Samenvatting
Samenvatting HAVO boek aardrijkskunde Systeem aarde hf 1 en 2
- Vak
- Aardrijkskunde
- Niveau
- HAVO
HAVO boek aardrijkskunde Systeem aarde hf 1 en 2
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
1.1 Planeet aardeOpbouw van de aarde.
- Aarde opgebouwd uit bolschillen: kern, mantel en korst.
Twee sferen.
- Lithosfeer: Zuurstofrijke gesteenten van korst en zuurstofarme gesteenten van buitenste
mantel.
- Contineten: Graniet. (Lichter) Oceanisch: basalt. (Zwaarder)
- Platen van lithosfeer kunnen over asthenosfeer glijden.
1.2 Drijvende continenten.
Alfred Wegener
1. Overeenkomsten fossielen flora en fauna in werelddelen ver uit elkaar.
2. Sporen van vroegere ijskappen in Afrika, Zuid-Amerika etc.
3. Verschillende gesteenten en gebergten bij Afrika en Zuid-Amerika. Waren afgebroken
maar paste precies in elkaar.
Pangea
- Vroeger alle continenten bij elkaar (Pangea). Uit elkaar door continental drift.
1.3 Bewegingen van platen.
- Lithosfeer bestaat uit 7 grote platen. Heter magma komt omhoog. -> Magma koelt af. ->
Kouder magma zakt naar beneden. <- Dit steeds opnieuw. <- Convectiestromen.
Plaatbewegingen.
- Proces van plaatbewegingen. <- Platentektoniek. <- Gebeurd erg langzaam.
Soortbewegingen.
- Van elkaar af. Divergent.
- Naar elkaar toe. Convergent.
- Langs elkaar. Transform.
Divergentie.
- Van elkaar af. Vind plaats bij 2 oceanische platen. Magma komt omhoog en stroomt naar
zijkanten. <- Mid-oceanische ruggen. Ontstaan in midden rustige vulkanen. Gebeurt heel
soms bij continentale platen.
Convergentie.
- Naar elkaar toe.
1. Oceanisch tegen continentaal botsen. Oceanische komt onder continentaal en zakt mantel
in. < - subductie. Gaat onder continentaal groeien waardoor die hoger komt. Vormt
bergketens. explosieve vulkanen of aardbevingen.
2. Botsing 2 oceanische platen. Oudste plaat duikt onder jongste. <- Oudste zwaarst. <-
diepzeetrog met daarachter vulkanische eilandenboog.
3. Botsing 2 continentale platen. Zelfde massa dus zakken niet. <- Plooiingsgebergten.
- Continentale plaat zal nooit wegduiken. Veel meer invloed van verwering en erosie.
, Transforme beweging.
- Langs elkaar. <- Gebeurd bij transforme plaatgrens. Gebeurd met veel schokken. <-
Ontstaan hoge zones (horsten) en lage zones (delen). <- breukgebergten.
1.4 De aarde brand en beeft
Vulkanisme
- Eruptie: Vulkaanuitbarsting. Herkomstgebied magma: magmahaard. <- Groot -> langdurige
uitbarsting. <- Diep -> Heftigere uitbarsting. <- Vooral bij randen van platen.
Hotspots
- Hete pluimen laten langzaam magma naar boven bij rand van plaat. <- Stolt en word
hotspot. <- Eiland drijft langzaam weg doordat platen bewegen. <- Waar magma uit aarde
komt beweegt niet waardoor je een rij hotspots krijgt.
Soorten vulkanen
- Schildvulkaan: Brede basis en flauwe hellingen, lava vloeibaar dus kan ver stromen,
effusieve uitbarsting. Komen voor bij hotspots en divergerende plaatgrenzen.
- Spleeterupties: Effusief, stroomt lava nog verder.
- Samengestelde of stratovulkaan: Vormt kegel met kleine doorsnede en steile wanden,
opgebouwd uit afwisselende lagen van lava en vulkanische as, explosief. <- Vind plaats bij
subductiezone. Magma stijgt langzaam en stolt weer in krater. <- Ontstaat druk. <- Kan dan
ook Pyroclastische stroom vrijkomen.
- Caldeira: Dak van magmakamer door grote explosie instort. <- Diepte ontstaat. <-
kratermeer.
Aardbevingen
- Door beweging platen. -> Spanning. Punt waar aardbeving ontstaat: hypocentrum. Waar
aardbeving te voelen: epicentrum. Schaal van richter: Geeft aan hoe heftig, elke x 10x erger.
< - Vind plaats bij botsende platen.
Tsunami
- Tsunami’s zijn extreem hoge golven die ontstaan door aardbevingen in de oceanische korst.
Wanneer golf richting kust komt wordt alle energie samengedrukt.
2.1 Systeem aarde
Gesteentekringloop
(plaatje 2.2 leren)
- Stollingsgesteenten: gevormd door afkoeling magma. <- Graniet en basalt.
- Sedimentgesteenten: Gevormd door afzetting van materiaal dat wordt aangevoerd door
lucht, water of ijs. <- kalksteen en zandsteen.
- Metamorfe gesteente: Gevormd door stollings- en sedimentgesteenten onder invloed van
druk of hoge temperatuur een gedaanteverwisseling (metamorfose) ondergaan. <- marmer
en leisteen.
Hydrologische kringloop
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rosa2005zoe. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,39. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 83750 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen