follikels => eicel vrij bij ovulatie
Endometriumcyclus in endometrium (binnenste laag baarmoeder)
=> voorbereiding baarmoeder op mogelijk implantatie bevruchte eicel
=> cycli van opbouw & afbraak
! beide cycli gebeuren parallel maar bekijk ander orgaan
1
,NEUTROENDOCRINOLOGIE
Algemeen: Hypothalamus-hypofyse-orgaan as:
Hypothalamus: secretie hormonen => signaal naar hypofyse: secretie hormoon
=> signaal orgaan (klier): secretie hormoon => negatieve feedback naar hypothalamus
Voorplantingstelsel: HPG as = hypothalamus – hypofyse (pituitary) – gonaden as
Hypothalamus: secretie …RH => signaal naar hypofyse: secretie hormoon
=> signaal nr gonaden = geslachstKLIER: eierstokken & testes
=> secretie geslachtshormoon (klier):
- steroïde hormonen (choleserol afgeleide): estrogeen, progesteron, testosteron
- peptide hormonen: activine, inhibine
=> bij ♀: °ovariële cyclus in eierstok => hormonen vrij => inwerking op endometrium
=> °endometrium cyclus => hormonen vrij => feedback
- Hypothalamus: uit ≠ kernen = groepen neuronen bv. POA met GnRH & ARC met KDHy neuronen
- Hypofyse: adeno- en neuro
- Opslagruimte (=ME):
Axonen v. n0 in hypothalamus komen hier terecht => hele hormonen en NT vrij
= doorbloed door poortader => hormoon in bloed => transport naar adenohypofyse
HPG as (!!! Kunnen tekenen)
Hypothalamus: GnRH neuronen (in kernen) => GnRH (Gonadotropine Release Hormoon) vrij in opslagruimte
poortader => transport nr adenohypofyse (aP)
Adenohypofyse met Gonadotrope cellen in aP (=10% v/d cellen aP)
=> GnRH bindt GnRH-R op gonadotrope cel
=> gonadotropine vrij: FSH (follikelstimulerend hormoon) en LH (luteïniserend hormoon)
(ook lactotrope cellen in aP => prolactine vrij)
Hypothalamus: KDNy-neuronen = puls-generator
=> Kiss vrij => vrijzetting GnRH en gonadotropine in bepaalde pieken/ pulsen/ frequentie
2
,KDNy-neuron zet 3 stoffen vrij:
- Kisspeptine => bindt Kiss-R (GPR) op GnRH neuron => stimulatie GnRH secretie
- Dynorphine (= opoid peptide) => bindt opoid R op KDNy neuron (autocrien)
=> negatief effect op secretie Kiss met beetje vertraging op effect
- Neurokinine B (NKB) => bindt NK3 R op KDNy neuronen (autocrien)
=> positief effect op frequentie Kiss secretie => synchronisatie hormoon vrijzetting
Pathologie: - Los of Function (LOF) mutatie Kiss-R of NK3-R => geen gonadotrofines vrij: hypogonadotroop
- Gain of Function (GOF) mutatie Kiss-R => teveel kiss bindt => vroegtijdige pubertijd
Hypothalamus: KDHy neuron (2 aftakkingen axon)
Kiss vrij (rechte tak)=> GnRH vrij
NKB vrij (schuine tak) => bindt R op KDHy cel (zelf of naburig) => secretie van Kiss ↑ => meer GnRH vrij
Dyn vrij (schuine tak) => bindt R op KDHy cel => inhibitie secretie Kiss => GnRH vrijzetting ↓
DUS °pulsatief patroon Kiss vrijzetting: door stimulatie en inhibitie
=> °pulsatief patroon GnRH vrijzetting (kiss bindt Kiss1-R op GnRH neuron)
=> °pulsatief patroon LH en FSH (gonadotropine) vrijzetting (GnRH bindt R gonadotrope cellen)
Hoe weet Gonadotrope cel welk hormoon vrijzetten:
oiv GnRH (pulsatiele secretie): bindt GnRH-R => activatie => pulsatiele secretie LH en FSH
- LH & FSH hebben zelfde alfaketen => altijd alfaketens in voorraad in Gonadotrope cel
- Hoge frequentie GnRH release (1/h) => LH-beta expressie => LH vrijzetting
- Lage frequentie GnRH release (1/4h) => FSH-beta expressie => FSH secretie (FSH-beta TXN = v-bep. stap)
