‘’Jullie psychologen geloven gewoon niet in gezond verstand, of wel soms?’’
Mensen zien vaak alleen wat ze verwachten te zien.
Psychologie = Het toepassen van de wetenschappelijke methode om de geest en het gedrag te
onderzoeken.
Om twee redenen hoeven studenten zich geen zorgen te maken dat ze het onderwerp worden van
een psychoanalyse.
1. Minderheid psychologen houdt zich bezig met diagnose en behandeling van geestelijke
problemen.
2. Weinig psychologen zijn psychoanalyticus.
Psychologie = Psyche = Geest + -ologie = geest + gebied van studie
Psychologie = Een breed veld, met vele specialismen, maar in wezen is psychologie de wetenschap
van gedrag en geestelijke processen.
De manier van denken van een individu en de manier waarop dit zich uit in bepaald gedrag en hoe
dit gedrag dan tot stand komt.
o Interne geestelijke processen (zoals denken, voelen en begeren)
o Externe geestelijke processen (zoals praten, glimlachen en lopen)
De wetenschap van de psychologie is gebaseerd op objectieve, verifieerbare gebeurtenissen.
Drie soorten psychologen:
Experimenteel psychologen
= onderzoekpsycholoog
Docenten psychologie
= primaire taak is het onderwijs
Toegepast psychologen
= lost door de kennis problemen op
Meer -------------> arbeids-en organisatiepsychologen, sportpsychologen, schoolpsychologen, klinisch
psychologen en counselors, forensisch psychologen, omgevingspsychologen en gerontopsychologen.
Psychiatrie = een medisch specialisme dat zich richt op de diagnose en behandeling van mentale
stoornissen. Psychologie is daarentegen niet medisch geaard.
Pseudopsychologie = niet-onderbouwende psychologische aannamen die als wetenschappelijke
waarheden worden gepresenteerd.
Psychodynamische psychologie = nadruk op het begrijpen van het menselijk functioneren in termen
van onbewuste behoeften, verlangens, herinneringen en conflicten.
Humanistische psychologie = nadruk op de mogelijkheden, groei, potentie en vrije wil van de mens.
Tijdens je meest levendige dromen kan je lichaam verlamd zijn.
Psychologische stress kan je fysiek ziek maken.
Alle kleuren worden als een sensatie beschouwt, in de hersenen.
,Kritisch denken toegepast
Wat is de bron?
Is de bewering redelijk of extreem?
Wat is het bewijsmateriaal?
Kan de conclusie zijn beïnvloed door bias?
Worden veel voorkomende denkfouten vermeden?
Zijn voor het oplossen van het probleem verschillende invalshoeken nodig?
Anekdotisch bewijsmateriaal = ervaringen ten onrechte gezien als wetenschappelijk bewijs
Bias = vooroordeel / vertekening / vervorming van een situatie (voorbeeld vorm: emotioneel)
Confirmation bias / Bevestigingsbias = informatie zoeken die aansluit bij eigen opvattingen
Zes belangrijke perspectieven van de psychologie
1. Biologisch perspectief
2. Cognitief perspectief
3. Behavioristisch perspectief
4. Perspectief van de gehele persoon (‘whole person’)
5. Ontwikkelingsperspectief
6. Sociocultureel perspectief
Wetenschappelijke methode =
1. Een hypothese ontwikkelen
2. Objectieve data verzamelen
3. De resultaten analyseren
4. De resultaten publiceren, bekritiseren en repliceren
Vijf soorten psychologisch onderzoek
o Experimenteren
o Correlatieonderzoek
o Surveys
o Natuurlijke observaties
o Gevalstudies
Vertekening in psychologisch onderzoek beperken = Bias beperken
Ethische kwesties in psychologisch onderzoek
Geïnformeerde toestemming
Misleiding
Sociale media in onderzoek
Dierstudies
,Hoorcollege 1
Wat is dat? (Note to self = genoemde namen leren voor de toets)
Descartes & Darwin – ‘’Ik denk dus ik ben / geest beheerst lichaam’’ & ‘’mens = dier’’
Startpunt moderne psychologie = 1879 Wilhelm Wundt richt eerste psychologische laboratorium op
Wilhelm Wundt – Structuralisme – door middel van introspectie structuur bewustzijn ontdekken
1. Mensen zien de wereld niet in onderdelen, maar als geheel (gestalt)
Schaakbord voorbeeld
2. Functies van de mens zijn onderbelicht (functionalisme)
Functionalisme (James) – Functies van het bewustzijn – ‘’Kan het verbeterd worden?’’
