Inhoudsopgave
cultuur: enkele kaders................................................................................................................................... 3
1. inleiding.............................................................................................................................................................3
1.1 antropologie als vertrekpunt voor een definitiekader................................................................................3
1.2 omschrijving antropologie...........................................................................................................................4
1.3 de kwestie van cultuur in een antropologisch perspectief.........................................................................5
1.4 we zijn er, de eerste bruikbare definities komen eraan!............................................................................5
2. naar een actuele definitie van cultuur............................................................................................................14
2.1 Actuele definitie vanuit een antropologisch perspectief..........................................................................15
2.2 Interpretatieve benadering.......................................................................................................................15
3. een aantal discussiepunten en knopen...........................................................................................................16
3.1 zien we vooral gelijkenis of verschil?........................................................................................................16
3.2 Cultuur als geïntegreerd?..........................................................................................................................16
4. Elementen van cultuur....................................................................................................................................17
5. Eigenschappen van cultuur.............................................................................................................................18
6. wat drijft nu boven in al deze bespiegelingen over cultuur?..........................................................................20
deel 2: deze cultuur van dichterbij bekeken.................................................................................................. 20
2. hoe cultuur bestuderen?.................................................................................................................................21
2.1 Gelaagdheid: wat we zien en wat we niet zien.........................................................................................21
2.2 Context speelt grote rol............................................................................................................................21
2.3 Basiswaarden als richting gever (niet kennen).........................................................................................22
3. Hoe ziet onze tijd eruit....................................................................................................................................22
3.1 Grote verschillen in tijd?...........................................................................................................................23
3.2 Individualisering........................................................................................................................................24
3.3 Belang van media en spektakel.................................................................................................................25
3.4 Globalisering en lokaliteit: begrippen en kaders......................................................................................25
3.5 Netwerksamenleving (enkel PPT!! )..........................................................................................................28
3.6 Kosmopolitisch denken en kosmopolitiek................................................................................................31
3.7 solidariteit..................................................................................................................................................32
4.Duurzame ontwikkelingsdoelstellingen...........................................................................................................34
4.1 historiek en aanloop..................................................................................................................................34
4.2 Sustainable development goals: kernfilosofie..........................................................................................34
4.3 Aanleiding..................................................................................................................................................35
4.4 Onderliggende visie...................................................................................................................................35
6. diversiteit.........................................................................................................................................................37
6.1 inleiding.....................................................................................................................................................37
6.2 migratie.....................................................................................................................................................37
6.3 Migratie in belgie.......................................................................................................................................39
Diversiteit en super-diversiteit........................................................................................................................41
1
, 7. kruispuntdenken= intersectionaliteit..............................................................................................................43
7.1 Ontstaan van het kruispuntdenken..........................................................................................................43
7.2 Een aantal kenmerken van het kruispuntdenken.....................................................................................45
7.3 kruispunten...............................................................................................................................................46
7.4 De voordelen van kruispuntdenken voor sociaal werk.............................................................................47
cultuur in sociaal werk................................................................................................................................. 56
2. Wat is cultuur voor sociaal werk en waar zit dit?...........................................................................................57
2.4 waar zit cultuur?........................................................................................................................................57
CULTUUR EN DIVERSITEITSSTUDIES
2
,CULTUUR: ENKELE KADERS
1. INLEIDING
Om cultuur hier en nu te begrijpen-> cultuur duiden als begrip in een context
Uitdaging om een goede omschrijving van cultuur te geven, zonder reducerend te zijn
Oorspronkelijk: cultuur= bewerking van de bodem= alles wat aan de natuur toegevoegd wordt/ het
ingrijpen en bewerken en beheersen van de natuur
Klopt maar een erg simpele, beperkte en statistische beschrijving
Iets is OF natuur OF cultuur
Realiteit = complexer: de mens manipuleert de natuur tot een nieuwe realiteit waarvan de
grenzen erg flou zijn
Wanneer we gaan verfijnen: cultuur heeft te maken met aspecten van het menselijk zijn en handelen in
relatie tot wat men bewust of onbewust leert als lid van een bepaalde groep, in een bepaalde context, in
verschillende periodes met een grillige vorm
Proces: gemeenschappelijk voor alle mensen, typeert de mensheid MAAR nergens gebeurt dit op
dezelfde manier
DUS cultuur= welbepaalde manier van leren, of een aantal, typerende leervormen en minder als
een statisch gegeven zijnde ‘een groep of gemeenschap met een x-aantal culturele kenmerken’
Culturele antropologie
Cultuur als belangrijkste onderdeel
Zijtak van de antropologie die het breedst mogelijk perspectief op het begrip cultuur probeert te
geven
Hoe, waar en waarom de antropologie haar ontstaan vond: Belangrijk voor de definitie van
cultuur
De opinies van de tijd waarin deze eerste definities ontwikkeld zijn sijpelen door op onze
visie op cultuur
1.1 ANTROPOLOGIE ALS VERTREKPUNT VOOR EEN DEFINITIEKADER
Ontstaan antropologie: Midden 19de eeuw
3
, 1) Veranderend wetenschapsveld: de sociale wetenschappen die verder worden gevormd
Scheiding tussen:
Filosofie en de andere sociale wetenschappen (sociologie, economie,
psychologie, geschiedenis) /diegene die zich voor de menselijke samenleving
interesseerden (sociologie en antropologie)
o Sociologen: aangetrokken tot de Europese samenleving en haar interne
problematiek
o Antropologie: niet-Europese of inheemse samenlevingen
Wouden ook schriftloze culturen bestuderen = etnologen of
volkenkundigen
Studie van de volkeren: men merkt vooral de verschillen op en
verdiept zich erg graag in deze ‘exotische vreemden’
2) De ontdekkingen door Europa
3) Het kolonialisme
Mede mogelijk gemaakt door: Snelle wijzigingen en een vrijheid van denken mee in de stroom van
verlichting
Er ontstaat een tijdspanne van expansie, slavernij en kolonisering met intensief contact met andere
samenlevingen:
o Door die contacten: nood om deze vreemde samenlevingen te bestuderen met als doel enerzijds
de studie op zich en anderzijds de nood om kennis te gebruiken in de praktijken van de bezette
gebieden ter beschaving
o Paste perfect in het wereldbeeld waarin men veronderstelde dat de primitieve culturen gedoemd
waren om te verdwijnen omdat ze niet aangepast waren aan de Europese beschaving
(evolutionisme)
Urgentie/ noodzaak om de antropologie vorm te geven
o Overal ontstaan gezelschappen, studiegenootschappen en denkers die zich storten op primitieve
culturen
Beginjaren: gebruiken notities van kolonisatoren en mandatarissen
Later: gaan zich mee naar de gebieden verplaatsen om eigen onderzoek te doen
o Al gauw het kind van het kolonialisme genoemd: men bestudeerde de lokale bevolking ervan
uitgaande dat ze een rariteit zijn, doorgaans minder ontwikkeld dan de beschaafde Europeanen
Kolonialisme= gelijke ruil: hun arbeid, grond, rijkdom inruil voor onze beschaving
Met deze informatie kon men veel gerichter overgaan tot het opvoeden en ontwikkelen
van de inheemse bevolking tot mensen naar de toenmalige witte middenklasse
Samengevat
o Antropologie zal in de begindagen mee de kolonisatie in Europa begeleiden en biedt ze als de
wetenschap een mentaal kader aan het thuisfront: uiterlijke verschillen tussen de eigen wereld en
de andere worden op die manier verklaard
o Na de werken van Edward Said over het oriëntalisme en van Raymond Corbeus over ‘wildheid en
beschaving: over de Europese verbeelding van Afrika’ werd men zich van deze koloniale
ingesteldheid bewust
1.2 OMSCHRIJVING ANTROPOLOGIE
Tot na de tweede wereldoorlog:
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jeannedewolf. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,79. Je zit daarna nergens aan vast.