DE NIET-ZWANGERE VROUW
OVARIËLE CYCLUS
- In eierstokken
Ovariële follikels:
- Follikel = eicel (oocyt) met omringende cellagen
- Folliculogenese = ontwikkeling follikel (doorgaat ≠ stadia) tijdens ovariële cyclus
- Vruchtbaar jaren afh. #follikels/eicellen tot beschikking
- #eicellen bepaalt in utero (als foetus)
(dus wij gemaakt door mama, maar die waren er ook al bij haar geboorte: dus in onze oma)
Atresie = standaard instelling eicellen/ follikels = afsterven (meeste gaan dood)
1) Aanmaak in utero (als foetus):
stamcellen oocyt delen => °heel veel eicellen op week 20 zwangerschap : 7milj. Eicellen/eierstok
MAAR delen gebeurt niet foutloos => ook veel sterven
=> Luister begin: veel cellen => Veel cellen sterven terug af
=> hormenen vallen weg => nog veel eicellen vallen weg
2) Geboorte: van vrouwelijk lichaam met hormonen alle hormonen vallen weg
=> vele eicellen sterven => < miljoen eicellen
3) Pubertijd: vele hormonale schommelingen begin pubertijd => nog meer eicellen vallen weg (atresie)
3
, 4) Maandelijkse cyclus start met ~250 000 eicellen
= niet veel want er sterven nog af
FOLLICULOGENESE
= rijping follikels in stadia: van primordiaal preovulatoir follikel => eindigt in ovulatie
= uit 2 delen: gonadoptropine-onafh. preantrale follikel groei gonadotropine-afh. antrale follikel groei
Gonadoptropine-onafh. preantrale follikel groei
= random: niet onder invloed hormonen
valt niet samen met menstruele cyclus = random proces = heel traag (65 dagen – 120 dagen)
= achtergrond process: gebeurt continu = ontwikkeling tot pre-antraal stadium
= primordiaal primair secundair pre-antraal follikel
1) Tijdens ontwikkeling: stamcellen delen en vormen oocyten:
primaire oocyt stop in meiose I + w omcirkelt door pregranulosa cellen
=> °primordiale follikels
2) 1 follikel/ uur rijpt (random): meestal mislukt dit => atresie = afsterven follikel
Als rijping °primair follikel
- oocyt => secretie glycoproteinen => °zona pellucida (ZP) => bescherming en binding spermacel
- 1 laag granulosacellen
3) Secundair pre-antraal follikel
- 2 lagen granulosacellen (hebben geprofileerd)
- basale lamina laag
- theca cellaag: fibroblasten v. BM differentatie tot theca cel = gevasculariseerde laag
4) Verdere ontwikkeling:
- °2 lagen thecacellen (interna: met LH-R en externa)
- vele lagen granulosacellen (proliferatie) => secretie follikel vocht => °holtes met vocht
(=> w 1 holte (=antrum = later stadium))
- Expressie FSH-R: + FSH (aanwezig) => folliculogenese vs - FSH => atresie
Gonadotropine-afhankelijke antrale follikel groei
= pas vanaf pubertijd: is deel v/d ovariële cyclus = folliculaire fase
= stimulatie door gonadotropines => verdere ontwikkeling vanaf pre-antraal stadium
Voor pubertijd: geen gonadotropines:
Neuropeptide Y (NPY) neuron => NPY vrij => continue inhibitie GnRH secretie
=> geen stimulatie van gonadotropines => eierstokken inactief
Vanaf pubertijd: lichaam klaar maken voor zwangerschap:
Als voldoende reserve: nutritionele status (afhv [lepitin]) => pubertijd start:
Vet => leptine vrijzetting => indien boven treshhold (~17% vet)
=> inhibitie NPY secretie => GnRH secretie: FSH en LH => °ovariële cyclus
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper paulinebal. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75057 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen