Samenvatting van de slides, eigen notities en cursus van de prof van het vak arbeids en organisatiepsychologie. 2de bachelor HI, TEW en Psychologie op de VUB. (18/20 eerste zit)
ARBEIDS EN ORGANISATIE
PSYCHOLOGIE
SITUERING CURSUS:
* apple → slechte werkomstandigheden, geen veiligheid⇒ zelfmoord op het werk→ Foxconn: netten
rond de gebouwen hangen om cijfers te laten dalen
* moderne slavernij bij zalando→ mensonwaardige werkomstandigheden:- bewakers- toilet tijd wordt
gemeten- - ...* lage lonen bij ryanair want daarop besparen ze→ uitbuiting personeel, bv. geen loon als
ziek
* door thuiswerk minder kantoren nodig maar wat motiveert mensen?
* personeel van netflix mag eigen vakantie kiezenMAAR personeel pakte minder vakantie want
competitie
* google: uitspraak: vrouwen zijn minder geschikt voor de top dan mannen (vrouwenverdienen nog
steeds minder→ hoe komt het dat er nog steeds discriminatie is?
* china: ze krijgen een bonus op podium: motiveren van anderen
* veel mensen zouden loon opgeven voor interessantere job→ geld is niet belangrijkste factor?
1 HT 1: inleiding en situering
1.1 Afbakening
Focus op individu!
→ hoe heeft het gedrag van een individu invloed op de organisatie?
→ constante interactie tussen individu en organisatie
1.2 Situering van de A&O psychologie
ergonomie probeert de omgeving
te veranderen
arbeids psychologie Job = gegeven;
de persoon moet er inpassen; door
middel van trainingen en selectie
organisatie psychologie hoe
mensen zich gedragen binnen de
organisatie
1
,1.3 Historische en maatschappelijke evoluties
•Filosofie:
–Plato:
- beschrijft ideale Staat als plaats waar individuen die taken toegewezen krijgen waarvoor best
geschikt
- stelt: geen twee personen exact gelijk geboren; mensen verschillen qua natuurlijke
begaafdheden
- stelt militaire geschiktheidstests op om soldaten van ideale Staat te selecteren
- DUS JE MOET DE TAAK DOEN WAAR JE HET BEST BIJ PAST
–Juan de Dios Huarte y Navarro:
- grote individuele verschillen
- verschillende beroepen vereisen verschillende vaardigheidspatronen
- belang van goede professionele diagnostiek door de staat, zodat men jongeren kan verplichten
het kennisdomein te bestuderen waarvoor meest geschikt
- voordeel voor staat
- voordeel voor individu: geen tijd en moeite verspillen
- Mensen hebben verschillende sterktes: ze moeten getest worden op waar ze het beste in zijn en
VERPLICHT dit doen staat legt dit op
Natuurwetenschappelijke methode:
- observatie hypothese toetsing verwerping/aanvaarding hypothese
- –Vb. Milgram experiment niet iedereen is slecht MAAR mensen zijn heel volgzaam
Maatschappelijke ontwikkeling / sociale invloeden
o Waarom werken mensen?
o Industriële revolutie mensen gaan dichter bij elkaar wonen nieuwe structuur van
het leven
Humanisme:
- Leven op aarde krijgt meer aandacht
Eerste academische ontwikkelingen:
- 1876: Wilhelm Wundt
- Experimentele methode Fenomenen testen in gecontroleerde omstandigheden ->
psychologie beschrijven als wetenschap
- Introspectie achteraf een gesprekje over hoe het ging reflectie
- Eerst psychologisch labo
- Hoe reageren mensen op signalen?