3. Introspectie is subjectief (behaviorisme)
‘’Als je de omgeving kunt bepalen, kun je het gedrag voorspellen’’
(de) Zes psychologische perspectieven
1. Biologisch perspectief
2. Cognitief perspectief
3. Behavioristisch perspectief
4. Perspectief van de gehele persoon (‘whole person’)
5. Ontwikkelingsperspectief
6. Sociocultureel perspectief
1. Biologisch perspectief - Genetisch
Zoekt de oorzaken van het gedrag in lichamelijke processen als hersenfunctie en genetica.
Het biologisch perspectief richt zich op:
- Zenuwstelsel
- Hormoonstelsel
- Genetica – Epigenetica =
- Fysieke kenmerken
2. Cognitief perspectief
Wat gebeurt er in het hoofd? Hier kijk je naar: begrip, kennis, herinneringen en
geheugen, probleem oplossen en informatieverwerking.
We kijken naar het brein, kijken naar wat iemand denkt.
De nadruk ligt op mentale processen, zoals leren, geheugen, perceptie en denken als
vormen van informatieverwerking.
Het cognitieve perspectief richt zich op:
- Mentale processen zoals gedachten, leren, geheugen en perceptie.
- De geest als een computerachtige 'machine'
- Hoe emotie en motivatie gedachten en perceptie beïnvloeden ("hot cognition")
3. Behavioristisch perspectief – input – output
, Volgens het behavioristische perspectief moet psychologie de wetenschap zijn van
observeer baar gedrag, en niet van mentale processen.
Het behavioristische perspectief richt zich op:
- Leren
- Beheersing van gedrag door de omgeving.
- Stimuli en responsen - maar geen mentale processen.
Het behaviorisme werd het meest bekend met het idee dat de geest helemaal geen
deel van de psychologie uit zou moeten maken
4. Perspectief van de gehele persoon ‘whole person’ - Karakter
Het mens-als-geheel perspectief omvat:
- Het psychodynamische perspectief dat zich richt op onbewuste motivatie en
geestelijke stoornissen.
- Het humanistische perspectief dat zich toelegt op geestelijke gezondheid en
menselijk potentieel.
- Het karaktertrekken en temperament perspectief dat persoonskenmerken en
individuele verschillen benadrukt.
Sigmund Freud: alles begint bij het onderbewuste.
Freud constateerde dat ziekten konden voortkomen uit psychische problemen.
Die psychische problemen kwamen voort uit problemen in de jeugd.
Oplossing: Psychoanalyse
5. Ontwikkelingsperspectief
Onderscheidt zich door de nadruk op erfelijkheid en omgeving te leggen, en op
voorspelbare veranderingen die zich voordoen tijdens de levensloop. Mensen
veranderen als gevolg van een interactie tussen erfelijke eigenschappen en de
omgeving.
Het ontwikkelingsperspectief richt zich op:
- Verandering in psychologisch functioneren tijdens het leven.
- Erfelijkheid en omgeving.
Nature – Nurture
Mensen veranderen op voorspelbare wijze naarmate de invloeden van erfelijkheid en
omgeving zich in de loop van de tijd ontplooien
Veranderingen in psychologisch functioneren tijdens het leven
6. Sociocultureel perspectief
Sociale invloeden op gedrag en mentale processen
De kracht van de situatie: sociale en culturele invloeden kunnen de invloed
overstemmen van alle andere factoren die gedrag beïnvloeden.
Het socioculturele perspectief richt zich op:
- Sociale invloeden op gedrag en mentale processen.
- Hoe individuen functioneren in groepen.
- Cultuur en culturele verschillen.