2
,Arbeidspsychologie – consumentenpsychologie:
- 1901: Walter Dill Scott
o Toespraak over psychologie en reclame
o Voor eerst commerciële activiteit linken aan psychologische inzichten
o Op basis van introspectie -> welke reclame werkt? Wat is er overtuigend? Voor de eerste
keer link tussen psychologie en commerciële activiteiten
- 1912: Hugo Münsterberg
o Psychology and industrial efficiency
o Toepassen van empirisch – natuurwetenschappelijke methode op selectie
de persoon probeert met de schroevendraaier het witte stipje zo goed mogelijk
te volgen, beweging dat werknemers voor tram moeten kunnen -> mensen die
dat beter konden zijn meer geschikt om te volgen
Differentiële psychologie:
- Galton, Pearson:
o Sterke interesse in individuele verschillen
o Experimentele methode
o Ontwikkelen van statistische technieken (gemiddelde, standaardafwijking, correlatie)
Basis voor selectiepsychologie
o overtuiging dat sommige mensen beter voorbestemd zijn om sterker in het leven te
staan, gaan meten bij heel veel mensen , heel banale metingen: hoe ver kan je zien? Hoe
goed kan je gooien? Hoe groot ben je?
- McKeen Cattell, Binet & Simon, Terman, Yerkes
o Individuele verschillen in cognitieve vaardigheden
Intelligentietests
- Guilford, Cattell:
o Individuele verschillen in persoonlijkheid
1.4 Evolutie van maatschappelijke beeld over de mens in een
arbeidssituatie
- < 20 eeuw:
o Werknemer volgt slaafs instructies en heeft geen eigen mening
- De rationeel economische mens
o Werknemer heeft vooral rationeel - economische motieven
o Taylor, scientific management
Werkmethoden moeten gebaseerd zijn op wetenschappelijke principes
Selecteer, train en ontwikkel elke werknemer op een wetenschappelijke manier
Zorg ervoor dat de geplande werkmethode gevolgd wordt
Managers analyzeren en plannen, werknemers voeren uit
3
, moest productiviteit omhoog brengen + werknemers er beter van maken.
Zeggen hoe het werk moet gedaan worden tot in het kleinste detail meer
produceren meer loon: wordt er zelf beter van Werk opdelen in hele
kleine stukjes en elk stukje proberen optimaliseren
vb. bandwerk
o Gilbreths, time and motion studies
elke elementaire beweging timen, en kijken of ze die nog verder kunnen
optimaliseren en sneller maken
o Idee = mensen willen niet werken en zijn lui, je moet ze motiveren en incentives geven
(geld)
o Toen werkte dat maar nu niet meer omdat er toen heeeel veeeel armoede was
- De sociale mens:
o Werknemers hebben ook sociale behoeften
o Mayo, Hawthorne effect
- De naar-ontplooiing-zoekende mens:
o Werknemers willen ook persoonlijk iets opsteken van het werk; ze willen ontwikkelen en
bijleren
o Herzberg, tweefactorentheorie:
Hygiene factors / dissatisfiers en motivators / satisfiers
Demotivatoren hebben te maken met de werkomstandigheden -> rand
voorwaarden
Motivatoren -> heeft te maken met de kern van het werk
Demotivatoren zijn noodzakelijke maar niet voldoende voorwaarden, je
job moet ook interessant genoeg zijn
Visie: Extrinsiek is belangrijk, maar daarboven moet ook aandacht besteed
worden aan intrinsiek
Mensen willen graag interessant werk, verantwoordelijkheid,…
Mensen zoeken mogelijkheden om meer van zichzelf in het werk te leggen
Kritiek:
Zeer eenvoudig
Slechte repliceerbaarheid
Weinig ruimte voor individuele verschillen
o Job Design school:
Organisatie bereikt beste resultaten als werk interessant is
Taakpakketten kunnen zo samengesteld worden dat ze interessant zijn door:
Job enlargement verschillende taken combineren (zelfde niveau) ,
meer variatie
Job enrichment niet de job enkel uitbreiden met taken van hetzelfde
niveau maar ook van een niveau hoger (zelf vakantieschema opstellen
bv)
Kritische bedenkingen:
Individuele verschillen
Verwachtingen door job enrichment
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper niekecasteels. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,99. Je zit daarna nergens aan vast.
